Saléndro
Saléndro, sléndro atawa salindru mangrupa salasahiji tina dua laras anu dipaké dina waditra sarupaning gamelan Jawa. Laras ieu ogé dipaké dina rupa-rupa waditra jeung karawitan Sunda, contona dina kacapi, rebab, atwa gamelan nu dipaké dina wayang, jaipongan, jsb. Laras ieu leuwih babari diajarna tibatan laras pélog atawa laras séjénna, ku sabab ieu ngan ukur lima genta atawa nada nu deukeut jarakna tur ampir rata dina hiji gembyang.
Numutkeun mitologi Jawa, gamelan Saléndro leuwih kolot ti batan gamelan Pélog. Dina titi laras Sunda, Saléndro miboga 5 (lima) genta sagembyang, nyaéta 1 2 3 4 5 (G E+ D C A+) kalayan jangkah anu sarua atawa lamun béda ogé, bédana jangkahna leutik.
Aya dua laras saléndro nu lumrah dipaké, nyaéta laras saléndro padantara jeung saléndro bédantara. Saléndro padantara nyaéta laras anu dijieun tina ngabagi hiji gembyang jadi 5. Sagembyang eusina 1200 cents, anu bakal dibagi jadi 5, hasilna 240 cents jarak jangkahna unggal gentana. Dina prakna, saléndro padantara henteu pas 240 cents, bisa leuwih atawa kurang.[1]
Laras saléndro nu kadua nyaéta saléndro bédantara. Laras nu ieu miboga jangkah nu teu rata. Di jaman kiwari, laras ieu mindeng dipake dina sagala rupa waditra kulon, sarupaning gitar, atawa piano. Laras ieu leuwih babari dipaké dina waditra kulon ku sabab bisa dipake dina waditra nu maké 12ED (12 Equal Division) anu matak teu kudu bener-bener ngabagi sagembyang jadi 5 nada. Lian ti dinya, aya ogé sistem ngabagi sagembyang jadi 17 nada[2], atawa 17ED (17 Equal Division) anu diserat ku Raden Machjar Angga Koesoemadinata dina buku Ringkesan Pangawikan Rinenggaswara.
| Notasi Daminatila | Ngaran Sunda | Notasi Kepatihan | Ngaran Jawa | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ngaran Seratan | Ngaran Buhun | Ngaran Seratan | Ngaran Pondok | Ngaran Buhun | Hartina | ||
| 1 | da | tugu, barang | 6 | enem | nem | nem | genep |
| 2 | mi | kenong, loloran | 5 | lima | ma | lima | leungeun, lima |
| 3 | na | panelu | 3 | telu | lu | dhadha | dada |
| 4 | ti | galimer, bem | 2 | loro | ro | gulu | sirah |
| 5 | la | singgul | 1 | siji | ji | barang | barang |
- ↑ Cook, Simon (1992). Guide to Sundanese Music: a Practical Introduction to Gamelan Saleńdro/pelog, Gamelan Degung, Panambih Tembang Sunda (Dina basa Inggris). Simon Cook.
- ↑ Kusumadinata (Raden.), Machjar Angga (1989). Ringkesan pangawikan rinenggaswara: ringkesan elmuning kanajagan (Dina basa jw). Noord-hoff-Kolff. Pemeliharaan CS1: Bahasa yang tidak diketahui (link)