Nagara Wa

Ti Wikipédia Sunda, énsiklopédi bébas
佤邦
Meung Vax
Nagara Wa
Bandéra Nagara Wa Nagara Wa
[[Nagara Wa |]]
Lagu
我爱佤邦
("Aing nyaah ka Nagara Wa")
Location of Nagara Wa
Location of Nagara Wa
Peta wewengkon nu diaku ku Nagara Wa UWSP (héjo),
jeung peta Nagara Myanmar (abu).
Ibu kota
(jeung kota panggedéna)
Pangkham
Basa gawé taya basa resmi
Basa régional
Grup étnis  Wa, Dai, Lahu, Akha, jeung nu séjénna
Pamaréntah Nagara Hiji-partéy Nagara sosialis[1]
 -  Présidén Bao Youxiang[2]
 -  Wakil Présidén Xiao Mingliang[3]
Sajarah
 -  Ngadéklarasikeun kamerdikaanna ti Myanmar 17 April 1989 
 -  Dibéré hak otonomi ku Myanmar 9 Méi 1989 
 -  Ngajieun Pamaréntahan Nagara Wa nu Mandiri 20 Agustus 2010 
 -  Cai (%) teu maliré
Populasi
 -  Perkiraan  558,000[4] 
Mata uang Rénminbi (kalér)
Thai baht (kidul)
Zona wanci MMT (UTC+06:30)
Kode telepon ++86 (0)879 (kalér)
+66 (0)53 (kidul)

Nagara Wa ( Basa Wa: Meung Vax; Basa Cina: 佤邦; Aksara Pinyin Cina: Wǎ Bāng; Basa Burma: ဝပြည်နယ်: Basa Sunda: ᮔᮌᮛ ᮝ; Aksara Sunda Latén: Nagara Wa) mangrupa daérah otonom nu aya dina jero Nagara Myanmar (Burma). Nagara ieu dianggap nagara anu statusna de facto kénéh, tapi sanajan de facto kénéh ogé manéhna geus jadi nagara anu mandiri ti nagara Myanmar, diantarana Nagara Wa geus mibanda lembaga politik, babagéan administrasi jeung angkatan darat sorangan. [5] Tapi salian ti éta, manéhna tetep ngaku kana kadaulatan Myanmar jeung sakabéh daérahna, ku kituna, salaku balesanna ti pamaréntah Myanmar, Nagara Wa dibéréan tingkat otonomi anu luhur ku pamaréntah pusat nu aya di Naypyidaw . [6] Dumasar kana Konstitusi 2008 di Myanmar wewengkon Nagara Wa dianggap salaku Divisi Nu Bisa Ngurus Diri Sorangan Wa ti Nagara Bagéan Shan . [7]

Salaku nagara sosialis hiji partai anu dipingpin ku Partai Nagara Bagéan Wa Ngahiji, Nagara Wa dibagi jadi tilu kabupatén, dua kabupatén husus, jeung hiji zona pangembangan ékonomi. Ibukota administrasina nyaéta Pangkham, baheulana ngarana dipikawanoh salaku Panghsang. Ngaran Wa dumasar tina grup étnis Wa, anu nyatur maké basa Austroasiatik.

Pulitik jeung masarakat[édit | édit sumber]

Nagara Wa dibagi jadi dua wewengkon, nyaéta wewengkon anu beulah kalér jeung wewengkon anu beulah kidul. Kabéhanana papisah sorangan-sorangan, wewengkon beulah kidul legana téh aya kana 13,000 km2 (5,000 sq mi), nu diwatesan ku Nagara Thailand di beulah kiduleunana jeung mibanda populasi saloba 200.000 jalma. Total wewengkon anu dipikawasa ku Nagara Wa nyaéta 17,000 km2 (6,600 sq mi).

Pingpinan politik di Nagara Wa téh lolobana ti étnis Wa. Sistim pamaréntahan Propinsi Wa tuturut kana pulitik pamaréntahan Républik Rahayat Tiongkok, diantarana miboga panitia pusat jeung partéy pusat anu dipikawanoh salaku Partai Propinsi Wa. Sanajan Nagara Wa téh statusna otonom, anu hartina manéhna bébas tina kontrol pamaréntah pusat di Naypyidaw,[8] hubungan maranéhanana tetep tengtrem, dumasar kana koéksistensi anu damai, barina ogé Nagara Wa ngaku kana kadaulatan pamaréntahan pusat jeung kabéh Nagara Bagéan di Myanmar.

