Bisma: Béda antarrépisi

Ti Wikipédia Sunda, énsiklopédi bébas
Konten dihapus Konten ditambahkan
Hadiyana (obrolan | kontribusi)
Kaca anyar: {{TMH Infobox| | Image = Bheeshma oath by RRV.jpg | Caption = Bisma (katuhu) bersumpah moal nikah saumur hirupna. Lukisan karya Raja Ravi Varma. | Ngaran = Bisma | Devanagari = भीष...
 
Mssetiadi (obrolan | kontribusi)
Baris ka-38: Baris ka-38:


== Perang di Kurukshetra ==
== Perang di Kurukshetra ==
[[Berkas:Mahabharata2.jpg|left|thumb|300px|Kesabaran [[Kresna]] béak ku kituna manéhna hayang maéhan Bisma jeung leungeunnya sorangan, tapi dicegah ku [[Arjuna]].]]
[[Gambar:Mahabharata2.jpg|left|thumb|300px|Kesabaran [[Kresna]] béak ku kituna manéhna hayang maéhan Bisma jeung leungeunnya sorangan, tapi dicegah ku [[Arjuna]].]]
{{ulin|Bhismaparwa}}
{{ulin|Bhismaparwa}}



Révisi nurutkeun 4 Maret 2008 05.55

Citakan:TMH Infobox Bisma (Sanskerta: भीष्म, Bhīshma) lahir kalayan ngaran Dewabrata (Sanskerta: देवव्रत, Dévavrata), nyaéta salah sahiji inohong utama dina wiracarita Mahabharata. Manéhna téh putera ti pasangan Prabu Santanu jeung Dewi Gangga. Manéhna ogé mangrupa aki ti Pandawa jeung Kurawa. Sawaktu ngora manéhna ngaranna Dewabrata, tapi diganti jadi Bisma saprak manéhna sumpah moal kawin saumur hirup. Bisma ahli dina sagala wanda peperangan sarta pohara dipikaajrih ku Pandawa sarta Kurawa. Manéhna gugur dina hiji perang badag di Kurukshetra ku panah anu dilepaskan ku Srikandi kalayan bantuan Arjuna. tapi manéhna henteu pupus dina waktu éta ogé. Manéhna sempet hirup salila sawatara poé sarta nyaksian kaancuran para Kurawa. Manéhna ngaleupaskeun nafas panungtungan waktu panonpoé aya di kalér (Uttarayana).




Harti ngaran

Ngaran Bhishma dina basa Sanskerta hartina "Manéhna anu sumpahnya dahsyat (hébat)", alatan manéhna bersumpah baris hirup membujang salawasna sarta henteu mewarisi tahta karajaanana. Ngaran Dewabrata digantian jadi Bisma alatan manéhna ngalakonan bhishan pratigya, nyaéta sumpah pikeun membujang salawasna sarta moal mewarisi tahta bapana. Hal éta dikarenakan Bisma henteu hayang manéhna sarta turunanana berselisih jeung turunan Satyawati, ibu téréna.

Kalahiran

Bisma mangrupa penjelmaan salah sahiji Dalapan Wasu anu berinkarnasi minangka manusa anu lahir ti pasangan Dewi Gangga sarta Prabu Santanu. Nurutkeun kitab Adiparwa, Dalapan Wasu ngajanggélék jadi manusa alatan dikutuk luhur gawénana anu geus maok lembu sakti milik Resi Wasistha. Dina lalampahanana nuju bumi, maranéhanana papanggih jeung Dewi Gangga anu ogé daék turun ka dunya pikeun jadi pamajikan putera Raja Pratipa, nyaéta Santanu. Dalapan Wasu saterusna nyieun kasapukan kalawan Dewi Gangga yén maranéhanana baris ngajanggélék minangka dalapan putera Prabu Santanu sarta dilahirkan ku Dewi Gangga. Bisma mangrupa penjelmaan Wasu anu ngaranna Prabhata.

Kahirupan mimiti

Gambar:Razmnama Dronacharya.jpg
"Maotna Bisma". Lukisan ti kitab Razmnama, atawa Mahabharata vérsi Persia.

Samentara tujuh lanceukna anu geus lahir maot alatan ditenggelamkan ka walungan Gangga ku ibu maranéhanana sorangan, Bisma junun salamet alatan gawéna indungna dicegah ku bapana. Saterusna, sang ibu mawa Bisma anu masih orok ka surga, ninggalkeun Prabu Santanu sorangan. Sanggeus 36 warsih saterusna, Sang Prabu manggihan puteranya sacara henteu ngahaja di hilir walungan Gangga. Dewi Gangga saterusna mikeun anak kasebut ka Sang Prabu, sarta mikeunana ngaran Dewabrata. Dewabrata saterusna jadi pangeran anu calakan sarta gagah, sarta dicalonkan minangka pewaris karajaan. Tapi alatan jangjina ka Sang Dasapati, ayah Satyawati (ibu téréna), manéhna rela pikeun henteu mewarisi tahta sarta henteu nikah saumur hirup ambéh jaga turunanana henteu memperebutkan tahta karajaan jeung turunan Satyawati. Alatan ketulusannya kasebut, manéhna dibéré ngaran Bisma sarta dianugerahi ambéh sanggup soméah jeung Sang Déwa Waktu ku kituna manéhna bisa nangtukeun waktu maotna sorangan.

