Témbongkeun sumber pikeun Kabupatén Karawang

{{dati2|nami=Kabupatén Karawang<br>{{lang|su|ᮊᮘᮥᮕᮒᮦᮔ᮪ ᮊᮛᮝᮀ}}
|propinsi=[[Jawa Barat]]
|ibukota=[[Pedes, Karawang|Pedes]]
|foto=[[Gambar:Bendungan walahar karawang - panoramio.jpg|250px]]
|caption=Bendungan Walahar
|lega=1.737,30 km²
|pangeusi=1.940.000 (2003)
|kapadetan=1.116
|kacamatan=25
|kalurahan=-
|kodearea=0267
|dau=Rp1.134.530.200.000.-
|dauref = (2013)<ref>{{cite web|url=http://www.djpk.depkeu.go.id/regulation/27/tahun/2013/bulan/02/tanggal/04/id/873/|title=Perpres No. 10 Tahun 2013|date=2013-02-04|accessdate=2013-02-15}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130214064515/http://www.djpk.depkeu.go.id/regulation/27/tahun/2013/bulan/02/tanggal/04/id/873 |date=2013-02-14 }}</ref>
|lambang= [[Gambar:Reynan-Karawang-emblem.jpg|100px]]
|peta= [[Gambar:Map of West Java highlighting Karawang Regency.svg|250px]]
|kordinat=-
|dasar hukum=-
|tanggal=-
|motto=-
|kapala daerah=[[Bupati]]
|nami kapala daerah=[[Cellica Nurrachadiana]]
|kapala daerah1=[[Wakil Bupati]]
|nami kapala daerah1=[[Ahmad Zamakhsyari|H. Ahmad Zamakhsyari, S.Ag.]]
|web={{url|karawangkab.go.id}}
}}
'''Kabupatén Karawang''' ([[Aksara Sunda]]: {{sund|ᮊᮘᮥᮕᮒᮦᮔ᮪ ᮊᮛᮝᮀ}}) mangrupa hiji [[kabupatén]] di [[Propinsi]] [[Jawa Barat]], [[Indonésia]]. Ibukotana nyaéta '''Karawang'''. Kabupatén ieu wawatesan jeung [[Kabupatén Bekasi]] tur [[Kabupatén Bogor]] di beulah kulon, [[Laut Jawa]] di beulah kalér, [[Kabupatén Subang]] di beulah wétan, [[Kabupatén Purwakarta]] di beulah wétan kidul, sarta [[Kabupatén Cianjur]] di beulah kiduleunnana.<ref name=”Rig”>{{Cite book | title = A Dictionary of the Sunda Language of Java| last = Jonathan| first =Rigg | publisher =Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen | location =Universitas Harvard | year =1862 }}</ref>

== Topografi ==
Lolobana wilayah Kabupatén Karawang mangrupa dataran [[Hantap|handap]], sarta di sabagéan wilayah beulah kidul mangrupa dataran luhur.

== Démografi ==
Pangeusina umumna nyaéta sélér [[Sunda]] anu maké [[Basa Sunda]]. Nu nyicingan [[Karawang Kulon, Karawang Barat, Karawang|Karawang]] umumna urang Sunda anu nyarita basa Sunda. Di wewengkon kalér Kabupatén Karawang, saperti di Kacamatan Batujaya jeung Kacamatan Pakisjaya, sabagéan penduduk ngagunakeun basa [[Betawi language|Betawi]], sedengkeun di Kacamatan Pedes, Tempuran, Cilamaya Wetan, jeung [[Cilamaya Kulon, Karawang|Cilamaya Kulon]], sabagéan masarakat ngagunakeun basa [[Basa Betawi|Betawi]]. basa [[Kota Cirebon|Cirebon]]. Sedengkeun di sababaraha kacamatan séjénna di Kacamatan [[Karawang Kulon, Karawang Barat, Karawang|Karawang]] ngagunakeun basa [[Sunda Kasar]], sababaraha kosakata anu digunakeunana nyaéta [['aing']] (baku Sunda kuring/abdi), 'nyanéh' (basa Sunda baku manéh/anjeun), nyanéhna (Basa Sunda. Standar Komunikasi/ anjeunna), nyaranéhna (baku kasalahan Sunda/aranjeunna), manyaho (baku Sunda nyaho/terang). Tapi di wewengkon kidul [[Kacamatan Karawang]], Kacamatan Pangkalan jeung [[Kacamatan Tegalwaru]], ngagunakeun basa Sunda baku.<ref>{{Cite journal|date=2023-02-03|title=Kabupaten Karawang|url=https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kabupaten_Karawang&oldid=22842504|language=id}}</ref>

Penduduk [[Kabupaten Karawang]] boga mata pencaharian anu rupa-rupa, tapi di sajumlah kacamatan, seuseueurna masarakatna jadi patani atawa bajak sawah lantaran Kabupatén Karawang mangrupa wewengkon penghasil padi.