Basa nu sok dipaké pikeun gawé di pamaréntahan Propinsi Wa téh nyaéta Basa Cina Mandarin. [9] [10] Dialék Basa Mandarin beulah Kidul Kulon jeung Basa Wa loba diparaké ku penduduk, jeung basa nu digunakeun pikeun atikan nyaéta basa Cina Standar. Siaran télévisi di Nagara Wa disiarkeun maké basa Mandarin jeung basa Wa.

Komoditi nu aya di Nagara Wa biasana asalna ti Cina, malahan ogé Mata Uang Yuan geus ilahar dipaké pikeun patuker barang. China Mobile mibanda cakupan sélulér di sababaraha bagéan Nagara Wa.

Sajarah[édit | édit sumber]

Kanggo waktos anu lami, suku lurah sumebar di sakuriling daérah pagunungan Wa, kalayan henteu aya pamaréntahan anu ngahiji. Salami dinasti Qing, daérah janten papisah sareng kendali militér tribal masarakat Dai . Penguasaan Inggris di Burma henteu ngatur nagara-nagara Wa [11] sareng perbatasan sareng Cina tetep teu ditangtoskeun. [12]

Ti akhir 1940an, nalika Perang Sipil Cina, sésa-sésa Tentara Révolusi Nasional Tiongkok mundur ka daérah di Burma nalika komunis nguasaan daratan Cina. Di daérah pagunungan Kuomintang pasukan divisi Delapan Angkatan Darat 237 sareng divisi Angkatan Darat 93 nyekel jabatanana salami dua dasawarsa salaku persiapan serangan balik ka daratan Cina. Dina tekanan ti Perserikatan Bangsa-Bangsa, serangan balik ieu dibolaykeun sareng tentara ditarik ka Thailand kalér sareng teras deui ka Taiwan ; Nanging, sababaraha pasukan mutuskeun tetep aya di Burma. Wétaneun walungan Salween, kelompok gerilya suku pribumi ngalaksanakeun kontrol ku dukungan Partai Komunis Burma .

Salami taun 1960an, Partai Komunis Burma kaleungitan pangkalan operasi di tengah Burma, sareng ku bantosan komunis Tiongkok, ngalegaan di daérah perbatasan di belah belah wétan-kalér. Seueur nonoman intelektual ti Cina ngagabung sareng Partai Komunis Burma, sareng kakuatan ieu ogé nyerep seueur gerilyawan lokal. Komunis Burma ngagaduhan kendali ka Pangkham, anu janten markas operasionalna.

Dina akhir taun 1980an, étnis minoritas beulah kalér-kalér Burma janten dipisahkeun sacara politik ti Partai Komunis Burma. Tanggal 17 April 1989, angkatan bersenjata Bao Youxiang ngumumkeun pisah aranjeunna ti Partai Komunis Burma, sareng ngawangun Partai Etnik Myanmar Bersatu, anu teras janten Partai Nagara Wa Wa. Tanggal 18 Méi, Pasukan Nagara Serikat Wa nandatanganan perjanjian gencatan senjata sareng Déwan Pamulihan Hukum sareng Orde Nagara, anu ngagentos rézim militér Ne Win saatos Pemberontakan 8888 .

Ketegangan antara pamaréntahan pusat sareng nagara Wa ningkat dina 2009. [13] Salami waktos ieu, usulan inisiatif perdamaian ku Wa State ditolak ku pamaréntah Myanmar. Pamaréntah ngingetkeun tanggal 27 April 2010 yén program WHP tiasa ngadorong Myanmar sareng Wa State kana konflik salajengna.

Babagian administrasi[édit | édit sumber]

Wa State dibagi kana kabupatén ( Wa : gaeng ; Mandarin :), kabupaten khusus ( Wa : lūm ; Mandarin :特区), zona pangembangan ékonomi sareng panitia urusan administrasi. Unggal kabupatén dibagi deui kana kabupatén ( Wa : vēing ; Mandarin :).

Ieu di handap aya administrasi tingkat kota: kacamatan ( Wa : ndaex eeng / yaong ; Mandarin :) sareng jalan-jalan ( Wa : laih ; Mandarin :).