Bisma ngabogaan dua adi téré ti ibu téréna anu ngaranna Satyawati. Maranéhanana ngaranna Citrānggada sarta Wicitrawirya. Demi kabagjaan adik-adiknya, manéhna indit ka Karajaan Kasi sarta memenagkan sayembara ku kituna junun mawa balik tilu urang puteri ngaranna Amba, Ambika, sarta Ambalika, pikeun dinikahkan ka adik-adiknya. Alatan Citrānggada wafat, mangka Ambika sarta Ambalika nikah kalawan Wicitrawirya sedengkeun Amba mitresna Bisma tapi Bisma nampik asihna alatan terikat ku sumpah yén manéhna moal kawin saumur hirup. Demi usaha pikeun menjauhkan Amba ti dirina, tanpa ngahaja manéhna némbakkeun panah nembus harigu Amba. Luhur pati éta, Bisma dibéré nyaho yén jaga Amba bereinkarnasi jadi saurang pangeran anu ngabogaan sipat kewanitaan, nyaéta putera Raja Drupada anu ngaranna Srikandi. Jaga maotna ogé aya di leungeun Srikandi anu mantuan Arjuna dina perang akbar di Kurukshetra.

Atikan

Bisma mempelajari élmu pulitik ti Brihaspati (guru para Déwa), élmu Veda sarta Vedangga ti Resi Wasistha, sarta élmu perang ti Parasurama (Ramaparasu; Rama Bargawa), saurang ksatria legendaris sakaligus salah sahiji Chiranjīwin anu hirup langgeng saprak jaman Treta Yuga. Kalawan berguru pikeun manéhna Bisma mahér dina ngagunakeun sagala jenis pakarang sarta alatan kepandaiannya kasebut manéhna ditakuti ku sagala lawanana. Bisma ngandeg diajar ka Parasurama alatan perdebatan maranéhanana di asrama ngeunaan masalah Amba. Dina waktu éta jeung ngahaja Bisma nyorong Parasurama nepi ka terjatuh, sarta saprak éta Parasurama bersumpah pikeun henteu deui nampa murid ti kasta Kshatriya alatan nyieun hésé.The Mahabharata of Krishna Dwaipayana Wyasa. Buku I: Adiparwa

Peran dina Dinasti Kuru

Di lingkungan keraton Hastinapura, Bisma pohara dipihormat ku anak-cucunya. Henteu ngan alatan manéhna kolot, tapi ogé alatan kamahéranana dina widang militer sarta peperangan. Dina saban perang, pastilah manéhna sok meunang alatan geus pohara boga pangalaman. Yudistira ogé kungsi ngomong, yén euweuh anu sanggup menaklukkan Bisma dina perang, komo lamun laskar Déwa sarta laskar Asura ngagabungkeun kakuatan sarta dipingpin ku Indra, Sang Déwa Perang.The Mahabharata of Krishna Dwaipayana Wyasa. Buku VI: Bismaparwa.

Bisma pohara dicintai ku Pandawa atawa Korawa. Maranéhanana ngahormatanana minangka saurang aki sakaligus sirah kulawarga anu wijaksana. Kadangkala Pandawa nganggap Bisma minangka ayah maranéhanana (Pandu), anu sabenerna geus wafat.

Perang di Kurukshetra

Kesabaran Kresna béak ku kituna manéhna hayang maéhan Bisma jeung leungeunnya sorangan, tapi dicegah ku Arjuna.

Citakan:Ulin

Waktu perang antara Pandawa sarta Korawa bitu, Bisma aya di pihak Korawa. Sajongjonan saméméh perang, manéhna ngomong ka Yudistira yén dirina geus diperbudak ku kakayaan, sarta kalawan kakayaanana Korawa mengikat Bisma. Sanajan kitu, alatan Yudistira geus ngalakonan penghormatan saméméh perang, mangka Bisma merestui Yudistira sarta berdo'a ambéh kameunang aya di pihak Pandawa, sanajan Bisma pohara hésé pikeun ditalukkeun. Bisma ogé kungsi ngomong ka Duryodana, yén cacak dirina (Bisma) ngabiluk Korawa, kameunang geus pasti aya di pihak Pandawa alatan Kresna aya di ditu, sarta dimanapun aya Kresna mangka di sanalah aya kebenaran sarta keberuntungan sarta dimanapun aya Arjuna, di sanalah aya kejayaan.The Mahabharata of Krishna Dwaipayana Wyasa. Buku VI: Bismaparwa.

