Pameungpeuk, Garut

Pameungpeuk nyaéta salah sahiji kacamatan di Kabupatén Garut, Propinsi Jawa Barat, Indonésia. Kacamatan ieu jarakna kurang leuwih 86 km ti ibukota Kabupatén Garut jeung 155 km ti Kota Bandung , ibukota Propinsi Jawa Barat ka beulah kidulna. Puseur pamaréntahanana aya di Désa Mandalakasih. Kacamatan ieu ayana di beulah kidul Kabupatén Garut sarta mangrupa puseur kacamatan anu paling maju di wewengkon ieu.

Pameungpeuk
Kacamatan
Peta lokasi Kacamatan Pameungpeuk
Nagara	Indonésia
Propinsi	Jawa Barat
Kabupatén	Garut
Pamaréntahan
• Camat	Drs. Dadang Muhidin, M.Si,
Kode pos	44175
Lega	4.411 (Ha);
Pangeusi	44.970 jiwa
Kapadetan	318
Kode Kemendagri	32.05.27
Désa/kalurahan	8

Sajarah

Kacamatan Pameungpeuk mimitina disebut Nagara sabab bakal diwangun palabuan mancanagara kawas palabuan Sunda Kelapa di Jakarta (anu baheula na katelah Batavia ). Mimitina kacamatan ieu mangrupa bagéan ti Kabupatén Sukapura saméméh pindah jadi bagian ti Kabupatén Garut.

Pameungpeuk tadina mangrupa wewengkon leuwih lega nu katelah Kawedanan Nagara. Saméméh jadi bagian ti wewengkon Kabupatén Limbangan (Garut) harita, Kawedanan Nagara mimitina kaasup kana wewengkon Kabupatén Sukapura ( Tasikmalaya). Kewedanan ieu pusatna di Pameungpeuk, miboga wilayah administratif anu ngawengku Kacamatan Pameungpeuk, Bodjong, Rantjaherang, jeung Cisompet, saméméh tungtungna dina taun 1882 dibagi jadi opat kacamatan anu misah, nyaéta Cisompet, Cikelet , Cibalong, jeung Pameungpeuk salaku kacamatan asal.

Pameungpeuk nu baheulana katelah Désa Nagara, miboga sajarah nu raket patalina jeung Karajaan Sunda pamaréntahan Prabu Geusan Ulun. Aya sababaraha carita ngeunaan asal-usul ngaran Pameungpeuk. Salah sahiji carita nyebutkeun yén ngaran éta asalna tina prakna “meungpeuk” atawa ngabendung walungan ku batu gedé, anu dilaksanakeun ku paréntah Prabu Geusan Ulun pikeun ngalihkeun aliran Ci Mandalakasih jeung ngawangun palabuan anyar.

Vérsi séjén ngaitkeun ngaran Pameungpeuk jeung wasiat ramana Prabu Geusan Ulun, anu ménta awakna dialungkeun ka walungan sarta lamun macet, walungan kudu dieusian ku batu. Kabiasaan ngeusian walungan ku batu dina basa Sunda disebut "dipeupeuk ku batu"  .

Teu paduli versi mana anu bener, prak-prakan “meungpeuk” boga pangaruh anu signifikan kana kamekaran Pameungpeuk. Alihan aliran Ci Mandalakasih ngabalukarkeun wewengkonna beuki rame sarta ngembang pesat, jadi lain deui ngan kampung biasa.

Lila-lila, éta wewengkon jadi katelahna Pameungpeuk ngarujuk kana alat " meungpeuk " anu dipaké dina prosés ngabendung walungan.

