Panon Hideung

Ti Wikipédia Sunda, énsiklopédi bébas
Jan Osin keur mawakeun lagu Ochi Chyornye (Panon Hideung)

"Panon Hideung" (Basa Rusia: Очи чёрные; alih abjad: Ochi chyornye) nyaéta kawih tradisional Sunda nu diadaptasi ku Ismail Marzuki tina lagu romansa Rusia, Ochi chyornye. Ieu kawih téh geus ngulit daging pikeun masarakat Sunda, loba nu nganggap ieu téh mangrupa kawih Sunda temen, nu padahal mah lain. Pernah midang dina pilem Eastern Promises karya David Cronenberg (2007), dibawakeun ku gitaris Django Reinhardt (2005) dina aransemén jazz, ogé kungsi dimaénkeun dina haleuangna bouzouki ku pakarna John Stamatiou Sporos, jeung loba deui ti éta.[1]

Ochi chyornye[édit | édit sumber]

Rumpaka orisinal "Panon Hideung" atawa nu leuwih dipikawanoh dina basa Rusiana Ochi chyornye, ditulis ku bujangga sakaligus panulis Ukraina, Yevhen Hrebinka. Publikasi munggaran éta puisi téh aya dina tarjamahan Rusia Hrebinka sorangan di Literaturnaya Gazeta tanggal 17 Januari 1843.

Dina buku The Book of World-famous Music: Classical, Popular, and Folk, nu dipedal taun 2000, ku panulis, J. Fuld, mértélakeun yén musikolog Soviet geus ngalaporkeun ka manéhna yéh éta lagu téh lain "lagu tradisional Rusia tapina lagu kabarét", dipedal dina buku lagu ku A. Gutheil taun 1897 sarta disebutkeun ogé dina kaca 131, minangka "romansa gipsi nu didasarkeun kana mélodi Florian Hermann's Valse Hommage.[2] Sanajan aya klaim nu dijieun ku Fuld yén,"Ti panulis mélodi aslina mah, Florian Hermann, euweuh hiji gé skor musik nu dipikanyaho,"[3] lambaran musik pikeun karya Hermann jeung karya-karyana nu lian euweuh nu bisa kapanggih. Kieu yeuh Rêverie russe-na" mah:[4]

Ari vérsi nu pangkakoncarana tina ieu lagu téh nyaéta nu ditulis ku Adalgiso Ferraris, sarta dipedal nalika masih di Uni Soviét taun 1910, jeung éditor asal Jérman Otto Kuhl, kalawan judulna "Schwarze Augen".[5][6] Ferraris tuluy medalkeunna deui taun 1931 ku Paris Editions Salabert, minangka "Tes yeux noirs (russe kesan)"[7] sarta bareng jeung Jacques Liber, tanggal 9 Oktober 1931.[8][9]

Adalgiso Ferraris, saurang komposer Inggris gelaran Italia, geus méakkeun mangtaun-taun di Soviét saméméh taun 1915. Ieu lagu jadi salah sahiji kasuksésan utamana di taun 1920-an jeung 1930-an, nu ogé dipaénkeun ku Albert Sandler jeung Leslie Jeffries dina taun 1939, nu dinyanyikeun ogé ku Al Bowlly dina taun 1939 kalawan rumpakana beunang Albert Mellor.[10][11] Dicatet ogé ku Max Jaffa.[12][13][14][15]

Ferraris sorangan bisa ditempo dina pilem British Pathé taun 1934 ti Alfrédo jeung band Gypsy-na nu maénkeun "Panon Hideung", diuk di orkéstra di tukangeun pingpinan Alfrédo[16].

"Panon Hideung" Ferrari direkam ku Harry Parry jeung radio sextetna taun 1941, sarta vérsi harita mah masih maénkeun kénéh ku loba seniman. Chet Atkins maénkeun interprétasi asli lagu dina gitar listrik. Féodor Chaliapin ogé mopulerkeun ieu lagu di luar negri.

Ieu lagu sacara singget dipaénkeun ku Three Tenors di konsérna taun 1990 di Roma. Ieu gas jadi salah sahiji lagu ciri mandiri opera bariton Dmitri Hvorostovsky dina konsérna.

Rumpaka[édit | édit sumber]

Puisi (vérsi orisinal ku Hrebinka)[édit | édit sumber]