Tingkat Tingkat County Tingkat kabupaten Township Kampung
Jenis Divisi Kabupatén Husus
( lūm /特区)
jalan
( laih /)

Kota (/ “ jēng ”)

Township

(ndaex eeng /)

Kelompok

()

Kampung( yaong? /)

Zona Pangwangunan Ékonomi (经济开发区)
Kabupatén

( gaeng /)

Avenue

( ndaex laih /街道)

Kabupatén

( vēing / ဝဵင်း /)

Urusan Administrasi
Panitia (行政事务管理委员会)
Township (kidul)

( yaong /)

Dina tabel di luhur, nami dina apostrophe aya dina urutan Wa / Dai / Mandarin. Avenue ( ndaex laih /街道) ngan ukur aya sakali di Mong Maoe County; kota (/ “ jēng ”) Ngan ukur aya sakali dina Mōung Ping EDZ. Jalan-jalan sareng jalan-jalan mangrupikeun métaforis perkawis jinis perkotaan nami analogis sareng kacamatan Cina sareng henteu kedah ngartos sacara harfiah. Aranjeunna dibagi deui kana sababaraha kelompok. Kalurahan mangrupikeun padesaan kelompok sareng sahandapeun kota-kota. Di beulah kidul Wa, kota-kota dibéré idéntitas kota () numutkeun nami Mandarin na tapi henteu kabagi janten désa kalayan nami Wa na nunjukkeun yén éta yaong /), tapi panginten janten bagian tina sanyawa sapertos ndaex eeng yaong XX (XX-pakampungan kota / XX寨乡).

Sacara umum, nami Wa tina divisi nuturkeun urutan ngaran Romance. Salaku conto, Vēing Yaong Lēen hartosna Kabupatén Yaong Lēen sareng mangrupikeun vēing (kabupatén) sanés yaong (padumukan alam). Éta kota Mōung Ping di Mōung Ping EDZ mangrupikeun pengecualian - éta nuturkeun paréntah nami Jérman salaku "Mōung Ping Jēng" tibatan "Jēng Mōung Ping". Dina basa Wa, x dina tungtung suku kata ngagambarkeun titik glotal .

Dina bagian di handap, nami anu kandel nunjukkeun korsi kabupatén. Ngaran kalayan "tanda petik" mangrupikeun transkripsi pinyin tina basa Mandarin sedengkeun nami dina miring nyaéta transkripsi Burma Mandarin. Sanaos Mandarin mangrupikeun salah sahiji tina opat basa damel di Nagara Wa, sababaraha nami administrasi Mandarin henteu tiasaonis. Salaku conto,班阳区sareng邦洋区mangrupikeun dua transkripsi anu sami tina nami Wa atanapi Dai anu sami Kecamatan Pang Yang.

Wewengkon beulah kalér[édit | édit sumber]

Wewengkon kalér Wa State dibagi kana tilu kabupatén, dua distrik khusus, sareng hiji zona pangembangan ékonomi. Unggal kabupatén dibagi deui kana kabupatén; jumlahna aya 21 kacamatan.

