Maria Theresia
.jpg)
Maria Theresia Walburga Amalia Christina (gumelar di Wina, Austria, 13 Méi 1717 – maot di Wina, Austria, 29 Nopémber 1780 dina umur 63 taun) nyaéta hiji-hijina pangawasa wanoja nu kungsi maréntah di Habsburg. Anjeunna ogé mangrupa pangawasa pamungkas Wangsa Habsburg, sabab, Wangsa Habsburg satuluyna digantikeun ku Wangsa Habsburg-Lorraine sanggeus anjeunna maot. Salian ti éta, anjeunna maréntah ogé di Austria, Hongaria, Kroasia, Böhmen, Transilvania, Mantova, Milan, Galisia jeung Lodomeria, Belanda Austria, jeung Parma. Tina réndéngannana, anjeunna ogé jadi Adipati Wanoja Lorraine, Haryapatih Wanoja Toscana, jeung Ratu ageung Romawi Suci.
Mangsa kakawasaanna salila 40 taun dimimitian sanggeus bapana, Kaisar Karl VI, tilar dunya bulan Oktober 1740. Karl VI geus méré jalan pikeun Maria Theresia sangkan jadi panuluy kalawan ngalarapkeun Sanctio Pragmatica 1713, tur sang jenatna kaisar ogé geus ngocorkeun sagala pajoangan ambéh timbalannana tetep ngadeg. Namung, anjeunna ngingkeun saran ti Pangéran Eugéne de Savoie, yén pasukan anu kuat jeung anggaran anu ngaruah téh leuwih penting tibatan saukur tanda tangan ti nagara séjén. Pamustungannana, Karl VI ninggalkaun ieu negara dina kaayaan anu bangkar kalawan pasukan anu limpeu, utamana balukar Perang Pawaris Polandia jeung Perang Rusia-Turki (1735–1739). Sanggeus Karl VI ngantunkeun, Sachsen, Prusia, Bayern, jeung Prancis nolak Sanctio Pragmatica sanajan maranéhna kungsi mikaaku nalika mangsa pamaréntahan Karl VI. Friedrich II ti Prusia (anu laju jadi musuh bubuyutan Maria Theresia) langsung méré serangan tur ngarebut provinsi Habsburg anu beunghar di Schlesien dina konflik anu prah salila tujuh taun anu dipikawawuh ku sesebutan Perang Pawaris Austria. Pikeun nyanghareupan ancaman ti nagara-nagara ieu, Maria Theresia suksés meunangkeun rojongan anu penting kacida ti Hongaria. Tuluy, salila lumangsungna perang ieu, Maria Theresia mampu mipatahankeun sabagéan badag wewengkonna, najan anjeunna kudu masrahkeun Schlesien jeung sababaraha wewengkon leutik di Italia. Maria Theresia tuluy nyobaan ngarebut deui Schlesien salila Perang Tujuh Taun, ngan euweuh hasilna.
Maria Theresia jeung salakina, Franz Stephan, dikaruniaan sabelas budak awéwé (kaasup Marie Antoinette anu engkéna bakal jadi Ratu Prancis, Maria Karolina engkéna jadi Ratu Napoli jeung Sisilia, jeung Maria Amalia anu bakal jadi Adipati Wanoja Parma), sarta lima budak lalaki, kaasup dua urang anu engkéna bakal jadi Kaisar Romawi Suci, Joseph II jeung Leopold II. Ti genep belas budak-budakna, ngan sapuluh anu mampu tahan hirup nepi ka umur déwasa. Sanajan Maria Theresia dipangkirakeun bakal nyerahkeun kakawasaan ka Franz jeung Joseph (duanana sacara resmi boga peran salaku jelema-jelema anu ngawasa bareng jeung manéhna di Austria jeung Böhmen), Maria Theresia mangrupa saurang pangawasa mutlak anu ngajalankeun pamaréntahan dumasar kana naséhat ti panaséhat-panaséhatna. Manéhna ngritik jeung nangtang loba tindakan anu dicokot ku Joseph.
Maria Theresia ngalampahkeun réformasi pamaréntahan, kauangan, jeung atikan kalawan rojongan ti Wenzel Anton von Kaunitz-Rietberg, Graf Friedrich Wilhelm von Haugwitz, jeung Gerard van Swieten. Anjeunna ogé ngawentarkeun padagangan jeung ngamekarkeun patanén, jeung ngarombak militér Austria, nu matak anjeunna suksés nguatkeun kalungguhan Austria di sawangan dunia. Namung, anjeunna geuleuh ka urang Yahudi jeung Protéstan nepikeun anjeunna kungsi méré titah pikeun maranéhna diusir ka wewengkon anu teu kajamah di wewengkon Hasburg. Anjeunna ogé nganjurkeun ageman Katolik minangka ageman nagara tur nolak pluralismeu agama, nu matak rézimna dicap teu toléran.