Aesan gede

Aésan gedé mangrupa hiji pakéan tradisional Sumatera Selatan anu biasa dipaké dina upacara kawinan. ^[1] Dingaranan Aésan gedé sabab pakait jeung sebuatan keur urang Sumatra urang Swarnadwipa atawa Pulo Emas. Ciri-cirina bisa ditempo tina sababaraha kalengkepan anu bisa dipaké, nyaéta perhiasan emas anu ngalambangkeun citra kajayaan. Ieu pakéan mangrupa salah sahiji wanda kaén songket anu mindeng dipaké ku bangsawan. Ieu pakéan dipaké nalika upacara adat nikah anu ngalambangkeun kaagungan jalma anu makéna. Aésan gedé dipaké dina acara munggah, nyaéta salah sahiji puncak upacara kawinan tradisional anu kudu dilaksanakeun ku pangantén lalaki.^[2] Unsur Hindu- Budha katangén dina pakéan tradisional Aésan Gedé. Aésan Gedé asalna ti Karajaan Sriwijaya anu taat kana kapercayaan Hindu-Budha. Kabuktian yén Bukit Siguntang di daérah Bukit Kecil mangrupa tempat muja atawa tempat ibadah pikeun umat Hindu-Budha dina waktu harita. Pamakéan dodot dina aésan gedé mangrupa akulturasi ti Jawa kalayan kapercayaan anu sarua, nyaéta Hindu-Budha.

Ma'na motif

Baju meunang ninun sacara tradisional ku urang Palembang dijieun tina benang emas atawa katelah ogé songket lepus jeung sagala rupa motif hiasanana. Motipna kaasup motif kembang malati, motif mawar, motif pucuk iwung jeung motif kembang tanjung. ^[3]

Motif mawar ngalambangkeun ubar ngajauhkeun tina balai. ^[1]
Motif kembang tanjung mangrupa simbol silaturahmi garwa nu boga imah ka tamu ondangan anu daratang.
Motif kembang malati ngalambangkeun kasucian, kaanggunan jeung sopan santunna pangantén awéwé.
Motif pucuk iwung mangrupa lambang harepan anu hadé keur mangsa datang.

Bentuk pakéan

Pangantén lalaki

Sirah pangantén lalaki kudu dipasang Kesuun anu bentukna kawas makuta dihias ku malati jeung Tebeng Malu di luhurna, bentukna méh sarua jeung anu dipaké ku pangantén awéwé. ^[3] Dina bagian awak kudu maké kalung Kebo munggah jeung Slempang Sawir. Leungeun kudu maké pinggel Taktak Kulit, Geulang Sempuru, Geulang Gepeng jeung Geulang Ulo Betapo. Hal anu kudu dipaké dina leungeun lalaki sarua jeung perhiasan anu dipaké ku awéwé. Dina suku, pangantén lalaki maké calana sutra bahan sutra motif Ukel. Sendal mah sarua jeung pangantén awéwé, ngan ukuranana wungkul anu béda.

Pangantén awéwé

Wangun Aesan gedé pikeun pangantén awéwé aya dina sirah, awak, leungeun, jeung suku. ^[3] Dina sirah aya Bungo Rampai anu bentukna siga kembang cempaka anu aya gagangan jeung dijieun tina emas. Gandik miboga bentuk iket tina kaén warna buludru beureum anu luhurna dihias ku ornamén malati. Gelung Malang bentukna sanggul anu dijieun tina buuk asli anu ditalikeun jeung kembang ros atawa malati. Tebeng Malu dina bentuk bola warna-warni anu disusun jeung dipasang dina gigireun ceuli . Kesuhun, dina bentuk makuta ditambahan malati sareng permata di tengahna. Kelapo Standan mangrupa segitiga sama kaki anu dijieun tina emas kalayan hiasan batang kembang. Bagian awakna ngawengku taraté anu nutupan dada, kalung Kebo Munggah dina bentuk kalung tilu tingkat kalayan hiasan dina bentuk hulu kebo jeung Songket Lepus anu mangrupa lawon anu dianyam maké benang emas jeung miboga motif tumpal. Leungeun jeung suku ngawengku pinggel kulit bahu dina bentuk belah ketupat kalayan hiasan malati di tengahna. Geulang Sempuru buleud jeung dijieun tina emas atawakuningan. Geulang Ulo Betapo buleudan jeung hiasan hulu oray di sakuriling geulang. Geulang gépéng hiasananana nyaéta tutuwuhan. Terahir, suku ngagunakeun cenela anu katingalina kawas tarumpah atawa Slop .

Ragam hias

Hiasanana diwangun ku motif hiasan géométri, motif tutuwuhan hias jeung motif hiasan sasatoan. ^[3] Motif hiasan géometris, di antarana waé, aya dina lawon Songket, pinggel Kebo munggah jeung kangkalung. Motif hiasan tutuwuhan dina bentuk motif hiasan kembang malati, motif hiasan kembang teraté, motif hiasan mawar, kembang cempaka, jeung motif hiasan tutuwuhan anu ngarambat. Motif hiasan taraté, di antarana waé, aya dina hiasan taraté, Gandik, Kesuhun ti pangantén awéwé. Motif kembang taraté aya dina Kesuhun pangantén lalaki. Motif hias kembang Campaka aya dina Cempaka limo, Gelung Malang, motif kembang mawar aya dina kesuhun pangantén lalaki. Motif hiasan tutuwuhan nu ngarambat aya dina calana sutra jeung calana panjang. Motif hiasan sasatoan aya dina kangkalung kebo munggah.