Babagéan Administratif di
beulah kalér Nagara Wa
1
2
3
5
6
7
8
9
10
11
Kabupatén
Mōung
Nēng
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
——
Mōung Ping
Economic
Development
Zone
[[Yunnan|Citakan:Grey]]
[[Shan State|Citakan:Grey]]
Kabupatén
  • Mong Maoe County :
    1. Kacamatan Nax Vī ( Nawi ),
    2. Mōuig Nū District ("Gongmingshan" / Kaung Ming Sang District) sareng Mēng Hmae Avenue
    3. Kab Bang Vāi (Kab "Shaopa"),
    4. Dāoh Mīe District ("Gemai" / "Kunma" District) ,
    5. Kacamatan Yaong Lēen,
    6. Kabupatén Ndūng Ngid ("Longtan"),
    7. Qeng Mīang ("Yancheng" / Yiang Chen ) Kab,
    8. Distrik Gon Māe ("Yingpan" / Yin Pan ),
    9. Kacamatan Man Doun,
    10. Mōuig Raix ("Lianhe") Kab.
    11. Kacamatan Glong Ba
  • Mōung Nēng County [ zh ], baheulana County Vēing Gāo:
    12. Kacamatan Man Sīang,
    13. Kacamatan Noung Kied,
    13.1 Perumahan Noung Kied, 6 kalurahan
    13.2 Kota Si Lōg, 4 kampung
    13.3 Ndaex Gaeng (Vēing Gāo, Weng Kao, Wein ) Township, 8 desa
    13,4 Noung Lai Sing Township, 8 desa
    14. Kab Ba Lēen (Nāng Kang Vū),
    15. Kacamatan Nax Gāo,
    16. Bāng Yāng (Pang Yang) Kab
  • Mōung Bōg County :
    17. Distrik Nām Pad,
    18. Mōung Bōg Kab
    19. Kacamatan Mōung Ning,
    20. Kacamatan Mōung Ga,
    21. Houx Dao ( Hotao ) Kab
Kabupatén Husus
  • Kecamatan Khusus Pangkham (Lūm Bāng Kam): "Guanghong" (Guang Houng) Township, Na Lod Township, Man Pad ("Nanpa") Township, Dōng O Township, Yaong Dīng Township, Man Mao Township
  • Kabupatén Khusus Nām Dēeg : Kabupatén Mgōng Lang (Nām Dēeg) sareng Jalan Nām Dēeg, Kabupatén Yaong Mox, Kabupatén Bīang Krom ("Bangkong"), Kabupatén Da Ai, Kabupatén "Lufang", Kabupatén Nām Vēing Kam
Zona pangwangunan ékonomi
  • Zona Pangwangunan Ékonomi Mōung Ping, baheulana Kacamatan Mōung Ping Kabupatén Mōung Bōg: Kota Mōung Ping, Kabupatén Mōung Ping Brim, Kabupatén "Donglong" (Dōung Lōung), Kabupatén Yaong Krom ("Tuanjie"), Kabupatén Bāng Sax Jax, Kabupatén Kox Song

Wa State tumpang tindih sareng tujuh kota de jure anu ditunjuk ku pamaréntah Burma. Hubungan géografis antara kabupatén (tingkat kadua) sareng kabupatén khusus (tingkat kahiji) Nagara Wa sareng kabupatén Nagara Shan dibéréndélkeun di handap:

Kho Pang Township of Shan State
  • Qeng Mīang ("Yancheng"/Yiang Chen) District
  • Nax Vī (Nawi) District
Mong Mau Township of Shan State
  • Gong Ming Shan (Mōuig Nū) District
  • Glong Ba District
Pang Wai (Bang Vāi) Township of Shan State
  • Kun Ma (Dāoh Mīe) District
  • Wangleng (Yaong Lēen) District
Man Phang Township of Shan State
  • Mōuig Raix (Lien He) District
Nah Parn Township of Shan State
  • Gon Māe District
Pang Yang Township of Shan State
  • Bāng Yāng District
  • Ting Aw District (Dōng O Township?)
  • Weng Kao District (Ndaex Gaeng Township?)
  • Pangkham Special District
Mong Yang Township of Shan State
  • Mōung Bōg District
  • Mong Ngen (Mōung Ning?) District
  • Houx Dao District

Daérah kidul[édit | édit sumber]

Daérah kidul Wa State sanés bagian tina daérah Wa tradisional, tapi dikabulkeun dina 1989 ku junta militér Burma anu harita maréntah pikeun kerjasama UWSA dina upaya ngalawan panglima perang narkoba Khun Sa. [14] Wewengkon ieu mimitina dicicingan ku masarakat Austroasiatic Tai Loi, tapi ayeuna kalebet komunitas Lahu sareng Shan anu signifikan.

Éta diatur ku Komite Urusan Administrasi Kidul ( Wa : Mēng Vax Blag Jō ): Kabupatén Wan Hoong (Mgōng Sam Soung), Kabupatén Huix Ox, Kabupatén Yaong Kraox ("Kailong", Yaong Mgōng), Kabupatén Yaong Bang, Kabupatén Mōung Jōd, Kabupatén Yaong Mōuig ("Menggang" / Num Mōuig), Kax Nax ( "Huyue") Kab. Kabupatén Kax Nax ("Huyue") sigana parantos ngahiji kana Kabupatén Wan Hoong (Mgōng Sam Soung).

