Agama darmik
Agama darmik atawa agama-agama India nyaéta kayakinan anu muncul ti anak benua India jeung ngawengku konsép darma. Di antara agama-agama ieu aya Hinduisme, Jainisme, Buddhisme, jeung Sikhisme, anu ogé dikenal minangka agama-agama Timur. Sanaos gaduh sejarah anu saling patalina di India, agama-agama ieu ngabentuk rupa-rupa komunitas sareng henteu diwatesan ngan ukur di wewengkon anak benua India.
Sajarah
[édit | édit sumber]Bukti ngeunaan ayana agama prasejarah di anak benua India kapanggih dina lukisan batu Mesolitikum anu sumebar di daérah éta. Masarakat Harappa ti peradaban Lembah Indus, anu ayana ti taun 3300 nepi ka 1300 SM (kalebet periode kamatangan antara 2600–1900 SM), nunjukkeun ayana budaya urban awal anu ngaliwatan Vedisme.
Sejarah agama India anu katulis dimimitian ku Vedisme, praktik agama ti masarakat Indo-Iran kuno, anu engkéna dikumpulkeun sarta disunting jadi teks Veda. Prosés nyusun, ngedit, jeung komentar kana teks-teks ieu dikenal salaku periode Veda, anu lumangsung kira-kira taun 1750 nepi ka 500 SM. Bagian filosofis ti Veda dirangkum dina Upanishad, anu ilaharna disebut salaku Vedānta, anu bisa dihartikeun salaku "bagian akhir ti Veda" atawa "tujuan anu pangluhurna ti Veda." Upanishad anu langkung awal diperkirakeun ditulis saméméh Era Umum, kalayan lima ti sebelas Upanishad utama kamungkinan gedé ditulis saméméh abad ka-6 SM, anu ngandung sebutan awal ngeunaan Yoga jeung Moksha.
Periode sramaṇa antara taun 800 nepi ka 200 SM nandakeun transisi antara Hinduisme Veda jeung Hinduisme Purana. Gerakan Shramana, nyaéta gerakan agama kuno di India anu mandiri tapi paralel jeung tradisi Veda, sering kali nangtang loba konsép ngeunaan jiwa (Atman) jeung realitas pangluhurna (Brahman) anu aya dina Veda jeung Upanishad. Dina abad ka-6 SM, gerakan Shramana mekar jadi Jainisme jeung Buddhisme, nyababkeun perpecahan agama di India jadi dua cabang filosofis utama: astika, anu ngagungkeun Veda (contohna, genep aliran Hindu ortodoks), jeung nastika (siga Buddha, Jainisme, Charvaka, jeung sajabana). Sanajan kitu, dua cabang ieu tetep babagi konsép saperti Yoga, saṃsāra (siklus lahir jeung maot), sarta moksha (pembebasan tina siklus éta).
Periode Purana (200 SM – 500 M) jeung Abad Pertengahan Awal (500–1100 M) nyiptakeun variasi anyar dina Buddhisme, kaasup bhakti sarta aliran Shaivisme, Shaktisme, Vaishnavisme, Smarta, jeung kelompok-kelompok leutik konservatif saperti Shrauta.
Dina periode awal Islam (1100-1500 M), ogé muncul rupa-rupa gerakan anyar. Sikhisme didirikan dina abad ka-15 dumasar kana ajaran Guru Nanak jeung salapan Guru Sikh saterusna di India Utara, kalayan kalolobaan pengikutna asal ti wewengkon Punjab. Salila masa pamaréntahan Inggris di India, reinterpretasi jeung sintésis Hinduisme mekar, anu ngabantu gerakan kamerdikaan India.