Hauméa (planét katé)

Ti Wikipédia Sunda, énsiklopédi bébas
Hauméa
Hauméa
Pamanggihan
Pamanggih Brown et al.; Ortiz et al. (taya nu resmi)
Tanggal kapanggih 28 Desember 2004 (Brown et al.); Juli 2005 (Ortiz et al.)
Penamaan
Pangaranan MPC (136108) Haumea
Ngaran alternatip2003 EL61
Katégori planét minor planet katé, plutoid, TNO (dihilangkan dari cubewano)[1][2]
resonansi 12:7 orde kelima[3]
Pangocapan {{{pronounced}}}
Ciri mandiri orbit[4]
Epos 30 November 2008 (poé Julian 2454800,5)
Aphelion7.710 Gm
51,544 sa
Perihelion 5.194 Gm
34,721 sa
Sumbu semi-mayor 6.452 Gm
43,132 sa
Ékséntrisitas 0,195 01
Périodeu orbit 103 468 poé (283,28 taun)
Kecepatan orbit rata-rata 4,484 km/det
Anomali rata-rata 202,67°
Ingklinasi 28,22°
Bujur nodeu rumonjat 121,10°
Argumén perihelion 239,18°
Satelit 2
Elemen orbit yang seharusnya
Ciri-ciri fisik
Dimensi ≈1.960 × 1.518 × 996 km (Keck)[5]
(≈1.436 km)
1.150 +250 km (Spitzer)[6]
Luas permukaan ≈2×107 km2
Massa (4,006 ± 0,040)×1021 kg[7]
Massa jenis rata-rata 2,6–3,3 g/cm³[5]
Gravitasi permukaan di khatulistiwa0,44 m/s²
Kecepatan lepas0,84 km/s
Hari sideris 0,163 146 ± 0,000 004 h
(3,915 5 ± 0,000 1 j)[8]
Albedo0,7 ± 0,1[5]
0,84 +0.1[6]
Suhu <50 K[9]
Kelas spektrum?
Magnitudo tampak 17,3 (oposisi)[10][11]
Magnitudo mutlak (H) 0,17[4]

Hauméa (simbol: 🝻),[12] resmina katelah (136108) Hauméa atawa landian samentarana (136108) 2003 EL61 nyaéta planet katé di beubeur Kuiper, ceuk itungan kasarna mah massana téh kira kira sapertiluna massa Pluto, kapanggih ku tim Mike Brown di Caltech di Amérika Sarikat atawa J. L. Ortiz et al. ti Instituto de Astrofísica de Andalucía di Observatorium Sierra Nevada di Spanyol (mangrupa kontrovérsi kénéh). Minor Planet Center netepkeun grup Ortiz salaku nu manggih ku sabab manéhna téh jelema anu mimiti ngumumkeun objek éta. Dina tanggal 17 Séptémber 2008, Hauméa diklasifikasikeun salaku planét katé ku IAU. Haumea dikurilingan ku dua satelit alami anu dibéré ngaran Namaka, jeung Hi'iaka, duanana mangrupa astéroid anu kakurung ku médan gravitasi Hauméa. Hauméa kaasup planet katé anu unik, ku sabab wangunna élips. Hauméa diperkirakeun mibanda lega permukaan aya kana 2×10^7 km2 atawa 20,000,000 km2 anu hartina yén Hauméa mibanda lega permukaan anu leuwih badag saeutik tibatan Nagara Rusia.

Ngaran[édit | édit sumber]

Ngaran Hauméa asalna tina salah sahiji ngaran déwi dina mitologi Hawaii[13]

Référénsi[édit | édit sumber]

  1. "Minor Planet Electronic Circular 2009-A63 : Distant Minor Planets (2009 JAN. 29.0 TT)" (2006 provisional Cubewano listing). Minor Planet Center. 2009-01-13. Diakses tanggal 2009-02-03. 
  2. Marc W. Buie (2008-06-25). "Orbit Fit and Astrometric record for 136108". Southwest Research Institute (Space Science Department). Diakses tanggal 2008-10-02. 
  3. D. Ragozzine; M. E. Brown (2007-09-04). "Candidate Members and Age Estimate of the Family of Kuiper Belt Object 2003 EL61". The Astronomical Journal 134 (6): 2160–2167. doi:10.1086/522334. http://adsabs.harvard.edu/abs/2007arXiv0709.0328R. Diakses pada 2008-09-19. 
  4. a b "Jet Propulsion Laboratory Small-Body Database Browser: 136108 Haumea (2003 EL61)". NASA's Jet Propulsion Laboratory. 2008-05-10 last obs. Diakses tanggal 2008-06-11. 
  5. a b c D. L. Rabinowitz, K. M. Barkume, M. E. Brown, H. G. Roe, M. Schwartz, S. W. Tourtellotte, C. A. Trujillo (2006). "Photometric Observations Constraining the Size, Shape, and Albedo of 2003 EL61, a Rapidly Rotating, Pluto-Sized Object in the Kuiper Belt" (preprint on arXiv). The Astrophysical Journal 639 (2): 1238–1251. doi:10.1086/499575. 
  6. a b John Stansberry, Will Grundy, Mike Brown, Dale Cruikshank, John Spencer, David Trilling, Jean-Luc Margot (2007-02-20). "Physical Properties of Kuiper Belt and Centaur Objects: Constraints from Spitzer Space Telescope". University of Arizona, Lowell Observatory, California Institute of Technology, NASA Ames Research Center, Southwest Research Institute, Cornell University. Diakses tanggal 2008-07-27. 
  7. Ragozzine, D.; Brown, M.E. (2009). "Orbits and Masses of the Satellites of the Dwarf Planet Haumea = 2003 EL61". The Astronomical Journal. http://arxiv.org/abs/0903.4213. 
  8. Pedro Lacerda, David Jewitt and Nuno Peixinho (2008-04-02). "High-Precision Photometry of Extreme KBO 2003 EL61". The Astronomical Journal 135: 1749–1756. doi:10.1088/0004-6256/135/5/1749. http://www.iop.org/EJ/abstract/1538-3881/135/5/1749. Diakses pada 2008-09-22. 
  9. Chadwick A. Trujillo, Michael E. Brown, Kristina Barkume, Emily Shaller, David L. Rabinowitz (February 2007). "The Surface of 2003 EL61 in the Near Infrared" (preprint). The Astrophysical Journal 655: 1172–1178. doi:10.1086/509861. 
  10. "AstDys (136108) Haumea Ephemerides". Department of Mathematics, University of Pisa, Italy. Diakses tanggal 2009-03-19. 
  11. "HORIZONS Web-Interface". NASA Jet Propulsion Laboratory Solar System Dynamics. Diakses tanggal 2008-07-02. 
  12. JPL/NASA (2015-04-22). "What is a Dwarf Planet?". Jet Propulsion Laboratory. Diakses tanggal 2022-01-19. 
  13. Robert D. Craig (2004). Handbook of Polynesian Mythology. ABC-CLIO. p. 128. ISBN 9781576078945. 

Tumbu luar[édit | édit sumber]