Lompat ke isi

Harun Ar-Rasyid

Ti Wikipédia Sunda, énsiklopédi bébas
Harun Ar-Rasyid

Harun Ar-Rasyid lahir di Rayy dina taun 766 sarta maot tanggal 24 Maret 809 di Thus, Khurasan. Manéhnana mangrupakeun khalifah kalima ti dinasti Abbasiyah jeung pamaréntah ti taun 786 nepi ka 803. Bapana, Muhammad Al-Mahdi, nyaéta khalifah katilu, sedengkeun lanceukna, Musa Al-Hadi, jadi khalifah kaopat. Indungna, Jurasyiyah, anu dikenal ku julukan Khayzuran, asalna ti Yaman.

Sanajan asalna ti kulawarga Abbasiyah, Harun Ar-Rasyid deukeut jeung kulawarga Barmak ti Pérsia (Iran). Di jaman ngora, manéhna loba diajar ti Yahya ibn Khalid Al-Barmak. Masa pamaréntahanna, anu diteruskeun ku Muhammad Al-Amin terus Ma'mun Ar-Rasyid, diaku salaku jaman kamajuan Islam (The Golden Age of Islam), dimana Baghdad jadi salah sahiji pusat élmu pangaweruh di dunya. Salila pamaréntahanna, anjeunna:

  • Nyiptakeun kaamanan, katentreman, sareng kasajahteraan pikeun rahayatna.
  • Ngawangun kota Baghdad di antara walungan Eufrat jeung Tigris kalayan rupa-rupa gedong anu megah.
  • Ngadegkeun tempat ibadah.
  • Ngembangkeun fasilitas pendidikan, seni, kaséhatan, sareng perdagangan.
  • Ngadegkeun Baitul Hikmah, lembaga tarjamahan anu dianggo salaku perguruan tinggi, perpustakaan, jeung pusat panalungtikan.
  • Ngawangun majelis Al-Muzakarah, lembaga anu ngabahas masalah-masalah agama anu diayakeun di imah, masjid, jeung istana. Di masana, manéhna boga hiji kadi (penasihat karajaan) anu pisan cerdas, anu dikenal ku nama Abu Nawas. Numutkeun carita rakyat Irak, manéhna sering nangtang Abu Nawas kalayan hal-hal anu aneh, bahkan dina salah sahiji carita, anjeunna kungsi nyuruhna pikeun mindahkeun istananya.

Ninggalkeun alam dunya

[édit | édit sumber]

Sanggeus al-Hadi pupus dina taun 786, sadiadina, Harun al-Rasyid naék tahta. Di handapeun pamingpinan Harun al-Rasyid, Kakhalifahan Abbasiyah ngahontal puncak kamulyaan, kalayan kamakmuran anu katingal dina kabeungharan nagara, wewengkon administratif, sareng kamajuan élmu pangaweruh. Para ilmuwan hirup makmur berkat dukungan dana ti khalifah, sedengkeun kota Baghdad jadi rame kusabab kagiatan perdagangan anu ngembang pesat.[perlu cutatan]

Beda jeung pendahuluna, Harun al-Rasyid henteu ngalaman perang jeung keturunan Ali bin Abi Thalib. Keturunan Ali anu aya di Baghdad henteu deui jadi sasaran pengawasan atawa kecurigaan. Sanajan kitu, hiji-hijina musuh anu diperangi nyaéta Yahya ibnu Abdullah, anu kabur dina jaman al-Hadi sareng ngadegkeun kakawasaan di Dailam. Nalika katingal yén kakuatan Yahya beuki ngaronjat, Harun ngirim pasukan anu dipingpin ku Fadhal ibnu Yahya ibnu Khalid al-Barmaky pikeun nyerang. Nyangka dirina terdesak, Yahya ngajukeun pamohonan damai anu ditampi, sahingga Dailam ngagabung jeung kakawasaan Baghdad. Samentawis, sadulur Yahya, Idris, neruskeun pelarianna ka Mesir sareng teras ka Magrib (Afrika Kalér), dimana anjeunna ngadegkeun Daulah Alawiyin (Adarisah).[perlu cutatan]