Rusia Alih abjad Tarjamahan Inggris
1.
Очи чёрные, очи страстные,
Очи жгучие и прекрасные!
Как люблю я вас, как боюсь я вас!
Знать, увидел вас я в недобрый час!
2.
Ох, недаром вы глубины темней!
Вижу траур в вас по душе моей,
Вижу пламя в вас я победное:
Сожжено на нём сердце бедное.
3.
Но не грустен я, не печален я,
Утешительна мне судьба моя:
Всё, что лучшего в жизни Бог дал нам,
В жертву отдал я огневым глазам!
1.
Ochi chornyye, ochi strastnyye,
Ochi zhguchiye i prekrasnyye!
Kak lyublyu ya vas, kak boyus' ya vas!
Znat' uvidel vas ya v nedobryi chas!
2.
Okh nedarom vy glubiny temnei!
Vizhu traur v vas po dushe moyei,
Vizhu plamya v vas ya pobednoye:
Sozhzheno na nyom serdtse bednoye.
3.
No ne grusten ya, ne pechalen ya,
Uteshitel'na mne sud'ba moya:
Vsyo chto luchshevo v zhizni Bog dal nam,
V zhertvu otdal ya ognevym glazam!:
1.
Black eyes, passionate eyes,
Burning and beautiful eyes!
How I love you, how I fear you,
It seems I met you in an unlucky hour!
2.
Oh, not for nothing are you darker than the deep!
I see mourning for my soul in you,
I see a triumphant flame in you:
A poor heart immolated in it.
3.
But I am not sad, I am not sorrowful,
My fate is soothing to me:
All that is best in life that God gave us,
In sacrifice I returned to the fiery eyes!

Di handap ieu mangrupa tarjemahan métrik (nyaéta nu bisa dinyanyikeun ku mélodi).

Oh, these gorgeous eyes, dark and glorious eyes,
Burn-with-passion eyes, how you hypnotise!
How I adore you so, how I fear you though,
Since I saw you glow! Now my spirit’s low!

Darkness yours conceal mighty fires real;
They my fate will seal: burn my soul with zeal!
But my love for you, when the time is due,
Will refresh anew like the morning dew!

No, not sad am I, nor so mad am I;
All my comforts lie in my destiny.
Just to realise my life’s worthiest prize
Did I sacrifice for those ardent eyes!.

Tarjamahan Peter Farnbank Archived 2011-08-16 di Wayback Machine

Tarjamahan ritmikal lianna nu mirip aslina

Oh you dark black eyes, full-of-passion-eyes
Oh you burning eyes, how you hypnotise
Now I love you so, but I fear you though
Since you glanced at me not so long ago.

Oh I see you now, you are dark and deep
I see grief and feel that my soul will weep
I see now in you a winning burning glow
in my poor heart will a fire grow.

I’ m not sorrowful, I’m not repenting
I accept all that my fate’s presenting
All the best in life, God has given us-
this I sacrifice, to you dark black eyes.

ku Stefan Bogdanov

Vérsi Chaliapin[édit | édit sumber]

Panon Hideung vérsi Chaliapin
Russian (Abjad Sirillik) Translatisasi (Abjad Latén) Tarjamahan Inggris
Очи чёрные, очи жгучие,

Очи страстные и прекрасные,

Как люблю я вас, как боюсь я вас,

Знать увидел вас я не в добрый час.

Очи чёрные, очи пламенны

И манят они в страны дальные,

Где царит любовь, где царит покой,

Где страданья нет, где вражды запрет.

Очи чёрные, очи жгучие,

Очи страстные и прекрасные,

Как люблю я вас, как боюсь я вас,

Знать увидел вас я не в добрый час.

Не встречал бы вас, не страдал бы так,

Я бы прожил жизнь улыбаючись,

Вы сгубили меня очи чёрные

Унесли на век моё счастье.

Очи чёрные, очи жгучие,

Очи страстные и прекрасные,

Как люблю я вас, как боюсь я вас,

Знать увидел вас я не в добрый час.

Ochi chyornye, ochi zhguchie

Ochi strastnye i prekrasnye

Kak lyublyu ya vas, kak boyus' ya vas

Znat' uvidel vas ya ne v dobryi chas

Ochi chyornye, ochi plamenny

I manyat oni v strany dal'nye

Gde tsarit lyubov', gde tsarit pokoi

Gde stradan'ya nyet, gde vrazhdy zapryet

Ochi chyornye, ochi zhguchie

Ochi strastnye i prekrasnye

Kak lyublyu ya vas, kak boyus' ya vas

Znat' uvidel vas ya ne v dobryi chas

Ne vstrechal by vas, ne stradal by tak

Ya by prozhil zhizn' ulybayuchis'

Vy zgubili menya ochi chyornye

Unesli na vek moyo schast'ye

Ochi chyornye, ochi zhguchie

Ochi strastnye i prekrasnye

Kak lyublyu ya vas, kak boyus' ya vas

Znat' uvidel vas ya ne v dobryi chas

Dark eyes, burning eyes

Passionate and splendid eyes

How I love you, How I fear you

Truly, I saw you at a sinister hour

Dark eyes, flaming eyes

They implore me into faraway lands

Where love reigns, where peace reigns

Where there is no suffering, where war is forbidden

Dark eyes, burning eyes

Passionate and splendid eyes

I love you so, I fear you so

Truly, I saw you at a sinister hour

If I hadn't met you, I wouldn't be suffering so

I would have lived my life smiling

You have ruined me, dark eyes

You have taken my happiness away forever

Dark eyes, burning eyes

Passionate and splendid eyes

I love you so, I fear you so

Truly, I saw you at a sinister hour

Tarjamahan Katya ti russmus.net ([1])

Diadaptasi kana basa Sunda[édit | édit sumber]

