Krisis finansial Asia 1997
Krisis finansial Asia 1997 nyaéta krisis finansial anu dimimitian dina bulan Juli 1997 di Thailand, sarta mangaruhan duit, bursa saham, sarta harga aset séjénna di sawatara nagara Asia, sawaréh Macan Asia Wétan. Kajadian ieu ogé mindeng disebut krisis moneter ("krismon") di Indonésia.
Indonésia, Koréa Kidul, sarta Thailand nyaéta nagara anu pangparnana kakeunaan akibat krisis ieu. Hong Kong, Malaysia, sarta Filipina ogé terpengaruh. Daratan Tiongkok, Taiwan, sarta Singapura ampir henteu terpengaruh. Jepang henteu terpengaruh loba tapi ngalaman kasulitan ékonomi jangka panjang.
Sajarah
[édit | édit sumber]Nepi ka taun1996, Asia metot ampir satengah ti aliran modal nagara ngembang. Tapi, Thailand, Indonésia sarta Koréa Kidul mibanda "current account deficit" sarta perawatan kecepatan pertukaran pegged menyemangati peminjaman luar sarta ngabalukarkeun ka keterbukaan anu kaleuleuwihan ti mamala pertukaran valuta deungeun dina sektor finansial sarta pausahaan.
Palaku ékonomi geus mikiran alatan Daratan Tiongkok dina ékonomi nyata minangka faktor penyumbang krisis. RRT geus mitembeyan kompetisi sacara éféktifkalawan éksportir Asia séjénna terutaman dina 1990-an sanggeus penerapan reform orientas-eksport. Anu pang penting, panon duit Thailand sarta Indonésia nyaéta nyambung pageuh kalawan dollar, anu naék peunteunana dina 1990-an. Importir Kulon néangan produsén anu leuwih murah sarta manggihan manéhna di Tiongkok anu biayana pendék dibandingkeun dollar.
Krisis Asia dimimitian dina pertengahan taun1997 sarta mangaruhan panon duit, pasar bursa, sarta harga aset sawatara ékonomi Asia Tenggara. Dimimitian ti kajadian di Amérika Kidul, investor Kulon kaleungitan kapercayaan dina kaamanan di Asia Wétan sarta mitembeyan metot duitna, ngabalukarkeun éfék bal salju.
Loba palaku ékonomi, kaasup Joseph Stiglitz sarta Jeffrey Sachs, geus ngamomorékeun peran ékonomi nyata dina krisis dibandingkeun kalawan pasar finansial anu dibalukarkeun kecepatan krisis. Kecepatan krisis ieu geus nyieun Sachs sarta séjénna pikeun membandingkan kalawan buronan bank klasik anu disebabkan ku shock risk anu ujug-ujug. Sach nunjuk ka kawijakan kaduitan sarta fiskal anu heureut anu dilarapkeun ku pamaréntah dina waktu krisis dimimitian, sedengkeun Frederic Mishkin nunjuk ka lalakon informasi asimetrik dina pasar finansial anu nuju ka "mental herd" di antara investor anu ngagedéan mamala anu relatif leutik dina ékonomi nyata. Krisis ieu geus ngabalukarkeun kahayang ti pelaksana ékonomi laku-lampah kabetot di psikologi pasar.
Thailand
[édit | édit sumber]frame|right|pertukaran duit Baht-dollar Ti 1985 nepi ka 1995, Ékonomi Thailand tumuwuh rata-rata 9%. Dina tanggal 14-15 Méi 1997, panon duit baht, terpukul ku serangan spekulasi badag. Dina tanggal 30 Juni, Perdana Mentri Chavalit Yonchaiyudh ngomong yén manéhna moal mendevaluasi baht, tapi administrasi Thailand pamustunganana mengambangkan panon duit lokal kasebut dina 2 Juli.
Dina 1996, "dana hedge" Amérika geus ngajual $400 juta panon duit Thai. Ti 1985 nepi ka 2 Juli 1997, baht dipatok dina 25 ka dolar AS. Baht murag seukeut sarta leungit satengah hargana. Baht murag ka titik terendah di 56 ka dolar AS dina Januari 1998. Pasar saham Thailand murag 75% dina 1997. Finance One, pausahaan kaduitan Thailand pangbadagna bangkrut. Dina 11 Agustus, IMF muka paket penyelamatan kalawan leuwih ti 16 milyar dolar AS (kira-kira 160 trilyun Rupiah). Dina 20 Agustus IMF nyatujuan, paket "bailout" sagedé 3,9 milyar dolar AS.