Géografi

Garis Wates

Kacamatan Pameungpeuk aya di wewengkon kidul Kabupatén Garut kalawan wates-wates wilayahna nyaéta:

Kalér	Kecamatan Cisompet
Wétan	Kacamatan Cisompet jeung Kacamatan Cibalong
Kidul	Samudra Hindia
Kulon	Kacamatan Cikelet

Guna Lahan

Luhurna di Kacamatan Pameungpeuk, Garut nyaéta 0 - 80 méter dpl. Seuseueurna muka bumi aya dina bentang dataran rendah langsung nyanghareup ka basisir kidul Jawa (Samudra Hindia) jeung sababaraha wewengkon kaléreun Pameungpeuk, utamana nu wawatesan jeung kacamatan Cikelet jeung Cisompet , miboga bentang pagunungan nu kawilang lungkawing.

Ragemna rupa-rupa jeung lolobana aya di dataran rendah, komoditi anu dipelak lolobana nyaéta komoditi dataran rendah saperti béas , cabé rawit, bayem jeung kacang panjang.

Seuseueurna tata guna lahan di Kacamatan Pameungpeuk nyaéta sektor tatanén anu legana 1.117,01 Ha, hususna di bagéan Pameungpeuk beulah Wétan, nyaéta pasawahan di Désa Mandalakasih (Tegal Buleud), lahan komoditi padi anu sugema jeung unggul di Kab. Jawa Barat beulah kidul tisaprak jaman kolonial Walanda kénéh, sésana mangrupa perkebunan kalapa di daérah wawatesan jeung kacamatan Cibalong jeung perkebunan karét di wewengkon wawatesan jeung kacamatan Cisompet jeung Cikelet.

Guna lahan sésana di Kacamatan Pameungpeuk ogé dijadikeun lembur jeung wewengkon padumukan. Ku ayana kamajuan jeung kamekaran kiwari, Kacamatan Pameungpeuk geus jadi kacamatan anu kapadetan pendudukna pangheurina di beulah kidul Kabupatén Garut.

Iklim

Nurutkeun klasifikasi iklim Koppen, Kacamatan Pameungpeuk mangrupa wewengkon anu miboga iklim tropis baseuh (Af). Seuseueurna Kacamatan Pameungpeuk ngagaduhan kontur dataran rendah anu landai sareng nyanghareupan langsung Samudra Hindia (garis basisir kidul Jawa Barat).

Kisaran suhu rata-rata taunan di Kacamatan Pameungpeuk nyaéta 26°C nepi ka 32°C, kalayan curah hujan rata-rata 2000 nepi ka 2500 mm per taun.

Désa

Kacamatan Pameungpeuk miboga 8 (dalapan) désa di antarana:

1. Bojong
2. Bojong Kidul
3. Jatimulya
4. Mancagahar
5. Mandala cinta
6. Paas
7. Pameungpeuk
8. Sirnabakti

Ékonomi

Seseurna masarakat Pameungpeuk, Kabupatén Garut damel jadi tani, pamayang jeung padagang. Komoditas tatanén utama Kacamatan Pameungpeuk nyaéta béas anu dikokolakeun pikeun konsumsi pribadi sarta dikirimkeun ka daérah séjén.

Kacamatan ieu ngagaduhan pasar tradisional anu utami, nya éta pasar Pameungpeuk, Garut salaku tempat jual beli sareng ogé pusat ékonomi anu pangpentingna pikeun masarakat di Kacamatan Pameungpeuk sareng sakurilingna.

Salian ti pasar tradisional Pameungpeuk, aya ogé Plaza Mandalakasih minangka puseur perdagangan séjénna di Kacamatan Pameungpeuk. Kacamatan Pameungpeuk ogé ngagaduhan sababaraha cabang ritel minimarket nasional sapertos Indomaret, Alfamart sareng Yomart anu sumebar di sababaraha lembur di lingkungan Kacamatan Pameungpeuk.