Géografi jeung ékonomi[édit | édit sumber]

Peta Nagara Wa

Daérah ieu biasana pagunungan, sareng lebak jero. Titik anu panghandapna sakitar 600 méter dpl, kalayan gunung-gunung pangluhurna langkung ti 3000 méter. Mimitina Wa State gumantung pisan kana produksi candu. [15] Kalayan bantosan Tionghoa, parantos aya kamajuan nuju kebon karét sareng téh. [16] Wa State ngempelkeun karét 220,000 hektar. [17] Kusabab pamukiman padumukan ti daérah pagunungan dugi ka lebak anu subur, [18] ogé aya penanaman nasi baseuh, jagong sareng sayuran. Puluhan urang maot nalika pamukiman kusabab panyakit sareng kacilakaan jalan. Wa State gumantung sacara ékonomis ka Cina, anu ngadukungna sacara finansial sareng nyayogikeun penasihat militér sareng sipil sareng senjata. [19] Bagikeunana 82 mil (133 km) perbatasan sareng Cina. [20]

Perdagangan narkoba terlarang[édit | édit sumber]

Angkatan Darat Negara Wa Wa (UWSA) saacanna mangrupikeun organisasi perdagangan narkotika pangageungna di Asia Tenggara . [21] The UWSA dibudidaya wewengkon vast taneuh pikeun candu poppy, nu ieu engké disampurnakeun mun heroin . Perdagangan Methamphetamine ogé penting pikeun ékonomi Nagara Wa. [17] Artos tina candu utami dianggo pikeun ngagaleuh senjata.

Dina Agustus 1990, pejabat pamaréntah mimitian nyusun rencana pikeun ngeureunkeun produksi narkoba sareng perdagangan manusa di Wa State. [22] Numutkeun hiji wawancara sareng pajabat Wa di 1994, Bao Youyi (Tax Kuad Rang; ogé katelah Bao Youyu) janten anu dipikahoyong ku pulisi Tiongkok kusabab kalebet na kana perdagangan narkoba. Hasilna, Bao Youxiang sareng Zhao Nyi-Lai angkat ka Cangyuan Va Otonom County of China sareng nandatanganan Perjanjian Cangyuan sareng pejabat lokal, anu nyatakeun yén, "Henteu aya ubar anu asup kana masarakat internasional (ti Wa State); moal aya ubar lebet ka Cina (ti Wa State); henteu ubar-ubaran anu lebet kana wilayah anu dikawasa ku pamaréntah Burma (ti Wa State). " [23] Tapi, perjanjian éta henteu nyebatkeun naha atanapi henteu Wa Waér tiasa ngajual ubar ka kelompok anu teu berontak.

Dina taun 1997, Partéi Nagara Wa Wa sacara resmi ngumumkeun yén Wa State bakal bébas narkoba dina akhir taun 2005. [22] Kalayan bantosan PBB sareng pamaréntah Cina, seueur patani candu di Nagara Wa ngalih kana produksi karét sareng téh. Nanging, sababaraha patani popi tetep ngokolakeun kembang di luar Nagara Wa. [24]

Sanaos pamaréntah Burma parantos ngamimitian nyandak tindakan pikeun ngirangan produksi obat-obatan sapertos kitu, éta mangrupikeun tugas anu beurat kusabab korupsi di tingkat tinggi di pamaréntah sareng kurangna infrastruktur pikeun ngalaksanakeun operasi. [25] Dina taun 2005, Wa State dinyatakeun ku UWSP salaku "zona bebas narkoba" sareng penanaman candu dijantenkeun haram. [18] [26]

Presentasi BBC anu ditayangkeun dina 19 Nopémber 2016 nunjukkeun pembakaran methamphetamine, ogé perdagangan anu mekar di bagian sato ilegal. [27]

Tempo ogé[édit | édit sumber]

Rujukan[édit | édit sumber]

Cutatan[édit | édit sumber]

 