Filipina
[édit | édit sumber]Bank sentral Filipina naékkeun suku kembang sagedé 1,75 persentasi point dina Méi sarta 2 point deui dina 19 Juni. Thailand mitembeyan krisis dina 2 Juli. Dina 3 Juli, bank sentral Filipina dipaksa pikeun campur leungeun gegedéan pikeun ngajaga peso Filipina, naékkeun suku kembang ti 15 persén ka 24 persén dina hiji peuting.
Hong Kong
[édit | édit sumber]Dina Oktober 1997, dolar Hong Kong, anu dipatok 7,8 ka dolar AS, meunangkeun tekanan spekulatif alatan inflasi Hong Kong leuwih luhur dibandingkeun AS salila mangtaun-taun. Pajabat kaduitan méakkeun leuwih ti US$1 milyar pikeun ngabéla panon duit lokal. Sanajan ayana serangan spekulasi, Hong Kong masih bisa mengatur panon duitna dipatok ka dolar AS. Pasar saham jadi teu stabil, antara 20 nepi ka 23 Oktober, Index Hang Sééng menyelam 23%. Otoritas Moneter Hong Kong jangji nangtayungan panon duit. Dina 15 Agustus 1997, suku kembang Hong Kong naék ti 8 persén ka 23 persén dina hiji peuting.
Koréa Kidul
[édit | édit sumber]Koréa Kidul nyaéta ékonomi pangbadagna ke-11 dunya. Dasar makroekonomina alus tapi sektor bankna dibeungbeuratan pinjaman tak-bekerja. Hutang kaleuleuwihan menuntun ka kagagalan badag sarta pengambil-alihan. Contona, dina Juli, nu nyieun mobil katilu pangbadagna Koréa, Kia Motors ménta pinjaman darurat. Di mimiti penurunan pasar Asia, Moody's nurunkeun rating kredit Koréa Kidul ti A1 ka A3 dina 28 Nopémber 1997, sarta diturunkeun deui ka Baa2 dina 11 Désémber. Anu ngabalukarkeun penurunan leuwih tuluy di saham Koréa saprak murag manéhna pasar saham di Nopémber. Bursa saham Séoul murag 4% dina 7 Nopémber 1997. Dina 8 Nopémber, murag 7%, penurunan pangbadagna anu kungsi kacatet di nagara kasebut. Sarta dina 24 Nopémber, saham murag deui 7,2 persén alatan sieun IMF baris ménta reform anu beurat. Dina 1998, Hyundai Motor nyokot alih Kia Motors.
Malaysia
[édit | édit sumber]Dina 1997, Malaysia mibanda defisit rekening panon duit badag leuwih ti 6 persén ti GDP. Dina bulan Juli, ringgit Malaysia diserang ku spekulator. Malaysia mengambangkan panon duitna dina 17 Agustus 1997 sarta ringgit murag sacara seukeut. Opat poé saterusna Standard and Poor's nurunkeun rating hutang Malaysia. Saminggu saterusna, agensi rating nurunkeun rating Maybank, bank pangbadagna Malaysia. Di poé anu sarua, Bursa saham Kuala Leutak murag 856 point, titik terendahnya saprak 1993. Dina 2 Oktober, ringgit murag deui. Perdana Mentri Mahathir bin Mohamad ngawanohkeun kontrol modal. Tapi, panon duit murag deui dina ahir 1997 sabot Mahathir bin Mohamad nyalabarkeun yén pamaréntah baris ngagunakeun 10 milyar ringgit di proyék jalan, rel sarta saluran pipa.
Dina 1998, pengeluaran di sagala rupa sektor mudun. Sektor konstruksi menyusut 23,5 persén, produksi menyusut 9 persén sarta agrikultur 5,9 persén. Sakabéh GDP nagara ieu turun 6,2 persén dina 1998. Tapi Malaysia mangrupa nagara panggancangna anu pulih ti krisis ieu kalawan nampik bantuan IMF.