Harun al-Rasyid sering ngirim pasukanna pikeun nyerang wewengkon Romawi, ngarebut loba kameunangan. Loba wewengkon Romawi anu mayar jizyah sareng ngaku kakawasaan Abbasiyah. Karel Agung ogé ngirim utusan ka Baghdad pikeun ngadegkeun hubungan jeung Harun al-Rasyid, nyadar yén Harun ngagaduhan musuh gedé di Andalusia, nyaéta Raja Kordova ti Bani Umayah. Karel hoyong nunjukkeun kasuksésanna ka musuhna, Raja Naqfur (Raja Konstantinopel, Roma Timur), yén anjeunna tiasa narik perhatian Raja Baghdad.[perlu cutatan]

Harun al-Rasyid pupus dina perjalanan pamingpin pasukan di Thus dina taun 809. Anjeunna gaduh dua putra, Al Amin sareng Al Ma'mun, anu teras silih ganti pamingpin Kakhalifahan Abbasiyah. Nanging, Al Amin nolak masihan hak pikeun mimpin ka Al Ma'mun, ngan hayang masihan giliran ka putrana sorangan. Akibatna, Al Ma'mun nyatakeun perang ngalawan Al Amin. Dina perang anu kajantenan, Al Amin éléh sareng dibunuh ku tentara Al Ma'mun anu nyerang Baghdad di handapeun pamingpin Panglima Thaher ibnu Husin dina taun 813, saatos pamingpin salami opat taun.[perlu cutatan]

Kakhalifahan

[édit | édit sumber]

Asupna pangaruh asing ka dunya Islam, sistem pamaréntahan robah tina démokratis jadi leuwih absolut. Parobahan ieu mimiti karasa dina jaman Dinasti Umayyah tur beuki écés dina jaman Dinasti Abbasiyah. Dina jaman Dinasti Abbasiyah, pamikiran anu dianut nyaéta yén kakawasaan pamingpin asalna ti Allah, lain ti rahayat, ku kituna khalifah ngan ukur tanggung jawab ka Gusti Allah. Para khalifah dina Dinasti Abbasiyah meunang warisan kakawasaan dumasar kana keturunan. Contona, Harun Al-Rasyid jadi khalifah lantaran bapana téh khalifah, sarta panerusna ogé asalna tina keturunanna.[perlu cutatan]

Peran utama khalifah salaku Amir al-Mu’minin tetep dilaksanakeun. Tapi dina pamaréntahan Harun, urusan kauangan jeung hukum dipercayakeun ka pihak séjén, sedengkeun khalifah leuwih fokus kana urusan masarakat kalangan luhur. Kaluarga khalifah jadi anu munggaran nampa kauntungan, kaasup dina babagi kabeungharan jeung ngarojong kana seni, kaméwahan, ogé élmu pangaweruh.[perlu cutatan]

Kaluarga Ar-Rasyid, utamana Harun jeung kulawargana, ngawasaan bagian panggedéna tina ékonomi nagara. Pamajikanana, Zubaidah, kasohor ku kedermawananna, saperti nalika manéhna ngagawékeun sumur-sumur di sapanjang jalur haji ti Irak ka Madinah. Tapi, aya pihak anu henteu untung, saperti kulawarga Yahya jeung dulurna Fadhl, anu dipanjara lantaran usaha nyaruaan kabeungharan khalifah. Kabeungharan maranéhna anu ngahontal 30.676.000 dinar dirampas ku nagara. Ieu conto henteu adilna kaayaan di balik kaméwahan ibu kota.[perlu cutatan]

Di balik kakejemanana, Harun ogé usaha pikeun ngaronjatkeun kasejahteraan rahayatna. Manéhna sering ngurilingan Baghdad pikeun méré kaadilan jeung mantuan rahayat anu nalangsara. Manéhna ogé sering ngadatangan wewengkon-wewengkon kakawasaanana pikeun nengetan hukum jeung ningali kaayaan rahayatna langsung. Manéhna henteu éra nyanghareupan kasusah dina ngalaksanakeun tugas pamaréntahan. Pamaréntahan ieu nembongkeun dua sisi anu béda: di hiji sisi, kasejahteraan rahayatna ningkat, tapi di sisi séjén, henteu aya anu diidinan pikeun nyaruaan kabeungharan jeung kedermawanan khalifah jeung kulawargana.[perlu cutatan]