== '''Sajarah''' ==
 '''Inpormasi salajengna: Sajarah Kabupatén Karawang'''
[[Hasan Mustapa|Hiasan]] pikeun nandaan hajatan kawinan masarakat [[Kabupatén Karawang]] [[beulah kidul]], hiasan tina awi gembleng jeung daunna ditinggalkeun di luhur, lengkep jeung topi gantung lengkep jeung tali warna-warni ngagantung di handapna (make tali bisa diganti atawa diganti ku kelir. kertas).- warni).

Hiasan ieu mangrupa kearifan lokal masarakat wewengkon '''[[Kabupatén Karawang]]''' beulah kidul anu loba melak tangkal awi.

'''Patempatan mimiti'''

Wewengkon Karawang geus lila dicicingan ku manusa. Sésa-sésa Situs Batujaya jeung Situs Cibuaya anu éksténsif nunjukkeun patempatan modéren awal anu bisa jadi saméméh Karajaan Tarumanagara. Nu nyicingan Karawang asalna Hindu jeung Budha sarta wewengkon ieu aya dina kakawasaan Karajaan Sunda.

=== Sumebarna Islam ===
[[Islam|Agama Islam]] mimiti dianut ku masarakat satempat dina mangsa Karajaan [[Sunda|Sunda,]] sanggeus saurang pangagung nu ngaranna Syekh Hasanudin bin Yusuf Idofi, cenah asalna ti Mekah, nu katelah [["Syekh Quro"]], Syekh Quro mangrupa utusan Raja Campa nu nyandak lalayaran silaturahmi ka [[Majapahit]] ti Dinasti Ming nu dipingpin ku Laksamana Cheng Ho (kapal Laksamana Cheng Ho kacatet badarat di Pelabuhan [[Muaralati, Bathin VIII, Sarolangun|Muara Jati,]] [[Karajaan Singapura]] (pandeukeut [[Kasultanan Cirebon]] taun 1415), waktu éta kapal geus aya. di [[Pura Karawang,]] Syekh Quro jeung pengikutna turun sarta cicing nyebarkeun agama Islam di wewengkon candi tuluy nikah jeung Putri Ki Gede Karawang ngaranna Ratna sondari sarta ngalegaan ajaranana ka wewengkon Pura Dalem (Candi Pedalaman) tuluy ngadegkeun hiji pasantrén di Désa Pulo Kelapa (ayeuna kaasup kana Kacamatan Lemah Abang, Kabupatén Karawang )

Ti nikahna ka Ratna Sondari, Syekh Quro boga anak ngaranna Ahmad, ieu Ahmad anu saterusna katelah Syekh Ahmad (Penghulu Kahiji di Karawang), Syekh Ahmad dititah ku bapana pikeun mantuan Syekh Nur Jati atawa Syekh Datuk Kahfi di Pesambangan ( ayeuna kaasup kana kacamatan [[Gunungjati, Cirebon|Gunung Jati,]] '''[[Kabupatén Cirebon]]''').

=== '''Hubungan sumebarna agama Islam di Karawang jeung Kasultanan Cirebon''' ===
[[Putri Ki Gede Karawang]], [[Ratna Sondari]], nyumbangkeun hartana pikeun ngawangun [[masjid]] di [[Gunungsembung, Pagadén, Subang|Gunung Sembung]] (tempatna deukeut Gunung Jati) atawa katelahna (Nur Giri Cipta Rengga) disebut Masjid Anjing Jumeneng atawa Masjid Sang Saka Ratu anu masih keneh di dipaké kiwari. tur dijaga ogé.

[[Syekh Ahmad]] (putra Syekh Quro sareng Ratna sondari) teras nikah sareng gaduh putra namina Musanudin, ieu Musanudin saterasna janten Lebai di Kasultanan Cirebon sareng mingpin Masjid Agung Sang Cipta Rasa dina pingpinan Sunan [[Gunungjati, Cirebon|Gunung Jati.]] Pengangkatan pangurus di makam [[Syekh Quro]] dikuatkeun ku Karaton Kanoman, [[Kota Cirebon|Cirebon]]. Syekh Quro masihan ajaran anu teras diteruskeun ku murid-murid Wali Sanga. [[Makam Syeikh Quro]] aya di [[Pulo Natal|Pulobata]] Kacamatan [[Lemahabang, Karawang|Lemahabang.]]