Indonésia
[édit | édit sumber]Dina Juni 1997, Indonésia kasampak laér ti krisis. Henteu kawas Thailand, Indonésia mibanda inflasi anu pendék, perdagangan surplus leuwih ti 900 juta dolar, persediaan panon duit luar anu badag, leuwih ti 20 milyar dolar, sarta sektor bank anu alus.
Tapi loba pausahaan Indonésia anu meminjam dolar AS. Dina taunkatut, sabot rupiah menguat ka dolar, praktisi ieu geus digawé alus pikeun pausahaan kasebut—level efektifitas hutang maranéhanana sarta waragad finansial geus ngurangan dina waktu harga panon duit lokal meningkat.
Dina Juli, Thailand megambangkan baht, Otoritas Moneter Indonésia melebarkan jalur perdagangan ti 8 persén ka 12 persén. Rupiah mimiti terserang kuat di Agustus. Dina 14 Agustus 1997, pertukaran mengambang teratur ditukeur kalawan pertukaran mengambang-bébas. Rupiah murag leuwih jero. IMF datang kalawan paket bantuan 23 milyar dolar, tapi rupiah murag leuwih jero deui alatan sieun ti hutang pausahaan, penjualan rupiah, paménta dolar anu kuat. Rupiah sarta Bursa Saham Jakarta nyabak titik terendah dina bulan Séptember. Moody's nurunkeun hutang jangka panjang Indonésia jadi "junk bond".
Sanajan krisis rupiah dimimitian dina Juli sarta Agustus, krisis ieu menguat dina Nopémber sabot éfék ti devaluasi di usum panas mecenghul dina neraca pausahaan. Pausahaan anu meminjam dina dolar kudu nyanghareupan waragad anu leuwih badag anu disebabkan ku penurunan rupiah, sarta loba anu beréaksi kalawan meuli dolar, nyaéta: ngajual rupiah, nurunkeun harga rupiah leuwih laér deui.
Inflasi rupiah sarta kanaékan badag harga bahan kadaharan ngabalukarkeun bancang pakéwuh di nagara ieu. Dina Pebruari 1998, Présidén Suharto memecat Gubernur Bank Indonésia, tapi ieu teu mahi. Suharto dipaksa mundur dina pertengahan 1998 sarta B.J. Habibie jadi présidén. mimiti ti dieu krisis moneter indonésia memuncak.
Singapura
[édit | édit sumber]Ékonomi Singapura junun mengatur performa anu relatif cageur dibandingkeun kalawan nagara séjén di Asia salila sarta sanggeus krisis finansial, sanajan hubungan pageuh sarta kagumantungan ékonomi regional tetep mawa éfék négatif ka ékonomina. Tapi, sacara sakabéh pangabisana ngaleungitkeun krisis diperhatikan sacara lega, sarta ngaronjatkeun panalungtikan kawijakan fiskal Singapura minangka palajaran pikeun nagara tatanggana.
Minangka ékonomi kabuka, dolar Singapura kabuka ka tekanan spekulatif kawas geus lumangsung dina 1985. Ékonomi pohara penting dina keberlangsungan Singapura minangka nagara merdika, pamaréntah Singapura junun mengatur suku pertukaran panon duitna pikeun menghindari potensi penyerangan speklulatif.
Tiongkok daratan
[édit | édit sumber]Republik Rahayat Tiongkok henteu terpengaruh ku krisis ieu alatan renminbi anu henteu bisa ditukeur sarta kanyataan bahawa ampir kabéh investasi luarna dina wangun pabrik sarta lain widang kaamanan. Sanajan RRT geus sarta terus mibanda masalah "solvency" parna dina sistem perbankannya, lolobana deposit di bank-bank RRT nyaéta domestik sarta euweuh buronan bank.
Amérika Sarikat sarta Jepang
[édit | édit sumber]"Flu Asia" ogé mikeun tekanan ka Amérika Sarikat sarta Jepang. Ékonomi maranéhanana henteu ancur, tapi terpukul kuat.
Dina 27 Oktober 1997, Industri Dow Jones murag 554-point, atawa 7,2 persén, alatan kahariwang ékonomi Asia. Bursa Saham New York menunda samentara perdagangan. Krisis ieu nuju ka murag manéhna konsumsi sarta kayakinan ngaluarkeun duit.
