V

Ti Wikipédia Sunda, énsiklopédi bébas
Wiktionary logo
Wiktionary logo
Baca ogé pedaran Wikikamus ngeunaan kecap
V
V
Alfabét Latin dasar
  Aa Bb Cc Dd
Ee Ff Gg Hh Ii Jj
Kk Ll Mm Nn Oo Pp
Qq Rr Ss Tt Uu Vv
  Ww Xx Yy Zz

V nyaéta hurup Latin modérn anu ke-22. Dina basa Indonésia, hurup ieu disebut fe, sedengkeun dina basa Inggris disebut vee, dibaca [viː]. Awalna hurup ieu melambangkan sada [u], vokal tukang katutup buleud, tapi vokal kasebut jadi hurup pangsoranganna (U), samentara V jadi lambang sada [v]*déngékeun conto sada (konsonan desis bibir-huntu bersuara). Dina basa Indonésia mindeng dilafalkan kawas [f]*déngékeun conto sada (konsonan desis bibir-huntu teu bersuara).

Sajarah[édit | édit sumber]

Yunani Kuna
upsilon 
Yunani Modérn
upsilon 
Étruska
Latin Kuna
Latin Modérn
V

Hurup V asalna ti hurup Semitik Waw, kitu ogé hurup-hurup modérn F, U, W, sarta Y. Hurup Semit saterusna mangaruhan hurup Fénisia, Yunani, sarta Étruska. Hurup Latin dipangaruhan ku hurup Yunani, kalayan parobahan saperluna alatan ékol penyesuaian fonologi sarta sajabana.

Dina basa Yunani, hurup upsilon (Υ) diadaptasi ti hurup waw, awalna pikeun melambangkan sada vokal /u/ kawas dina kecap "bulan", saterusna robah jadi /y/ (vokal hareup katutup buleud), nyaéta sarua kawas pelafalan hurup ü dina basa Jerman.

Prasati dina Arch of Titus di Roma, Italia (abad kahiji Maséhi). Dina tulisan Latin kuna kasebut, vokal /u/ ditulis jeung hurup V, ku kituna éjahan SENATVS dialihaksarakan minangka SENATUS sanggeus terciptanya hurup U.

Dina basa Latin, hurup upsilon ieu diinjeum dina wangun hurup V (tanpa batang) pikeun nandakeun sada /u/ anu sarua, sarta ogé sada konsonan /w/. Ku alatan éta, kecap num—atau asalna dieja NVM—disebut "noom" (/num/) samentara kecap via/VIA disebut "wi-a" (/wia/). Mimitian abad kahiji Maséhi, ngagantung dina dialek satempat, konsonan /w/ robah jadi /β/, sarta pamustunganana jadi /v/.

Sabot ahir Jaman Pertengahan, timbulna dua wangun hurup v atawa u, duanana dipaké pikeun sada /u/ sarta /v/. Wangun v bersudut ditulis di mimiti kecap, sedengkeun wangun u bundar dipaké di tengah atawa ahir kecap tanpa menghiraukan sadana. Ku éta, kecap-kecap kawas valour sarta excuse sarua kawas éjahan jaman ayeuna, tapi kecap have sarta upon ditulis haue sarta vpon. Pamustunganana dina taun1700-an, sangkan sada konsonan sarta vokal diasingkan, wangun v nandakeun konsonan samentara wangun u pikeun vokal, mangka lahirlah hurup u modérn. Dina mangsa éta pisan tercipta hurup badag U; saméméhna sok dipaké hurup badag V. Mulanya, saprak hurup u sarta v dijadikeun hurup anu béda, v mendahului u dina susunan alfabét, tapi kiwari lumangsung sabalikna.

Pamakéan[édit | édit sumber]

Mosaik Justinianus I di Basilika Sant'Apollinare Nuovo (abad ka-6). Vokal /u/ dina ngaran "Justinian" ditulis jeung hurup V saméméh terciptanya U, samentara konsonan /j/ dtulis jeung hurup I saméméh terciptanya J.

Dina sistem angka Romawi, hurup V melambangkan nomer 5, alatan nyarupaan kabiasaan ngitung takik anu diukir dina kai, nyaéta saban takik kalima dikerat dua sangkan nyieun "V".

Dina sistem Alfabét Fonétik Internasional, /v/ nandakeun sada konsonan desis bibir-huntu bersuara.

Dina basa Irlandia, hurup ‹v› lolobana dipaké dina kecap serapan, kawas veidhlín ti basa Inggris violin. Tapi sada [v] mecenghul sacara alami dina basa Irlandia waktu sada /b/ ngalaman lénisi atawa "dilembutkan", ditulis nurutkeun ortografi kalayan ‹bh›, ku kituna bhí dilafalkan [vʲiː], an bhean dilafalkan [ən̪ˠ ˈvʲan̪ˠ], sarta sajabana.