Démografi

Populasi

Jumlah penduduk Kacamatan Pameungpeuk dina taun 2022 ngahontal 44.970 jiwa, diwangun ku 22.729 lalaki jeung 22.241 awéwé. Lembur ieu kapadetan pendudukna 318 jiwa per kilométer pasagi, kalayan detil data populasi unggal désa saperti ieu di handap

Desa/Kecamatan	Lalaki	Awéwé	Jumlah
Mancagahar	2.686	2.628	5.314
Pameungpeuk	4.150	4.143	8.293
Mandala cinta	3.106	3.064	6.170
Sirnabakti	3.268	3.095	6.363
Paas	3.359	3.352	6.711
Bojong	1.866	1.794	3.660
Jatimulya	2.980	2.902	5.882
Bojong Kidul	1.314	1.263	2.577

Kacamatan Pameungpeuk didominasi ku urang Sunda, kalawan prosentase ngahontal 95,12% tina jumlah penduduk. Samentara éta, etnis séjén sumebar dina proporsi leutik, kaasup urang Jawa, Batak, Minangkabau, Madura, Melayu jeung babarengan jeung suku séjénna dina jumlah leutik.

Minangka salah sahiji wewengkon anu paling maju di pakidulan Kabupatén Garut, seuseueurna warga Kacamatan Pameungpeuk ngandelkeun séktor perdagangan, tatanén jeung agribisnis séjénna pikeun mata pencaharian maranéhanana. Hal ieu luyu jeung karakteristik géografis jeung ékonomi daérah anu didominasi ku kagiatan tatanén.

Basa

Basa nu digunakeun ku masarakat Kacamatan Pameungpeuk nyaéta basa Sunda, dialék Priangan Wétan kalawan logat Pameungpeuk minangka basa indung jeung basa komunikasi. Basa Indonésia ogé aktip dipaké salaku basa gawé, atikan jeung komunikasi antar etnis pikeun masarakat di Kacamatan Pameungpeuk.

Agama

Mayoritas penduduk Kacamatan Pameungpeuk agamana Islam (99,85%), kalawan sabagian leutik jalma ti etnis non-Sunda anu ngagem agama séjén, nyaéta Kristen Protestan jeung Katolik  .

Télékomunikasi

Kacamatan Pameungpeuk mangrupa wewengkon anu bisa dihontal ku sinyal télékomunikasi sélular 4G ti rupa-rupa operator telepon sélulér nasional Indonésia (Telkomsel, Indosat jeung XL Axiata ). Salian ti éta, jaringan telepon jeung internét kabel ti Telkom Indonésia bisa nepi ka Pameungpeuk jeung sabudeureunana kalawan nganggo kode nomer telepon +62 262 - (521/522/2520-xxx).

Kacamatan Pameungpeuk ngagaduhan cabang Kantor Pos Indonésia sareng jasa pengiriman logistik ti panyadia jasa sanés kalayan kode pos na nyaéta 44175.

Atikan

Dina taun ajaran 2022/2023, data sarana atikan di Kacamatan Pameungpeuk sacara umum nyaéta kieu

Tingkat atikan	Nagara	Pribadi	Jumlah
TK (TK)	0	6	6
Raudatul Athfal (RA)	0	19	19
Sekolah Dasar (SD)	26	1	27
Madrasah Ibtidaiyah (MI)	0	7	7
Sakola Menengah Pertama (SMP)	2	4	6
Madrasah Tsanawiyah (MTs)	1	8	8
Sekolah Menengah Atas (SMA)	1	2	3
Sakola Menengah Kejuruan (SMK)	0	4	4
Madrasah Aliyah (MA)	1	2	3

Sakola dasar

SD (sakola handap) sumebar di 8 (dalapan) désa di sakuliring Kacamatan Pameungpeuk, rata-rata unggal désa mibanda 4 nepi ka 5 SD Negeri/Swasta.