=== '''Pangwangunan Pos jeung Dusun di Pisangan - Sedari Karawang''' ===
Dina taun 1518 [[Syekh Syarif Hidayatullah]] ngutus [[Jagapura Kulon, Gegesik, Cirebon|Janapura]] muridna ti [[Kudukeras, Babakan, Cirebon|Kudus]] pikeun ngawangun dukuh deukeut laut di ujung Karawang anu ayeuna aya di sabudeureun [[Pisangan–Sedari Karawang]], dukuh anu diwangun ku [[Jagapura Kulon, Gegesik, Cirebon|Janapura]] saterusna jadi pos [[Kota Cirebon|Cirebon]]. kasultanan di wewengkon [[basisir]] kulon kalér

Dusun anu munggaran diwangun ku Janapura nyaéta dukuh [[Pisangan.Sanggeus]] 10 taun cicing di Pisangan, datang dua putri [[Jagapura Kulon, Gegesik, Cirebon|Janapura]] nyaéta Déwi Sondari jeung Andidari. Dina taun 1528 Janapura anu katelah Syekh Janapura meunang misi pikeun ngaislamkeun wewengkon [[Tanjung Suwung]] anu ayeuna katelah Sedari. Wewengkon [[Tanjung Suwung]] waktu harita lolobana dicicingan ku jalma-jalma anu ngungsi ti [[karajaan Telaga,]] [[Syekh Janapura]] saterusna junun ngayakinkeun masarakat di [[Tanjung Suwung]] sarta leuwih mekarkeun dusun-dusun di dinya, numutkeun [[Zakaria Husein]] (sejarawan Karawang) teh. beja kasuksesan Syekh Janapura ngaislamkeun Tanjung Suwung tuluy sumebar ka Kudus, teu lila Raden Imanillah (kulawarga Sunan Kudus) ngalamar [[Dewi Sondari]] sarta dibawa balik ka [[Kukusan, Beji, Dépok|Kudus,]] pikeun mieling nikahna putrina, Dewi Sondari ka [[Raden Imanillah]], Syekh Janapura tuluy mere ngaran dukuh di [[Tanjung Suwung]] kalawan ngaran dukuh Sondari anu saterusna dipikawanoh ku masarakat kiwari kalawan ngaran Sedari.

Nurutkeun data nu disusun ku [[Zakaria Husein]], [[Syekh Janapura]] cicing di [[Tanjung Suwung]] nepi ka [[Pupusna Kelsey Briggs|pupus]] taun 1567, tuluy dimakamkeun di deukeut [[Basisir Gading|basisir.]]

=== '''Jaman Kasultanan Cirebon''' ===
Sanggeus [[Karajaan Sunda]] runtuh, wewengkon antara walungan Angke jeung [[Cipunagara, Subang|Cipunegara]] dibagi dua. Nurutkeun Carita Sajarah Banten, Sunan Gunung Jati dina abad ka-15 ngabagi wewengkon antara [[walungan Angke]] jeung walungan [[Cipunagara, Subang|Cipunegara]] jadi dua bagian kalawan watesna walungan [[Citarum, Bandung Wétan, Bandung|Citarum,]] wetaneun walungan Citarum nepi ka walungan Cipunegara asup ka wewengkon éta. [[Kasultanan Cirebon]] anu ayeuna jadi [[Kabupatén Karawang]], [[Kabupatén Purwakarta|Purwakarta]] jeung Kabupatén Subang sarta di kuloneun [[walungan Citarum]] nepi ka walungan Angke jadi wewengkon bawahan [[Kasultanan Banten]] kalayan ngaran [[Jayakerta, Karawang|Jayakarta.]]

=== '''Pamarentahan sorangan''' ===
Minangka wewengkon nu ngatur sorangan, sigana dimimitian ti [[Karawang Kulon, Karawang|Karawang]] dijajah ku [[Kasultanan Mataram]], dina kapamingpinan [[Wiraperbangsa]] ti [[Kabupatén Sumedang|Sumedang]] Larang dina warsih 1632. Kasuksésanna nempatkeun anjeunna salaku wedana munggaran kalayan gelar [[Adipati Kertabumi III]]. Saprak waktu ieu, sistem tatanén ngaliwatan irigasi irigasi mimiti dimekarkeun di [[Karawang Kulon, Karawang|Karawang]] sarta lalaunan wewengkon ieu jadi puseur panghasil padi utama di Jawa nepi ka ahir abad ka-20.