Kamajuan

[édit | édit sumber]

Ku lantaran hayang ngamajukeun karaharjaan rahayat, Harun Ar-Rasyid ngaluarkein sagala anu diperlukeun. Manéhna nyiptakeun kaayaan aman nepi ka para padagang, saudagar, sarjana, jeung jamaah bisa leuleumpangan kalayan bebas di sakuliah wewengkon karajaanana nu lega. Pangwangunan masjid, paguron luhur, sakola, rumah sakit, apoték, sasak, jeung kanal jadi bukti nyata kahayangna pikeun ningkatkeun karaharjaan rahayatna.[perlu cutatan]

Pikeun ngamajukeun karaharjaan rahayat jeung nagara, Harun Ar-Rasyid nyorong kamajuan dina ékonomi, perdagangan, jeung tatanén ngaliwatan sistem irigasi anu hadé. Kamekaran dina séktor-séktor ieu ngajadikeun Baghdad, ibukota Bani Abbas, jadi puseur perdagangan panggedéna jeung pangraména di dunya. Dina mangsa éta, tukeur barang jeung mata duit ti sagala penjuru jadi aktivitas anu ramé. Akibatna, nagara meunang loba panghasilan tina pajeg perdagangan, anu dipaké pikeun ngabiayaan séktor-séktor séjén.[perlu cutatan]

Gedong-gedong anu megah, tempat ibadah, fasilitas pendidikan, kaséhatan, jeung perdagangan mimiti diwangun di Baghdad. Salian ti éta, Harun Ar-Rasyid ogé ngabiayaan kamekaran élmu pangaweruh, utamana dina widang tarjamahan jeung panalungtikan. Nagara mampuh mayar ulama jeung élmuwan kalayan gaji anu luhur. Sajaba ti pembangunan umum, sababaraha karaton méwah ogé diwangun, salah sahijina nyaéta Karaton Al-Khuldi.[perlu cutatan]

Widang panalungtikan jeung pangaweruh

[édit | édit sumber]

Harun ar-Rasyid ngalegaan departemen studi ilmiah jeung panarjamahan anu diadegkeun ku akina, Al-Mansur. Dukungan anu gedé ti Ar-Rasyid, para menteri, jeung anggota istana anu berbakat, utamana kulawarga Barmak, anu silih berlomba pikeun ngadukung élmu pangaweruh jeung seni, ngajadikeun Baghdad jadi pusat perhatian pikeun para cendekiawan ti sakuliah dunya. Salah sahiji hal anu penting anu ngajadikeun Harun Ar-Rasyid kasohor nyaéta perlindunganna kana élmu ku cara ngadegkeun "Baitul Hikmah," hiji institusi kabudayaan jeung pamikiran anu cemerlang dina waktu éta, anu geus ngantunkeun jalan pikeun kabangkitan Éropa.[perlu cutatan]

Widang kasusastraan

[édit | édit sumber]

Khalifah Harun Ar-Rasyid jadi kacida kasohorna, utamana liwat carita dina buku Seribu Satu Malam, anu geus meunang posisi anu terhormat dina sastra dunya. Buku ieu ogé geus ditarjamahkeun ka sababaraha basa di sakuliah dunya.[perlu cutatan]

Widang hubungan luar nagri

[édit | édit sumber]

Khalifah Harun Ar-Rasyid ngajalin hubungan diplomatik jeung sababaraha nagara di wétan jeung kulon. Manéhna mangrupakeun khalifah anu kahiji anu nampi para duta gedé di istanana, kaabus duta gedé ti kaisar Cina jeung penguasa Perancis, Charlemagne. Ka Charlemagne, Harun Ar-Rasyid méré hiji jam, anu dina waktu éta masih dianggap barang anu langka jeung anéh di kalangan masarakat Kulon.[perlu cutatan]

Widang kaséhatan

[édit | édit sumber]

Khalifah ngadegkeun rumah sakit jeung lembaga pendidikan pikeun dokter jeung farmasi, jeung dina waktos éta parantos aya sakitar 800 dokter anu ngalaksanakeun prakték.[perlu cutatan]