Kelana Topéng
Kelana nyaéta salah sahiji karakter ti topéng lima watek di kasenian topéng Cirebon.[1] Sunan Gunung Jati disebut-sebut salaku tungtung jamparing anu ngamekarkeun deui topéng jeung kasenian topéng anu geus aya dimasarakat.[2]
Asal Topéng Kelana
[édit | édit sumber]Teu bisa dipastikeun iraha titik mimiti ayana pintonan topéng.[3] Tapi lamun dipatalikeun jeung ayana hikayat Panji, bisa disawang yén ayana topéng karakter saméméh 500 M.[3] Ayana kasenian topéng di Cirebon teu leupas tina pangaruh kakawasaan Jawa jeung Islam.[3] Sunan Gunung Jati salaku wali sarta raja di wewengkon Cirebon daék teu daék kudu narima kanyataan yén kasenian topéng geus sumebar di rahayatna.[3] Ku kituna, ku alpukah Sunan Gunung Jati kasenian topéng diréka ulang.[3] Dijieun , diganti, ditambahan kalawan ngasupkeun ajaran Islam dina kasenian topéng.[3] Sanajan masih aya rupa sababaraha agama anu asup dina topéng ieu.[3] Kalawan dasar carita Panji, Sunan Gunung Jati ngawujudkeun sababaraha wanda. salah sahijina topéng Kelana.[3]
Karakteristik Topéng Kelana
[édit | édit sumber]Tina lima topéng karakter, bisa disebut yén topéng Kelana mangrupa topéng anu kaayaanna deukeut pisan kana kahirupan manusa. Karakteristikna baris di tataan saperti ieu di handap:[2]
- Karakterna pinuh ku dinamika jeung hasrat jasmani-duniawi
- Nyimbolkeun nafsu nu kapegung dina jero awak manusa
- Némbongkeun kagagahan
- Sipatna kasar
- Pinuh ku rasa angkara murka, sarakah jeung zalim
- Ditilik tina aspek posisi, Kelana aya di beulah kidul nu nyimbolkeun negatif, goréng jeung jahat.[2]
Ciri jeung Unsur Rupa Topéng Kelana
[édit | édit sumber]Ciri sarta unsur dina topéng Kelana bisa dipasing-pasing ku 5 rupa. nyaéta warna, panon, biwir & huntu, irung sarta ornamén di tarang topéng.[2]
- Ornamén dina topéng Kelana, wanguna beulah ketupat jeung aya bentuk saperti makuta warna emas.[2]
- Warna, mangrupa unsur dékoratif nu ngawakilan sipat jeung watek.[2] Warna anu deukeut ka poék bisa disebut mibanda sipat negatif jeung jahat.[2] Topéng Kelana boga warna beureum dadu/kelang.[2] Lamun diruntuy, warna topéng dina topéng Cirebon nyaéta: Panji-Bodas, Pamindo-Bodas, Rumyang-Beureum Kayas, Patih-Beureum, jeung Kelana-Beureum Dadu/kelang.[2]
- Biwir jeung huntu, Topéng Kelana boga ciri huntu anu kabuka sarta huntu anu gedé.[2]
- Panon, beuki gedé jeung kabuka panona nembongkeun yén jasmanina geus kakawasaan ku nafsu jasmani-duniawi.[2]
- Irung nu mancung rada naek nyimbolkeun yén kasombongan geus ngawasaan haténa.[2]
- Lamun ditempo tina ornamén anu dipakéna, Kelana diibaratkeun ku manusa anu loba kahayangna sarta teu éra pikeun nembongkeun harta bandana.[2]