Ismail Marzuki nulis rumpaka kawih versi Sundana kurang leuwih dina taun 1936-1937. Mangsa harita manéhna jeung orkésna, diperedih ngeusi acara radio di Bandung dina ségmén lagu-lagu Kulon.[1] Mangsa-mangsa harita mémang mimiti jorojoy karepna pikeun neuleuman lagu-lagu kulon jeung lagu tradisionalna.[1] Loba lagu Kulon nu digubah sarta ditarjamahkeun. Salah sahijina nyaéta Ochi Chyornye ieu, nu judulna jadi Panon Hideung, dibantuan ku Zarkov, saurang seniman asal Uni Soviét nu dumuk di Bandung.[1] Jaman harita loba seniman asal Uni Soviét nu darumuk di Nusantara, malah mah aya orkés asal Soviét nu gelar maneuh di Hotel Des Indes salila 10 taun, atawa mun di Surabaya mah aya Pedro (atawa Pyotr: Peter), nu ngadegkeun téater Dardanella.[1]

Miss Eulis[édit | édit sumber]

Diadaptasina kawih Panon Hideung ku Ismail Marzuki leuwih dibeungbeuratan ku ayana Miss Eulis nu asup kana kahirupan Ismail Marzuki. Miss Eulis saurang béntang radio sarta panyanyi kroncong teureuh Sunda Arab. Peran Miss Eulis ieu nu mangaruhan kana rumpaka kawih Panon Hidueng nu ditulis Ismail, samodél kecap pipi konéng jeung irung mancung. Lagu Ochi Chyornye téh digubah wéh ku Ismail nurutkeun kaayaan haténa waktu harita.[1]

Taun 1940 Ismail Marzuku nikah jeung Miss Eulis, sarta dipaparin ngaran Eulis Zuraidah. Saenyana sakumna jalma, utamana di wewengkon Pasundan yakin yén kawih Panon Hideung téh mangrupa lagu tradisional Pasundan. Padahal mah nu saenyana ieu lagu téh diadaptasi tina lagu tradisional rahayat Rusia. Sok sanajan kitu, hal ieu teu mangaruhan kana éksisténsi lagu Ochi Chyornye di Rusia.[1]

Rumpaka vérsi Ismail Marzuki[édit | édit sumber]

Panon hideung pipi konéng
Irung mancung Putri Bandung
Putri saha di mana bumina?
Abdi resep ka anjeunna
Siang wengi kaimpi-impi
Haté abdi sararedih
Teu émut dahar
Teu émut nginum
Émut ka nu geulis
Panon Hideung[1]

Gurat mangsa[édit | édit sumber]

"Panon Hideung" geus jadi standar jazz.

Rujukan[édit | édit sumber]

  1. a b c d e f g h Bandung, Wisata. "Di Balik Kisah Lagu Panon Hideung". Wisata Bandung. http://www.wisatabdg.com/2011/08/kisah-hideung.html. Diakses pada 2018-02-17 
  2. James J. Fuld. The book of world-famous music: classical, popular, and folk - Courier Dover Publications, 2000. - P. 417 (see also notes at p. 684).
  3. Fuld, James J. (1 January 2000). "The Book of World-famous Music: Classical, Popular, and Folk". Courier Corporation. p. 684. Diakses tanggal 26 April 2017 – via Google Books. 
  4. http://imslp.org/wiki/Category:Hermann,_Florian
  5. "Ferraris_Black_Eyes.pdf". google.com. Diakses tanggal 26 April 2017. 
  6. "Schwarze Augen = Occhi neri = Black eyes". 1 January 1910. Diakses tanggal 26 April 2017 – via Open WorldCat. 
  7. http://www.unicat.be/uniCat?func=search&query=author:%22Ferraris,%20A.%22&formQuery=author:%22Ferraris,%20A.%22
  8. "Ferraris_Black_Eyes.pdf". google.com. Diakses tanggal 26 April 2017. 
  9. "Catalog of Copyright Entries: Musical compositions". Library of Congress, Copyright Office. 1 January 1933. p. 1110. Diakses tanggal 26 April 2017 – via Google Books. 
  10. "Home". iwm.org.uk. Diakses tanggal 26 April 2017.  Archived 22 Agustus 2015 di Wayback Machine
  11. "Dark Eyes - Al Bowlly - Song Info - AllMusic". allmusic.com. Diakses tanggal 26 April 2017. 
  12. "Vinyl Album: Max Jaffa - Gypsy Magic (1967)". 45worlds.com. Diakses tanggal 26 April 2017. 
  13. Pathé, British. "Albert Sandler - The Celebrated Violinist". britishpathe.com. Diakses tanggal 26 April 2017. 
  14. Pathé, British. "Leslie Jeffries". britishpathe.com. Diakses tanggal 26 April 2017. 
  15. bigmanio (5 March 2008). "Al Bowlly - Dark Eyes". Diakses tanggal 26 April 2017 – via YouTube. 
  16. Alfredo and his Gypsy band
  17. "Schwarze Augen = Occhi neri = Black eyes". 1 January 1910. Diakses tanggal 26 April 2017 – via Open WorldCat. 
  18. "Editions Salabert, Paris". le-livre.fr. Diakses tanggal 26 April 2017.