Baduy
Urang Baduy atawa anu sering disebut ogé masarakat kanékés mangrupa masarakat adat di désa Kanékés Kacamatan Leuwidamar Kabupatén Lebak nu nyicingan gunung Kendeng.[1] Masarakat Baduy nyicingan gunung anu jauh ti pilemburan, lega daérahna ngan 5000 Ha nu ku pamaréntah dijadikeun daérah wisata budaya.
Asal kecap
[édit | édit sumber]Sacara étimologis kecap baduy beunang nyutat tina kecap Badui; badui; urang Sunda baheula di Pajajaran anu nyingkurkeun manéh [2] dina pareumnakeun abad ka-15 lantaran arembungeun asup Islam. Tempat urang baduy ayana di Cibéo, kiduleun Pandéglang. Mula-mula anu nyebut nyaéta balad Islam pédah arembung jadi Islam, di Cibéona ngajadikeun désa sorangan jeung aya pangurusna.[2] Aya ogé nu nyebutkeun yén masarakat baduy nyaéta sesebutan pikeun masarakat di daérah Kanékés anu dibéré ku urang Kanékés luar, sesebutan éta lantaran dua hal nyaéta :
- Dipatalikeun jeung ngaran gunung jeung walungan di daérah Kanékés nyaéta gunung baduy jeung walungan Cibaduy nu tempatna teu pati jauh antukna masarakat anu nyicingan gunung jeung walungan éta disebut masarakat baduy.[3]
- Nu pamungkas dipatalikeun jeung suku Baduwi di Arab nu dianggap golongan handap boh tingkat hirupna boh peradabanana tur sok pundah-pindah. Heug téh masarakat luar Kanekes ogé miboga sawangan nu sarua yén tingkat hirup jeung peradabanana handap jeung euweuh parobahan, éta sababna baduy asal kecapna Baduwi.[3]
Pasipatan urang Baduy
[édit | édit sumber]Urang baduy miboga paripolah anu jarang robah ti baheulana. Ageman urang baduy nyaéta sunda wiwitan. Numutkeun ageman éta sagala paripolah manusa ulah silih nyilakakeun kudu silih asih.[1] Urang baduy dibagi jadi dua nyaéta baduy luar jeung baduy jero.[1] Baduy jero kabagi kana tilu kapuunan nyaéta Cibeo, Cikeusik jeung Cikertawana.[1] Éta kapuunan miboga pamingpin anu disebut puun.[1] Sedengken baduy luar ditandaan ku cara maké baju anu leuwih dominan hideung, kasebar di gigireun baduy jero. Baduy luar ogé disebut baduy panamping anu hartina jalma anu dipiceun, sabab urang baduy luar mangrupa urang baduy jero anu dihukum lantaran ngalanggar aturan anu aya di baduy jero.[1]
Pakasaban masarakat Kanékés
[édit | édit sumber]Taneuh huma mangrupa paré atawa palawija.[1] Sanggeus panén, taneuh diingkeun atawa diantep heula, teu digagarap nepi ka taneuhna balik deui ka asal.[1] Ngahuma hartina melak paré, Ngagarap taneuh osok pundah-pindah ti hiji taneuh ka taneuh nu séjénna dipapay.[1] Muka lahan anyar di leuweung geledegan nepi ka béak panén, ngagarap deui ka huma nu geus euwueh caian deui.[1] Kagiatan ieu dilakukeun nalika usum pepelakan, nyawah atawa patani loba dilakukeun ku masarakat sunda.[1] Tapi pikeun masarakat kanékés, tatanén di sawah-sawah mangrupa kagiatan nu geus jadi kabiasaan.[1] Sumber kahirupan dina tradisi kanékés nyaéta melak paré di kebon, ngala laku jeung sasatoan nu aya di leuweung, melak bungbuahan, jeung nyadap cai kawung di leuweung. Patani huma mangrupa hiji-hijina pakasaban patani urang sunda Kanékés, maranéhna nganggap taneuh garapan mangrupa titipin ti Pangéran, maranéhna sakur dibéré kapercayaan pikeun ngurus sarta ngamangpaatkeun kalayan hadé jeung wijkasana.[1] Sacara hukum adat, status ni miboga taneuh huma ditujukeun pikeun jalma nu mimiti muka jeung ngagarap taneuh éta.[1] Lamun rék digunakeun ku jalma lian, kudu ménta idin heula kanu ngagarap mimiti.[1] Taneuh garapan huma nu ditinggalkeun saencan sataun pinuh, urang sunda nyebutna jami,ngagarapan taneuh jami disebut ngajami.[1] Taneuh huma nu geus ditinggalkeun leuwih ti sataun jeung loba dipelakan tatangkalan nu gedé, disebutna reuma kolot.[1]
Baduy kiwari
[édit | édit sumber]Urang baduy, kiwari dibédakeun kana tilu golongan:
- Baduy jero, taya lian urang Baduy anu nyicingan di tilu tangku (kapu'unan): Cibéo, Cikertawana, jeungCikeusik.
- Baduy panamping atawa Baduy Luar, taya lian. Urang Baduy anu dumuk di 27 kampung di Desa Baduy, anu masih kénéh kauger tur kariksa ku aturan adat sarta dipingpin ku pu'un (pamingpin pang luhurna)
- Baduy muslim, taya lian urang Baduy anu geus milu jeung masarakat luar, henteu kauger ku hukum adat Baduy sarta ngalarapkeun ajaran Islam dina hirup sapopoé. [4]
Rujukan
[édit | édit sumber]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q (id)Rosyadi. Kebudayaan Masyarakat Sunda di Kabupaten Lebak. CV Manfada Utama. Bandung 2000.
- ↑ a b (id)K.A Darnadibrata, .Kamus Basa Sunda. Kiblat 2006. Bandung. Halaman
- ↑ a b (id)Hj.Patimah,spk. Ensiklopedi Sunda : Alam, Manusia dan Budaya termasuk Budaya Cirebonan dan Betawi. PT Dunia Pustaka Jaya. Jakarta 2000.
- ↑ Martini, Eni (2013). Martini. Indonesia: Elex Media Komputindo. p. 2. ISBN 9789794893586. Disungsi9 Januari 2022
|
Artikel ieu mangrupa taratas, perlu disampurnakeun. Upami sadérék uninga langkung paos perkawis ieu, dihaturan kanggo ngalengkepan. |