  1. Hay, Wayne (Citakan:ISO date/en). "Myanmar: No sign of lasting peace in Wa State". Al Jazeera. https://www.aljazeera.com/news/2019/09/myanmar-sign-lasting-peace-wa-state-190929075944087.html. Diakses pada 6 March 2020 
  2. "Archived copy". Diarsipkan dari versi asli tanggal 13 October 2013. Diakses tanggal 6 December 2015.  Quote: "'Officially, Bao Youxiang is still the President of the Wa State Government and Commander-in-Chief of the United Wa State Army,' said a Thai security officer, a ten-year veteran on the Thai-Burma border..."
  3. "A United Wa State Army (UWSA) delegation led by Vice President Xiao Minliang, Bao Youliang and Zhao Guo-ang left Panghsang for Lashio today". democracy for Burma. Diakses tanggal 29 November 2014. 
  4. "Wa Self-Administered Division WFP Myanmar". World Food Programme. Diakses tanggal 20 March 2020. 
  5. 29 December 2004, 佤帮双雄 Archived 2005-05-25 di Wayback Machine, Phoenix TV
  6. Soldiers of Fortune Archived 2013-08-24 di Wayback Machine, Time Magazine.
  7. "တိုင်းခုနစ်တိုင်းကို တိုင်းဒေသကြီးများအဖြစ် လည်းကောင်း၊ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ တိုင်းနှင့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ ဒေသများ ရုံးစိုက်ရာ မြို့များကို လည်းကောင်း ပြည်ထောင်စုနယ်မြေတွင် ခရိုင်နှင့်မြို့နယ်များကို လည်းကောင်း သတ်မှတ်ကြေညာ" (dalam bahasa my). Weekly Eleven News. Citakan:ISO date/en. http://www.news-eleven.com/index.php?option=com_content&view=article&id=4375:2010-08-20-12-39-51&catid=42:2009-11-10-07-36-59&Itemid=112. Diakses pada 23 August 2010 
  8. 2011年11月15日, 地図にない街、ワ州潜入ルポが凄い『独裁者の教養』, エキサイトレビュー
  9. Interactive Myanmar Map Archived 2013-07-08 di Wayback Machine, The Stimson Center
  10. General Background of the Wa. Quote: "The official languages (designated by the current UWSP administration) are Mandarin and Wa."
  11. Sir J. George Scott, Burma : a handbook of practical information.
  12. N Ganesan, ed. (1 February 2007). Myanmar: State, Society and Ethnicity. Institute of Southeast Asian Studies. p. 269. ISBN 978-981-230-434-6. 
  13. Myanmar: Krieg mit Rebellen im Wa-Staat droht
  14. ""金三角"毒王 让缅、泰差点打起来". www.people.com.cn. http://www.people.com.cn/GB/paper68/6304/621943.html. Diakses pada 20 March 2020  Archived 27 Pébruari 2019 di Wayback Machine
  15. Die Wa in Gefahr (German)
  16. ""Xinhua General News Service: China develops more substitute crops for opium poppy in bordering countries"". Diarsipkan dari versi asli tanggal 13 April 2014. Diakses tanggal 20 October 2012. 
  17. a b "Myanmar's strongest ethnic armed group says drug label 'not fair'" (dalam bahasa en). Reuters. Citakan:ISO date/en. https://www.reuters.com/article/us-myanmar-wa-idUSKCN1270R3. Diakses pada 20 March 2020 
  18. a b BURMA NACHRICHTEN 4/2005, 25.
  19. "World Politics Watch: On Myanmar-China border, tensions escalate between SPDC, narco-militias – Michael Black". Diarsipkan dari versi asli tanggal 13 April 2014. Diakses tanggal 20 October 2012. 
  20. UWSA Talks Business, Drugs Cooperation with China
  21. Lintner, Bertil. "The United Wa State Army and Burma's Peace Process" (PDF). United States Institute of Peace. Diakses tanggal 20 March 2020. 
  22. a b "记者亲历金三角腹地佤邦:毒品造就强大武装_资讯_凤凰网". Phoenix New Media. Citakan:ISO date/en. http://news.ifeng.com/mainland/200706/0626_17_142585_2.shtml. Diakses pada 21 March 2020 
  23. China's dangerous neighbor Archived 2019-02-27 di Wayback Machine Phoenix Weekly 2003
  24. China’s Opium Substitution Policy in Burma and Laos – TransNational Institute
  25. 缅甸第二特区佤邦,一切好象是中国的一个延伸, 15 October 2011.
  26. Myanmar Strategic Programme Framework
  27. "Drugs, money and wildlife in Myanmar's most secret state". BBC News. Citakan:ISO date/en. https://www.bbc.com/news/world-asia-37996473. Diakses pada 20 March 2020 

Sumber[édit | édit sumber]

Tumbu Luar[édit | édit sumber]