Trias (periodé)
Periodé Trias (basa Inggris: Triassic Period) mangrupa periodé mimiti dina Éra Mésozoikum jeung lumangsung antara 250 juta jeung 199 juta taun ka tukang. Éta miluan kapunahan anu gedé dina tungtung Periodé Pérmian jeung mangrupa waktu nalika kahirupan di luar lautan mimiti jadi ragam.
Dina awal Trias, lolobana buana ngumpul dina Supercontinent bentukna C anu katelah Pangéa. Iklim umumna garing pisan di jauh ti Pangéa kalawan usum panas anu panas jeung cai tiis di intérior buana. Ikon muson usum musiman pisan leuwih loba di daérah basisir. sanajan iklim leuwih sedeng leuwih tebih ti khatulistiwa, umumna leuwih panas ti batan ayeuna teu maké hurup és kutub. Dina telat Trias, laut anu sumebar di Laut Tethys nyababkeun antara bagéan di belah kalér jeung kidul Pangéa, anu ngamimitian pisahkeun Pangéa jadi dua buana, Laurasia jeung Gondwana, anu bakal rengse dina Periodé Jurassik.
Kahirupan laut
[édit | édit sumber]Samudra geus diasingkeun sacara lega ku Kapunahan Pérmian nalika 95 persén tina genera laut tetep aya ku tingkat karbon dioksida tinggi. Lauk fosil ti Periodé Trias rupa-rupa pisan, anu nunjukkeun yén sababaraha kulawarga anu kapungkur punah. Pertengahan Periodé Trias nunjukkeun pengembangan batu karang modéren jeung waktu ngawangun gedong karang dina cai cetakan Tethys caket pantai di Pangéa.
Awal di Trias, sakelompok réptil, taros icthyosaurus, wangsul ka sagara. Fosil awal icthyosaurus saperti kadal jeung jelas nunjukkeun katurunan tétrapoda. Vértébrata maranéhna nunjukkeun yén maranéhna bisa renang ku cara ngagunakeun sakumna awak ka sabrang, saperti belut modéren. terus dina Trias, icthyosaurus mekar jadi bentuk laut murni jeung awak anu bentukna lumba-lumba sarwng snout anu panjang. Vértébrata maranéhna nunjukkeun yén maranéhna ngagésér leuwih saperti lauk, maké sisina pisan propulsion kalawan forelimbs ngawangun bentuk suku kuat jeung anggota awak véstigial. Prédator anu diporyogikeun éta nyaéta tukang hawa jeung ngalahirkeun hirupna ngora. Ku pertengahan Trias, icthyosaurus mémang dominan di lautan. Hiji génus, Shonisaurus, leuwih tebih leuwih 50 suku (15 méter) jeung sigana beurat 50 ton (27 métrik ton). Plesiosaurus ogé hadir tapi henteu gedé dina Periodé Jurassik.
Tutuwuhan sareng serangga
[édit | édit sumber]Tutuwuhan jeung serangga henteu ngaliwat kamajuan évolusi sacara luas salila Trias. Alatan iklim garing, pedalaman Pangéa kaasup gurun. Dina lintang anu leuwih gedé, Gymnospérmaé salamet jeung leuweng konifer mimiti pulih tina Kapunahan Pérmian. Lukutna paku mangrupa cageur di daérah basisir. Lancah, kalajengking, millipedes jeung centipedes cageur, kitu ogé édisi kumbang anu leuwih énggal. Hiji-hijinya grup serangga énggal tina Trias ntaéta palacuran.
Mamalia pangheulana
[édit | édit sumber]Mamalia munggaran mekar caket tina Ahir Trias na Therapsids anu ampir punah. Élmuwan mibanda sababaraha kasusah ngabédakeun di mana persisna garis ngabagi antara Therasids jeung mamalia awal kedah ditarik. Mamalia awal ahir Trias jeung Jurassik awal leutik pisan, jarang pisan sababaraha inci panjangna. Éta umumna hérbivora atawa serangga ku kituna henteu dina kompetisi langsung jeung Archosaurus atawa dinosaurus engké. loba sigana saacan ogé sawaréh arboréal jeung noncturnal ogé. Kalobana, saperti Éuzostrodon kawas anu léngkél, aya lapisan endog cacak jelas énggalna bulu jeung ngiseup anomna. Arajeunna mibanda tilu tulang ceuli saperti mamalia modéren jeung rahang anu boga ciri mamalia jeung Réptil.