Ban Ki-moon

Ti Wikipédia Sunda, énsiklopédi bébas
Ban Ki-moon

Ban Ki-moon (Hangeul: 반기문, Hanja: 潘基文, Ban Gimun, pelafalan IPA (Alfabet Fonetik Internasional): [pan.gi.mun]; wedal 13 Juni 1944) nyaéta saurang diplomat Koréa Selatan sarta kantos barobah kaayaan Sekretaris Jenderal Perserikatan Bangsa-Bangsa. Manéhna ngagantikeun Kofi Annan anu geus ngabéréskeun mangsa jabatanna dina 1 Januari 2007.[1]

Ban kungsi nyekel kalungguhan minangka menteri jabi nagari Republik Koréa dina periode Januari 2004 dugi 1 Nopémber 2006. Dina 13 Oktober 2006, manehna kapeto barobah kaayaan Sekretaris Jénderal Perserikatan Bangsa-Bangsa anu ka delapan dina Sidang Umum PBB sarta dilantik dina 14 Desember 2006. Dina 21 Juni 2011, Ban kapeto jang ngajalankeun periode duanana minangka Sekretaris Jenderal Perserikatan Bangsa-Bangsa liwat Sidang Umum pikeun mangsa kalungguhan 2012 dugi 2016.[2]

Biografi[édit | édit sumber]

Ban wedal di Eumseong di hiji desa leutik di Chungcheong Utara dina taun 1944 di ahir mangsa Pangjajahan Jepang di Koréa. Manéhna sarta kulawargana pindah ka dayeuh leutik deukeut Chungju di mana manéhna digedean ditu. Salila mangsa leutikna, bapa Ban ngabogaan bisnis pergudangan, nanging gudang kasebat bangkrut sarta kulawargana ngalaman kasulit ékonomi. Sabot Ban geus yuswaan 6 warsih, kulawargana pindah ka wewengkon pegunungan salila Perang Koréa. Sanggeus perang réngsé, kulawargana balik deui ka Chungju.[3]

Di sakola tengahan luhur (SMA Chungju), Ban robah kaayaan jadi béntang kelas, utamana dina palajaran Bahasa Inggris. Dina warsih 1952, manéhna kapilih ngawakilan kelas na pikeun ngirimkeun hiji talatah ka Sekretaris Jenderal PBB Dag Hammarskjöld, nanging henteu kantos dipikanyaho talatah kasebat kakirim atawa henteu. Dina warsih 1962, Ban meunang hiji pasanggiri nyerat ésai anu disponsoran ku Palang Merah kalawan kado lalampahan ka Amerika Sarikat. Ditu manéhna cicing di San Fransisco jeung kalawan kulawargi tatamu salila sababaraha sasih. Minangka haturan ti kado lalampahan kasebat, Ban patepang jeung Presiden AS John F. Kennedy. Sabot saurang wartawan anu aya di lokasi pasamoan kasebat nanyaan Ban ngeunaan naon anu manéhna hoyong pigawé sabot barobah kaayaan sawawa, manéhna ngajawab: "Urang hoyong robah kaayaan pikeun saurang diplomat."[4]

Ban meunang gelar sarjana dina Hubungan Internasional ti Universitas Nasional Seoul dina warsih 1970 sarta meunang gelar Master dina widang Administrasi Umum ti Sakola Pamarentahan John F. Kennedy di Universitas Harvard dina 1985. Di Harvard, manéhna diajar langsung ku cara ngadidik Joseph Nye anu mikawanoh Ban margi ngabogaan "Hiji kombinasi anu langka antawis analisis anu tangtos,kerendahan hate sarta daweung protektif. " Ban dianugerahan gelar Doktor Honoris Clausa di bidang hukum ku Universitas Malta dina 22 April 2009. Manéhna saterusna oge nampi pangajén Doktor Hukum ku Universitas Washington dina Oktober 2009. Jabi berbahasa Korea minangka nalika mimitina, manéhna ogé sanggem ku bahasa Inggris, Prancis, Jepang, sarta Jerman. Tapi, kamampuhanana dina bahasa Prancis, nalika anu disyaratkeun minangka nalika anu wajib dikawasa ku Sekretaris Jenderal PBB, diragukeun kénéh.[5]