Hileud sutra
| Hileud sutra | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Hileud sutra Prometheus | ||||||||||||||
| Klasifikasi ilmiah | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Ngaran binomial | ||||||||||||||
| Bombyx mori Linnaeus, 1758 |
Hileud sutra (Bombyx mori, Latin: "hileud sutra tangkal murbéy") nyaéta larva sabangsa kukupu (Ind. ngengat) nu penting pisan sacara ékonomis salaku produsén sutra. Kadaharan hileud sutra ngan ukur daun [[murbéy]]; asalna mah ti wewengkon kalér Cina.
Katelah hileud sutra taya lian ku sabab mémang hileud ieu téh nganyam kepompongna tina sutra kasar. Kepompong ieu dijieun tina salambar sutra kasar nu nyambung nepi ka panjangna 300-900 méter.
Hileud sutra mah rewog, terus-terusan ngahakanan daun murbéy, antukna tumuwuhna morontod. Nalika huluna robah kelir jadi semu poék, hartina sakeudeung deui bakal ganti kulit. Sanggeus ganti kulit kira opat kali, awakna robah jadi semu konéng, sedengkeun kulitna jadi leuwih manteng, nu ngandung harti si hileud téh rék ngabulen manéh ku kepompong sutra téa. Mun hileudna diantepkeun kaluar tina kepompong sacara alami, serat sutrana bakal diteukteuk pondok antukna moal kapaké ku urang. Ku kituna, kepompongna dipasak na cai nu ngagolak, antukna hileud sutrana paéh sarta kepompongna leuwih gampang diudar. Hileud sutrana kadang ogé sok didahar.
Ngengat nu geus sawawa teu bisa hiber, dipiara pikeun ngahasilkeun sutra. Lébar jangjangna kira dua inci, awakna buluan bodas. ku sabab ajén sajarah jeung ékonomisna, génom hileud sutra geus dijadikeun objék panalungtikan modérn.
Legénda
[édit | édit sumber]Di Cina, aya carita nu nyebutkeun yén sutra hileud sutra kapanggihna nu hiji ratu nu ngaranna Xi Ling-Shi (Cina: 嫘祖; pinyin: Léi Zǔ). Anjeunna keur kukurilingan nalika manggihan hileud éta téh. barang ditoél, ujug-ujug kaluar serat sutra nu beuki lila beuki ngabulen raramoanana antukna karasa haneut. nalika sutrana geus béak, lajeng anjeunna ningal aya kepompong leutik. sakedét nétra, anjeunna lajeng sadar yén kepompong éta téh mangrupa sumber sutra. Saatosna kitu, anjeunna lajeng ngajarkeun ka bangsana cara ngagunakeun/ngamangpaatkeun sutra.
Mangpaat médis
[édit | édit sumber]Hileud sutra mangrupa sumber ubar tradisional Cina "bombyx batryticatus" atawa "hileud sutra heuras" (Cina Basajan: 僵蚕; Cina Tradisional: 僵蠶; pinyin: jiāngcán), nyaéta awak hileud nu geus digaringkeun nu asalna tina larva hambalan ka-4-5 nu paéh alatan kasakit white muscadine nu dibalukarkeun ku inféksi jamur Beauveria bassiana.
 |
Wikimedia Commons mibanda média séjénna nu patali jeung Bombyx. |
Sumber rujukan
[édit | édit sumber]- Silkworm ti Wikipédia basa Inggris, disalin ping 14 Séptémber 2005