Sakola Menengah Pertama

Kacamatan Pameungpeuk ngagaduhan dua SMP negeri, nya éta:

1. SMP Negeri 1 Pameungpeuk
2. SMP Negeri 2 Pameungpeuk

Sakola Menengah Atas

Kacamatan Pameungpeuk boga hiji SMA jeung hiji madrasah aliyah nagara, nya éta:

1. SMA Negeri 5 Garut (baheula SMA Negeri 1 Pameungpeuk)
2. MAN 3 Garut 3 (baheula MAN 1 Pameungpeuk 1).

Kaséhatan

Kacamatan Pameungpeuk miboga rupa-rupa fasilitas kaséhatan pikeun ngalayanan kabutuhan masarakatna. Aya 1 (hiji) Puskesmas Daérah Tingkat I, nya éta Puskesmas DTP Pameungpeuk jeung 6 (genep) Puskesmas Pembantu (Pustu) anu sumebar di sagala rupa désa  . Aya Rumah Sakit Umum Propinsi di Kacamatan Pameungpeuk, nyaéta RSUD Pameungpeuk anu jadi puseur rujukan utama masarakat ti pakidulan Kabupatén Garut jeung sabudeureunana  .

Angkutan

Kacamatan Pameungpeuk ngabogaan lokasi anu strategis pas pisan di tengah basisir kidul Jawa Barat. Kacamatan ieu diliwatan ku Jalan Nasional Pantai Selatan Jawa Barat (Pansela) , nu ngahubungkeun Pangandaran jeung Pelabuhan Ratu (Kabupatén Sukabumi) . Pameungpeuk mangrupa puseur jalur utama Jalan Raya Pameungpeuk - Kota Garut, nyaéta jalur jalan Kabupatén anu ngahubungkeun Garut beulah kalér jeung Garut beulah kidul. Jarak ti ibukota Kabupatén Garut ka Kacamatan Pameungpeuk nyaéta 84 km anu bisa ditempuh dina waktu 3-4 jam ku jalan darat.

Angkot anu nuju sareng mudik ka wewengkon Kacamatan Pameungpeuk lumayan seueur, nyaéta Beus sareng Mikro (Minibus) ti Terminal Kacamatan Pameungpeuk kalayan jalur:

1. Pameungpeuk - Cikajang, Garut - Kota Garut, Garut
2. Pameungpeuk - Kota Garut, Garut - Kota Bandung ( Terminal Cicaheum )
3. Pameungpeuk - Kota Garut, Garut - Kota Bandung ( Terminal Leuwipanjang )
4. Pangandaran - Cipatujah, Tasikmalaya - Pameungpeuk - Rancabuaya, Garut - Sindangbarang, Cianjur
5. Pameungpeuk - Cipatujah, Tasikmalaya - Karangnunggal, Tasikmalaya - Kota Tasikmalaya

Salian ti angkot antarkota, aya angkutan lokal antar wewengkon di sabudeureun kacamatan Pameungpeuk, anu katelahna Angkutan Désa kalayan jalur:

1. Pameungpeuk - Desa Depok, Cisompet
2. Pameungpeuk - Desa Sukanagara - Desa Panyindangan, Cisompet
3. Pameungpeuk - Desa Cisompet, Cisompet
4. Pameungpeuk - Cibalong, Garut
5. Pameungpeuk - Cibalong - Desa Sancang, Cibalong
6. Pameungpeuk - Cibalong - Maroko, Cibalong
7. Pameungpeuk - Cikelet, Cikelet

Angkutan lokal di sabudeureun Kacamatan Pameungpeuk ngalayanan sababaraha rute unggal poé ti tabuh 05.00 nepi ka 13.00 WIB, sarta aya Pangkalan Ojek anu sumebar di sagala rupa désa pikeun ngahubungkeun désa di wewengkon Kacamatan Pameungpeuk.

Pariwisata

Kacamatan Pameungpeuk mangrupa wilayah anu kakoncara sarta jadi puseur obyék wisata di Kabupatén Garut, sanajan loba tempat wisata anu ayana di luar Kacamatan Pameungpeuk, numutkeun sababaraha urang ti luar daérah, réa nganggap ieu tempat wisata téh aya di Kacamatan Pameungpeuk, padahal mah tempatna sanes di kacamatan Pameungpeuk. Obyék wisata anu aya di lingkungan jéro kacamatan Pameungpeuk nyaéta :

• Pantai Sayang Heulang
• Bukit Télétabis
• Muara Cilautereun