Karajaan Walanda
Karajaan Walanda (Basa Walanda: Koninkrijk der Nederlanden ) nyaéta hiji nagara berdaulat anu mibanda wewengkon-wewengkon di Éropa Kulon (Walanda) jeung Karibia (Aruba sarta Antilles Walanda). Katilu bagian ieu meunang sebutan "nagara-nagara", sarta babarengan ngahariji dumasar sasaruaan minangka mitra dina karajaan. Sanajan kitu, posisi konstitusional maranéhanana henteu sarua. Kadua nagara Karibia ngabarogaan otonomi, sakumaha diatur dina Piagam Karajaan Walanda, anu mangrupa dokumén utama karajaan saprak taun1954. Piagam ogé méré hak ka Aruba sarta Antilles Walanda pikeun maréré pamadegan, lamun aya urusan anu mangaruhan maranéhanana sacara langsung.
Walanda diparéntah ku institusi karajaan anu disebutkeun dina Piagam, tapi pangaturan gawéna aya dina Konstitusi Karajaan Walanda. Konstitusi Karajaan Walanda nyaéta hukum pangluhurna karajaan nepi ka jeung taun1954. Saterusna dokumén kasebut tetep mangrupa asal ti mana institusi-institusi karajaan dimimitian, sarta (luyu artikel 5 ti Piagam) mangrupa bagian pangbadagna dina pangaturanana. Alatan nepi ka ayeuna euweuh institusi anyar anu dijieun ku karajaan, mangka Walanda tetep ngajalankeun urusan-urusan internal sarta eksternalna luyu kapasitas dokumén kasebut pikeun Karajaan Walanda.
Suriname nyaéta nagara konstituen di jero karajaan, dina mangsa antara 1954-1975. Sanggeus mangsa kasebut, manéhna saterusna jadi republik anu merdika. Aruba geus nagara konstituen anu terpisah ti karajaan saprak 1986. Nugini Walanda nyaéta wewengkon dependensi karajaan ieu nepi ka kalayan 1962, tapi lain minangka nagara otonom.
Raja sarta ratu Walanda
[édit | édit sumber]Di handapeun ieu téh daptar raja sarta ratu ti karajaan Walanda (dinasti Oranyeu-Nassau) saprak 1813 nepi ka ayeuna.
| Ngaran | Lahir-maot | Naék tahta | Turun tahta | Ékol turun tahta |
|---|---|---|---|---|
| Willem I | 1772 - 1843 | Pangeran mimitian 2 Désémber 1813, Raja mimitian 16 Maret 1815 | 7 Oktober 1840 | Mikeun tahta |
| Willem II | 1792 - 1849 | 7 Oktober 1840 | 17 Maret 1849 | Maot wayah ngawasa |
| Willem III | 1817 - 1890 | 17 Maret 1849 | 23 Nopémber 1890 | Maot wayah ngawasa |
| Wilhelmina | 1880 - 1962 | 23 Nopémber 1890 (kakawasaan dijalankeun ku Ratu Emma nepi ka 31 Agustus 1898) | 4 Séptémber 1948 | Mikeun tahta |
| Juliana | 1909 - 2004 | 4 Séptémber 1948 | 30 April 1980 | Mikeun tahta |
| Beatrix | 1938 - | 30 April 1980 | Ayeuna |
Tumbu kaluar
[édit | édit sumber]- Piagam Karajaan Walanda (pdf)
- Sirah Nagara sarta Anggota Kabinét Archived 2007-06-13 di Wayback Machine