Karakteristik

Pangantén Palémbang dibaju aésan gedé biasana maké makuta atawa kesuhuun.^[4] Ieu makuta dihias ku ornamén rambut cempaka lima jeung tusuk soeal kembang. Salaku tambahan, bentuk sumping dijieun tina benang rupa-rupa warna anu dirobah jadi motif kembang malati anu ngagantung kana taktak . Sanggul anu dipaké nyaéta bentuk gelung malang anu mangrupa gambaran budaya Sriwijaya, Cina, jeung India . Ieu sanggul dibawa ku masarakat Jawa, tepatna Laskar Majapahit dina abad ka-14. Dina sanggul dilarapkeun lungsen (buuk palsu anu panjang) ngabentuk angka dalapan. Pangantén lalaki maké baju aésan gedé dibarengan ku songket palembang jeung panutup dina hiasan anu séjé. Beulitan songket Palembang kudu dipaké nepi ka nutupan suku. Keur pangantén lalaki, maké songket nepi ka nutupan dada jeung maké calana panjang warna anu kontras. Salaku hiasan tambahan biasana maké taraté dada, saléndang pelangi jambon, pending emas, kangkalung, jeung pinggel. Panutup sirah maké kopéh cupak jeung sumping tina runtuyan kembang malati keur ngaganti sumping bola warna-warni.

Penari

Aésan Gedé dina Tari Gending Sriwijaya dipaké ku tilu penari anu aya di hareup. ^[5] Di waktu Kasultanan Darussalam, ieu pakéan ngan dipaké ku putri-putri raja jeung keur mapag tamu agung karajaan, teu diwenangkeun dipaké dina upacara séjénna. Pakéan anu dipaké ku para penari sarua jeung pangantén lalaki, aya songket kemben, songket kewet, karsuhun, sumping, cempako, gelung malang, gelang manuk, gelang kano, gelang datar, kalung kebo munggah, taraté, salémpang, pending, kembang rampé, tebeng, anting, jeung tandan kalapa.

Rujukan

↑ ^a ^b "SONGKET AESAN GEDE SEBAGAI PAKAIAN ADAT PERKAWINAN TRADISIONAL PALEMBANG (1966-1986)". webcache.googleusercontent.com. Diakses tanggal 2019-03-11.
↑ "1 Makna Simbol dalam Aesan Gede dan Pak Sangkong Pakaian Adat Pernikahan Palembang Eka Hikmawati Fakultas Adab dan Humaniora Uni". webcache.googleusercontent.com. Diakses tanggal 2019-03-11.
↑ ^a ^b ^c ^d Triyanto, Triyanto; Sumaryanto, Totok; Shanie, Arsan (2017-08-25). "Busana Aesan Gede dan Ragam Hiasnya sebagai Ekspresi Nilai-Nilai Budaya Masyarakat Palembang" (dalam bahasa en). Catharsis 6 (1): 49–56. doi:10.15294/catharsis.v6i1.17031. ISSN 2502-4531. https://journal.unnes.ac.id/sju/index.php/catharsis/article/view/17031.
↑ Deddy, M. (2015-06-15). Untaian Ratna Mutu Manikam (dalam Indonesian). Gramedia Pustaka Utama. ISBN 9786020317632.
↑ http://eprints.uny.ac.id/27695/1/Surtia%20Ningsih%2009209241032.pdf

[:0-1] "SONGKET AESAN GEDE SEBAGAI PAKAIAN ADAT PERKAWINAN TRADISIONAL PALEMBANG (1966-1986)". webcache.googleusercontent.com. Diakses tanggal 2019-03-11.

[:2-2] "1 Makna Simbol dalam Aesan Gede dan Pak Sangkong Pakaian Adat Pernikahan Palembang Eka Hikmawati Fakultas Adab dan Humaniora Uni". webcache.googleusercontent.com. Diakses tanggal 2019-03-11.

[:1-3] Triyanto, Triyanto; Sumaryanto, Totok; Shanie, Arsan (2017-08-25). "Busana Aesan Gede dan Ragam Hiasnya sebagai Ekspresi Nilai-Nilai Budaya Masyarakat Palembang" (dalam bahasa en). Catharsis 6 (1): 49–56. doi:10.15294/catharsis.v6i1.17031. ISSN 2502-4531. https://journal.unnes.ac.id/sju/index.php/catharsis/article/view/17031.

[:3-4] Deddy, M. (2015-06-15). Untaian Ratna Mutu Manikam (dalam Indonesian). Gramedia Pustaka Utama. ISBN 9786020317632.

[:5-5] ttp://eprints.uny.ac.id/27695/1/Surtia%20Ningsih%2009209241032.pdf

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]