Saterasna, Karawang jadi [[kacamatan kalayan]] bupati kahiji [[Radén Adipati]] [[Singaperbangsa]] bergelar [[Kertabumi IV]] anu diresmikeun tanggal 14 Séptémber 1633. Tanggal ieu dingaranan miéling poé [[Kabupatén Karawang]]. Saterasna, anu ngagentos bupati nya éta R. Anom Wirasuta 1677-1721, R. Jayanegara (judul R.A Panatayuda II) 1721-1731, R. Martanegara (R. Singanagara kalayan gelar R. A Panatayuda III) 1731-1752, R. Mohamad. Soleh (gelar R. A Panatayuda IV) 1752-1786. Dina rentang ieu aya transisi pangawasa ti [[Mataram Baru, Lampung Wétan|Mataram]] ka VOC ([[Walanda]]).

=== '''Samemeh Indonesia Merdeka''' ===
Dina mangsa kamerdikaan Indonésia, Kabupatén Karawang loba nyimpen catetan sajarah. Rengasdengklok nya éta tempat [[Sukarno|Soekarno]] jeung [[Hatta, Bakauheni, Lampung Kidul|Hatta]] disumputkeun ku para nonoman [[Indonésia]] pikeun gancang nyusun naskah [[Proklamasi Kamerdékaan Indonésia]] tanggal [[16 Agustus 1945.]]

[[Kabupatén Karawang]] jadi inspirasi panulis Chairil Anwar pikeun nulis karya Antara Karawang-Bekasi alatan pajoang di wewengkon éta nalika pasukan ti Divisi Siliwangi kudu ninggalkeun Bekasi ka Karawang anu masih wewengkon [[Républik Rahayat Tiongkok|Republik]].

[[Kacamatan Rengasdengklok]] mangrupa wewengkon munggaran milik [[Républik Indonésia|Republik Indonésia]] anu wani ngangkat bandéra [[Beureum Bodas]] [[Saméméh Maséhi|saméméh]] [[Proklamasi Kamerdékaan Indonésia|Proklamasi kamerdékaan Indonésia]] di Gaungan. Di [[Rengasdengklok Utara, Rengasdengklok, Karawang|Rengasdengklok]] diadegkeun tugu anu diwangun ku masarakat satempat, tuluy dina jaman Megawati diadegkeun Tugu Tekad atawa masarakat satempat disebut [[Tugu Peureup/Tugu Bojong]], pikeun ngéling-ngéling [[Sajarah Cianjur|sajarah RI.]]

=== '''Sanggeus Indonésia Merdeka''' ===
Dina tanggal 9 Désémber 1947, aya kajadian [[pangperangan]] warga [[Kampung Rawagedé]] (ayeuna aya di Désa Balongsari, [[Rawamerta, Karawang|Rawamerta]], [[Karawang Kulon, Karawang|Karawang]]), antara Karawang jeung Bekasi, ku pasukan Walanda nalika ngalancarkeun agresi militér munggaran. Jumlahna aya 431 warga janten korban pangperangan ieu.

Wewengkon Karawang jaman baheula (hasil dibagi ku Sunan Gunung Jati abad ka-15) harita kabagi jadi dua bagian dina mangsa perang kamerdikaan kira-kira taun 1948 kalawan watesna walungan [[Citarum, Bandung Wétan, Bandung|Citarum]] jeung [[Cilamaya Wétan, Karawang|Cilamaya]], wewengkon Kabupaten Karawang Kulon ngawengku Wewengkon Kabupatén Karawang kiwari ditambahan désa-désa di beulah kuloneun [[Citarum, Bandung Wétan, Bandung|Citarum,]] nya éta [[Désa Sukasari]] jeung Kertamanah ibu kotana di Kacamatan Karawang, sedengkeun Kabupatén Karawang Wétan ngawengku wewengkon Kabupatén Purwakarta dikurangan désa-désa di Kacamatan Sukasari. (anu kungsi jadi bagian ti Kabupatén Karawang) jeung Kabupatén Subang kalawan ibu kotana di Kabupatén Subang.

saterusna dina taun 1950 ngaran Kabupatén Karawang Wétan diganti jadi Kabupatén Purwakarta nu ibukotana di Kacamatan Subang jeung Kabupatén Karawang Kulon jadi Krawang nu ibukotana di [[Kacamatan Karawang]]. Saterusna, dina taun 1958 wewengkon sabudeureun [[Gunung Sanggabuana]] atawa [[Loji, Jatiwangi, Majalengka|Loji,]] nyaéta Kacamatan Pangkalan, anu saméméhna mangrupa bagian ti Jonggol Kawedanan, Bogor, dihijikeun jadi wewengkon Kabupatén Krawang.