Dina perang akbar di dataran keramat Kurukshetra, Bisma bertarung kalawan dahsyat. Soldadu sarta ksatria anu ngalawanana pasti binasa atawa ngalaman tatu parna. Dina kitab Bismaparwa disebutkeun yén di dunya ieu para ksatria hésé menandingi kakuatanana sarta euweuh anu sanggup ngalawanana sajaba Arjuna – ksatria berpanah anu terkemuka – sarta Kresnapenjelmaan Wisnu. Sanajan Arjuna meunangkeun kasempetan pikeun ngalawan Bisma, tapi manéhna mindeng bertarung jeung satengah haté, nginget yén Bisma nyaéta aki kandungnya sorangan. Hal anu sarua ogé dirasakan ku Bisma, anu masih nyaah jeung Arjuna, incu anu pohara dicintainya.

Kresna anu jadi kusir karéta Arjuna dina peperangan, jadi ambek jeung dangong Arjuna anu ajrih kénéh pikeun menghabisi nyawa Bisma, sarta manéhna nekat pikeun menghabisi nyawa Bisma jeung leungeunnya sorangan. Jeung panon anu moncorong seukeut memancarkan kaambek, manéhna memutar-mutar chakra di luhur leungeunnya sarta memusatkan perhatian pikeun ngécéng beuheung Bisma. Bisma henteu menghindar, tapi malahan bagja lamun gugur di leungeun Madhawa (Kresna). Nempo hal éta, Arjuna nyusul Kresna sarta usaha metot suku Kresna pikeun ngeureunkeun léngkahna.

Kalawan hanjelu sarta sora tersendat-sendat, Arjuna ngomong, "O Kesawa (Kresna), ulah paduka memalsukan kecap-kecap anu geus paduka ucapkan saméméhna! Paduka geus ngedalkeun jangji yén moal milu berperang. O Madhawa (Kresna), lamun paduka neruskeun niat paduka, jalma-jalma baris ngomong yén paduka pembohong. Kabéh penderitaan alatan perang ieu, hambalah anu kudu nanggungna! Hambalah anu baris maéhan aki anu dipihormat éta!..."

Kresna henteu némbalan sanggeus ngadéngé kecap-kecap Arjuna, manéhna ngabolaykeun niatna sarta naék balik ka luhur karétana. Kadua pasukan kasebut neruskeun balik pertarungannya.

Pati

Saméméh poé maotna, Pandawa sarta Kresna mendatangi kemah Bisma di jero peuting pikeun néangan nyaho kelemahannya. Bisma nyaho yén Pandawa sarta Kresna geus asup ka dina kemahnya sarta manéhna ngabagéakeun maranéhanana kalawan soméah. Sabot Yudistira nanyakeun naon anu bisa diperbuat pikeun menaklukkan Bisma anu pohara maranéhanana hormati, Bisma némbalan:

...ketahuilah pantanganku ieu, yén kuring moal narajang hiji jalma anu geus miceun pakarang, ogé anu terjatuh ti karétana. Kuring ogé moal narajang maranéhanana anu pakarangna leupas ti leungeun, moal narajang jelema anu bendéra lambang kebesarannya ancur, jelema anu mawa lumpat diri, jelema dina kaayaan sieun, jelema anu takluk sarta ngomong yén manéhna nyerah, sarta kuring ogé moal narajang saurang wanoja, ogé hiji jalma anu ngaranna kawas wanoja, jelema anu lemah sarta teu sanggup ngajaga diri, jelema anu ngan ngabogaan saurang anak lalaki, atawa ogé jelema anu keur mabok. Jeung éta kabéh kuring enggan bertarung...The Mahabharata of Krishna Dwaipayana Wyasa. Buku VI: Bismaparwa.

