Ki hileud
| Ki hileud | |
|---|---|
| |
| Hyptis brevipes | |
| Klasifikasi ilmiah | |
| Karajaan: | |
| Divisi: | Eukaryota
|
| Kelas: | Divotyledonae
|
| Ordo: | Lamiales
|
| Kulawarga: | Lamiaceae
|
| Génus: | Hyptis
|
| Spésiés: | Hyptis brevipes
|
| Sinonim | |
|
Clopodium Raf., AnaL Nat. Tabl. Univ. 205. 1815. nom. nud. | |
Ki hileud; genggeyan (id); Hyptis brevipes nyaéta tutuwuhan anu asalna tina genus Hyptis. Tutuwuhan ieu dipiwanoh mangrupa jukut anu kembangna baruleud leutik. Ki hileud pituin ti Méksiko, Karibia sareng seueur Amérika kidul sareng parantos dikenalkeun di Asia Tenggara, tutuwuhan ieu kagolongkeun tutuwuhan liar.[1][2]
Ngaran séjén
[édit | édit sumber]Ki hileud mibanda ngaran anu béda-béda diunggal nagara, kayaning : nanto-iganigakusa (Taiwan), genggeyan atawa kaneja (Indonesia), sawi hutan (Malaysia), ortela-brava jeung fazendeiro (Brasil). Hyptis brevipes hirupna nahun, jangkungna bisa nepi ka 1 méter kalawan mibanda tangkal anu pasagi (khas labiate). Remen tangkal ngorana baruluan kandel, beuki ngolotan tangkalna beuki ngurangan buluna.[2] Dauna ogé baruluan boh palebah luhur anapon palebah handapna, bijil pasingareup-singareup, wujudna buleud endog nepika lonyod, panjang 5-7 cm, rubakna 2 cm, cuneate di puhuna, tungtung daun rérégéan. Kembangna ngahiji dina pependul anu buleud, diaméter nepika 14 mm, dina gagang panjang kuran leuwih 1 cm bijil dina palebah cupat daun. Daun mahkota atawa kelopak kembang kelirna bodas, lobus lima henteu ngéntép, panjangna kuang leuwih 5 mm. Kelopak, panjang 4 mm, ogé mibanda lima lobus anu heureut sarta nangtung lemes. Sikina ngawujud buleud, panjangna 1 mm, coklat kolot nepika hideung.[2]
Ékologi
[édit | édit sumber]Ki hileud/H. brevipe remen katempo hirup di tegalan anu teu kaurus, sisi susukan, sisi leuweung, daérah anu taneuhna jemlék ogé di sisi kebon, tutuwuhan ieu mikaresep taneuh anu kaayaanna baseuh henteu ka halodoan lila. H. brevipe bisa dipelakeun dina taneuh kujalan ngawurkeun sikina. Di Malaysia kitu deui di malaysia ieu tutuwuhan geus digolongkeun kana gulma, kitu deui Pilipina sareng Taiwan (Holm dkk, 1979). Salaku tambahan, PIER (2017) ngalaporkeun yén H. brevipe jadi hama di di Singapura, Thailand sareng Vietnam. Lorenzi (1982) ngajelaskeun salaku gulma anu ngarusak loba hirup disapanjang sisi basisir anu taneuhna beueus. Anumana ieu bisa jadi ngaganggu kana tutuwuhan séjéna. H. brevipe ilaharna mangrupa gulma lahan tatanén, nyababkeun karugian panén sareng pangaruh ékonomi jadi négatip. Dugi ka 20 spésiés dina genus H Egyptis ogé katelah invasif. H. suaveolens sareng H. capitat anu aya hubunganana diklasifikasikeun salaku gulma bahaya di Téritori Kalér, Australia (Parsons sareng Cuthbertson, 1992) sareng H. brevipe kadaptar salaku 'spésiés target udagan pepelakan invasif' dina kaayaan anu sami (Glanznig sareng Kessal 2004)[3]
Ciri mandiri
[édit | édit sumber]Kagolongkeun tutuwuhan terna, tangkalna ajeg ka luhur jangkungna 30-60 cm. Tutuwuhan ieu pituin ti Amerika tropis, ngan sabada waktu anu geus lila tutuwuhan ieu nyebar malah di Jawa Barat jeunh Jawa Tengah loba kapanggih hirup liar. Tutuwuhan ieu bisa hirup di daérah nu perenahna landeuh ti 900 m dpl, dina sawah-sawah anu teu ka urus, kebon, sisi, jeung tempat-tempat séjén anu teu ka urus.[1][3]
Guna jeung mangpaat
[édit | édit sumber]Daun tina tutuwuhan ieu remen dipaké ngubaran cacing karemi, cacing dina padaharan, cénang, raheut jeung sajabana. [1]
Galeri
[édit | édit sumber]-
Ki hileud anu geus garing -
Rungkun ki hileud -
Kembang jeung Daun Lengkongwetan, Sindangwangi, Majalengka -
Kembang jeung Daun Lengkongwetan, Sindangwangi, Majalengka -
Kembang jeung Daun Lengkongwetan, Sindangwangi, Majalengka
Dicutat tina
[édit | édit sumber]- ↑ a b c "IPBiotics - View TumbuhanObat". ipbiotics.apps.cs.ipb.ac.id. Diakses tanggal 2019-08-30.
- ↑ a b c Chris Parker (2012-05-03). "Hyptis brevipes" (PDF). WSSA. Diakses tanggal 2017-08-29.
- ↑ a b cabi. 2021-04-18 https://www.cabi.org/isc/datasheet/27851. Diakses tanggal 2021-04-18.