Dina taun 1968 aya pembagian wewengkon [[Kabupatén Purwakarta]] nu saméméhna dingaranan Kabupatén Karawang Wétan jadi dua Kabupatén, nya éta [[Kabupatén Subang]] nu ibukotana di [[Kacamatan Subang]] jeung [[Kabupatén Purwakarta]] nu ibukotana di [[I Kacamatan Purwakarta|Kacamatan Purwakarta]], sabab dina taun sarua proyék bendungan gedé [[Ir. Djuanda]] atawa katelah [[Bendungan Jatiluhur]], pamaréntah puseur harita ngarasa kudu ngahijikeun wewengkon waduk [[Jatiluhur, Purwakarta|Jatiluhur]] jadi hiji wewengkon gawé anu ahirna diputuskeun diasupkeun ka wewengkon [[Kabupatén Purwakarta]] ku kituna dina taun 1968 wewengkon Kabupatén Krawang kudu leupas. desa-desa sabeulahna.kuloneun walungan [[Citarum, Bandung Wétan, Bandung|Citarum]] anu kaasup kana proyek bendungan gede Ir. Djuanda atawa Bendungan Jatiluhur, éta désa téh mangrupa désa Sukasari jeung Kertamanah anu kiwari geus kaasup kana Kacamatan Sukasari [[Kabupatén Purwakarta]], sangkan ku medalna UU No. 4 Taun 1968, wewengkon Kabupatén Krawang dikurangan sarta wewengkon ieu saterusna disebut [[Kabupatén Karawang]].

== Babagian Administratif ==
Kabupatén Karawang ngawengku 30 [[kacamatan]], nu kabagi deui kana 309 [[désa]] jeung [[kalurahan]]. Pusat pamaréntahannana Kabupatén Karawang aya di Kacamatan [[Karawang, Karawang|Karawangnyaéta]] di Jalan Jend. Ahmad Yani by pass Karawang.

== Poténsi ékonomi ==
=== Industri ===
Karawang mangrupa salah sahiji kawasan industri di beulah wétan Jakarta, di antarana:
* Kawasan International Industry City [[KIIC]] anu ngawengku sababaraha pamaréntahan désa nyaéta Désa Wadas, Désa Sukaluyu, Désa Puseurjaya. 
* Kawasan Surya Cipta di beulah kiduleun Karawang 
* Kawasan Industri Kujang Cikampék [[KIKC]] beulah wétan Karawang.

=== Tatanén ===
Karawang kasohor minangka salah sahiji [[leuit]]na [[paré]] [[Jawa Kulon]].
{{bagean-pondok}}

== Transportasi ==
Ibukota kabupatén Karawang aya di di jalur [[pantura]]. Kabupatén ieu diliwatan ku jalan tol Jakarta-Cikampék sarta Cipularang (Cikampék-Purwakarta-Padalarang). [[Cikampék, Karawang|Cikampék]] mangrupa kota kacamatan nu aya di beulah wetan Kabupatén Karawang. Di Cikampék aya [[stasion karéta api]], nu mangrupa tempat papanggihna dua jalur utama ti [[Kota Bandung|Bandung]] jeung ti [[Kota Cirebon|Cirebon]] nuju ka Jakarta.

== Sajarah ==
Kabupatén Karawang neundeun loba catatan sajarah. [[Rengasdengklok, Karawang|Rengasdengklok]] mangrupa tempat di mana [[Soekarno]]-[[Mohammad Hatta|Hatta]] dibawa ku para pamuda Indonésia saméméh Proklamasi Kamardekaan Indonésia tanggal [[16 Agustus]] [[1945]] pikeun ngarancang naskah proklamasi. Rengasdengklok mangrupa daérah anu ngamimitian ngibarkeun [[bendera]] merah putih. Kota Karawang ogé jadi inspirasi sastrawan [[Chairil Anwar]] nulis karya ''Antara Karawang-Bekasi''. Karawang ngadeg kaping [[14 Séptémber]] [[1633]].

{{JaBar}}
{{Kabupatén Karawang}}

[[Kategori:Kabupatén Karawang]]
[[Kategori:Kabupatén di Jawa Kulon|Karawang]]
[[Kategori:Artikel WikiMekar]]