[[Berkas:Bhismaarrowbed.jpg|right|300px|thumb|Bisma saré jeung awak anu ditancapi ratusan panah bari mikeun nasihat ka Pandawa sarta Korawa.]] Bisma ogé ngomong lamun pihak Pandawa hayang ngéléhkeunana, maranéhanana kudu nempatkeun hiji jalma anu nyieun Bisma enggan pikeun bertarung di hareup karéta Arjuna, alatan manéhna yakin ngan Arjuna sarta Kresna anu sanggup ngéléhkeunana dina peperangan. Kalawan nyumput di tukang jelema anu nyieun Bisma enggan berperang, Arjuna kudu sanggup melumpuhkan Bisma kalawan panah-panahnya. Berpedoman ka pernyataan kasebut, Kresna menyadarkan Arjuna baris kawajibanana. Cacak Arjuna ajrih kénéh, tapi manéhna ngaréngsékeun pancén kasebut. Dina poé kasapuluh, Srikandi narajang Bisma, tapi Bisma henteu ngalawan. Di tukang Srikandi, Arjuna némbakkeun panah-panahnya anu dahsyat sarta melumpuhkan Bisma. Panah-panah kasebut mebes sarta nembus baju zirahna, saterusna Bisma terjatuh ti karétana, tapi awakna henteu nyabak taneuh alatan ditopang ku puluhan panah anu mebes di awakna. Tapi Bisma henteu gugur sasabot alatan manéhna kaci nangtukeun waktu maotna sorangan. Bisma menghembuskan nafasnya sanggeus manéhna nyaksian kehancuran pasukan Korawa sarta sanggeus manéhna mikeun wejangan suci ka Yudistira sanggeus perang Bharatayuddha réngsé.

Riwayat

Bisma nyaéta anak Prabu Santanu, Raja Astina kalawan Dewi Gangga landian Dewi Jahnawi (dina vérsi Jawa). Waktu leutik ngaranna Raden Dewabrata anu hartosna turunan Bharata anu luhur. Manéhna ogé miboga ngaran séjén Ganggadata. Manéhna nyaéta salah sahiji inohong wayang anu henteu nikah anu disebut kalawan istilah Brahmacarin. Berkediaman di pertapaan Talkanda. Bisma dina inohong perwayangan digambarkan saurang anu sakti, di mana sabenerna manéhna ngabogaan hak luhur tahta Astina tapi alatan kahayang anu luhur ti dirina demi menghindari perpecahan dina nagara Astina manéhna rela henteu jadi raja.

Resi Bisma pohara sakti mandraguna sarta réa anu taluk pikeun manéhna. Manéhna miluan sayembara pikeun meunangkeun putri pikeun Raja Hastina sarta memboyong 3 Dewi. Salah sahiji putri anu dimeunangkeunana nyaéta Dewi Amba sarta Dewi Amba tétéla mitresna Bisma. Bisma henteu bisa nampa asih Dewi Amba alatan manéhna ngan wawakil pikeun meunangkeun Dewi Amba. Tapi Dewi Amba tetep berkeras ngan daék nikah jeung Bisma. Bisma ogé menakut-nakuti Dewi Amba jeung pakarang saktinya anu malahan henteu ngahaja maéhan Dewi Amba. Dewi Amba anu keur sakarat dikeukeup ku Bisma bari nyatakeun yén saéstuna dirina ogé mitresna Dewi Amba. Sanggeus roh Dewi Amba kaluar ti jasadnya saterusna ngomong yén manéhna baris mapag Bisma hiji waktu ambéh bisa babarengan di alam séjén sarta Bisma ogé menyangupinya. Diceritakan roh Dewi Amba menitis ka Srikandi anu baris maéhan Bisma dina perang Bharatayuddha.

Dikisahkan, waktu manéhna lahir, indungna moksa ka alam baka ninggalkeun Dewabrata anu masih orok. Bapana prabu Santanu saterusna néangan wanoja anu daék menyusui Dewabrata nepi ka ka nagara Wirata papanggih jeung Dewi Durgandini atawa Dewi Satyawati, pamajikan Parasara anu geus berputra Resi Wyasa. Sanggeus Durgandini pirak, manéhna dijadikeun permaisuri Prabu Santanu sarta ngababarkeun Citrānggada sarta Wicitrawirya, anu jadi baraya Bisma seayah séjén ibu.

Sanggeus menikahkan Citrānggada sarta Wicitrawirya, Prabu Santanu turun tahta jadi pertapa, sarta digantikeun anakna. Nyaah kadua anakna saterusna maot sacara runtuy, ku kituna tahta karajaan Astina sarta randa Citrānggada sarta Wicitrawirya dibikeun dina Byasa, putra Durgandini ti salaki kahiji. Byasa-lah anu saterusna nurunkeun Pandu sarta Dretarata, kolot Pandawa sarta Korawa. Demi jangjina membela Astina, Bisma berpihak dina Korawa sarta mati terbunuh ku Srikandi di perang Bharatayuddha.

Bisma ngabogaan kesaktian nu tangtu, nyaéta manéhna bisa nangtukeun waktu maotna sorangan. Mangka sabot geus sakarat kakeunaan panah, manéhna ménta hiji tempat pikeun ngedeng. Korawa mikeunana tempat pembaringan mentéréng tapi ditampikna, ahirna Pandawa mikeun tungtung panah minangka alas saréna (kasur panah) (sarpatala). Tapi manéhna tacan hayang maot, hayang nempo ahir batan perang Bharatayuddha.

Tempo ogé

Référénsi

Tumbu luar


Citakan:Inohong Mahabharata