Basa Polandia henteu ngagunakeun hurup V, kitu ogé Q sarta X. Tapi, basa maranéhanana ngandung sada /v/, anu dilambangkan ku hurup W, nuturkeun kaidah dina basa Jerman.

Dina sistem pinyin basa Mandarin, kabéh hurup Latin dipaké kajaba hurup V, alatan euweuh sada [v] dina basa Mandarin, tapi hurup "v" dipaké lolobana kaedah pengetikan minangka gaganti hurup "ü" anu umumna henteu sadia dina papan tombol dawam. Romanisasi mangrupa kaidah anu loba dipigawé pikeun mengetik basa Tionghoa sacara fonétik.

Dina alih aksara basa Sangsakerta atawa IAST, hurup V dipaké minangka lambang sada [ʋ]*déngékeun conto sada (konsonan hampiran bibir-huntu), anu dina aksara Dewanagari ditulis व. Dina aksara turunan Brahmi séjénna (contona aksara Thai, Jawa, Bali, sarta sajabana) anu melestarikan kecap serapan ti basa Sangsakerta, lamun dina fonologi basa bersangkutan henteu ngandung sada konsonan hampiran bibir-huntu, mangka lambang konsonan kasebut dina aksara maranéhanana remen ogé tergantikan ku konsonan hampiran wiati-wiati tukang terbibirkan (simbol IPA: /w/), anu ditulis dina hurup Latin minangka W.

Hurup V ogé dipaké minangka lambang dina élmu pasti. V nyaéta simbol kimia pikeun Vanadium. Dina Fisika, v jadi Simbol kecepatan sarta volume (asalna ti kecap velocity, 'kecepatan'). Dina linguistik, v jadi simbol kecap gawé (verba). V ogé mangrupa singgetan ti unit tegangan listrik dina sistem Hijian Internasional: volt.

Ngaran[édit | édit sumber]

Sawatara basa ngabogaan penyebutan V anu berbéda-béda:

  • Indonésia: fe [fe], jiga kawas pelafalan hurup F, nyaéta konsonan desis bibir-huntu teu bersuara.
  • Italia: vi [ˈvi] atawa vu [ˈvu]
  • Jerman: fau [ˈfaʊ]
  • Katalan: ve, dilafalkan [ˈve], tapi dina dialek anu henteu ngabogaan sada /v/ dingaranan ve baixa [ˈbe ˈbajɕə] "vi pendék".
  • Portugis: [ˈve]
  • Perancis: [ve]
  • Spanyol: uve [ˈuβe] direkomendasikan, tapi ve [ˈbe] sacara tradisional. Alatan duanana dilafalkan /b/ dina basa Spanyol[1], diperlukeun istilah pikeun ngabédakeun ve ti be, nyaéta hurup ‹b›. Dina sawatara wewengkon hurup éta disebut ve corta, ve waja, ve pequeña, ve chica atawa ve labiodental.

Dina basa Jepang, V mindeng disebut "bui" (ブイ). Ngaran ieu téh penyesuaian kalayan ngaran dina basa Inggris, anu mensubtitusi konsonan letup dwibibir bersuara pikeun sada konsonan desis bibir-huntu bersuara (anu euweuh dina fonologi basa Jepang) sarta béda kalayan "bī" (ビー), ngaran Jepang pikeun hurup B. Sada éta bisa ditulis jeung simbol katakana 「ヴ」 (vu) anu kiwari geus dimekarkeun[2], ku kituna jadi va, vi, vu, ve, vo (ヴァ, ヴィ, ヴ, ヴェ, ヴォ), sanajan pelafalannya (waktu dilarapkeun) lain sada konsonan desis bibir-huntu bersuara kawas dina basa Inggris. Sajaba ti éta, sawatara kecap remen ogé dieja kalayan b batan vu (conto: "violin" remen ogé dieja baiorin (バイオリン) batan vaiorin (ヴァイオリン); alatan kecenderungan pikeun maké konsonan anu sadia dina fonologi basa Jepang batan konsonan deungeun).

Kode komputasi[édit | édit sumber]

Titik kode Huruf badag
V
Huruf leutik
v
Unicode U+0056 U+0076
ASCII Désimal 86 118
Biner 01010110 01110110
EBCDIC 229 165

Tempo ogé[édit | édit sumber]

Catatan suku[édit | édit sumber]

  1. Díez Losada, Fernando (2004). La tribuna del idioma (dalam Spanish). Editorial Tecnologica de CR. p. 176. ISBN 9977661618, ISBN 978-9977-66-161-2 Check |isbn= value (bantuan). 
  2. Lain simbol anu anyar sarua pisan, 「ヴ」 saukur simbol pikeun u (ウ) kalayan penambahan dakuten, simbol anu dipaké pikeun ngarobah sada kana séjénna. Contona, dakuten dipaké pikeun ngarobah ka (カ) jadi ga (ガ), hi (ヒ) jadi bi (ビ) sarta ta (タ) jadi da (ダ).