Jepang terpengaruh alatan ékonomina berperan penting di wewengkon Asia. Nagara-nagara Asia biasana ngajalankeun defisit perdagangan jeung Jepang alatan ékonomi Jepang dua kali leuwih badag ti nagara-nagara Asia séjénna lamun dijumlahkan, sarta tujuh kali lipet RRT. Kira-kira 40 persén ékspor Jepang ka Asia. Pertumbuhan nyata GDP melambat di 1997, ti 5 persén ka 1,6 persén sarta turun jadi resesi dina 1998. Krisis Finansial Asia ogé menuntun ka kebangkrutan di Jepang.
Laos
[édit | édit sumber]Laos terpengaruh hampang ku krisis ieu kalawan peunteun tukeur Kip ti 4700 ka 6000 ka hiji dolar AS.
Konsekuensi
[édit | édit sumber]Krisis Asia berpengaruh ka panon duit, pasar saham, sarta harga aset séjénna di sawatara nagara Asia. Indonésia, Koréa Kidul sarta Thailand nyaéta sawatara nagara anu terpengaruh badag ku krisis ieu.
Krisis ékonomi ieu ogé nuju ka bancang pakéwuh politk, pang kacatet kalawan mundurna Suharto di Indonésia sarta Chavalit Yongchaiyudh di Thailand. Aya kanaékan anti-barat, kalawan George Soros sarta IMF hususna, kaluar minangka embé hideung.
Sacara budaya, krisis finansial Asia ngabalukarkeun kemunduran ka ideu ayana sawatara set "Asian value", nyaéta Asia Wétan mibanda struktur ékonomi sarta pulitik anu superior dibandingkeun Kulon. Krisis Asia ogé ngaronjatkeun prestise ékonomi RRT.
Krisis Asia menyumbangkan ka krisis Rusia sarta Brasil dina 1998, alatan sanggeus krisis Asia bank henteu hayang meminjamkan ka nagara ngembang.
Krisis ieu geus dianalisa ku para pakar ékonomi alatan perkembangannya, kecepatan, dinamismenya; manéhna mangaruhan welasan nagara, mibanda éfék ka kahirupan berjuta-juta jelema, lumangsung dina wayah sawatara bulan waé. Meureun para pakar ékonomi leuwih kabetot deui kalawan betapa gancangna krisis ieu lekasan, ninggalkeun ékonomi nagara ngembang teu berpengaruh. Keingintahuan ieu geus ngabalukarkeun ledakan di palajaran ngeunaan ékonomi finansial sarta "litani" guaran naha krisis ieu lumangsung. Sawatara kritik menyalahkan tindakan IMF dina krisis, kaasup ku pakar ékonomi Bank Dunya Joseph Stiglitz.
Kurs panon duit pikeun US$1
[édit | édit sumber]| Panon duit | Jun '97 | Jul '98 | Parobahan |
|---|---|---|---|
 THB |
24,50 | 41 |  40,2%
|
 IDR (k) |
2.380 | 14.150 | 83,2%
|
 PHP |
26,30 | 42,00 | 37.4%
|
 MYR |
2,50 | 4,10 | 39.0%
|
 KRW (k) |
850 | 1.290 | 34.1%
|
GNP (milyar US$)
[édit | édit sumber]| Nagara | Jun '97 | Jul '98 | Parobahan |
|---|---|---|---|
| Thailand |
170 | 102 | 40,0%
|
| Indonésia |
205 | 34 | 83,4%
|
| Filipina |
75 | 47 | 37.3%
|
| Malaysia |
90 | 55 | 38.9%
|
| Koréa Kidul |
430 | 283 | 34.2%
|
Référénsi
[édit | édit sumber]Buku
[édit | édit sumber]- (en)(id)Sagala rupa Laporan Bank Dunya Ngeunaan Perkembangan Ékonomi Indonésia Saprak Krisis Moneter 1997[tumbu nonaktif]
- Kaufman, GG., Krueger, TH., Hunter, WC. (1999) The Asian Financial Crisis: Origins, Implications and Solutions. Springer. ISBN 0-7923-8472-5
- Pettis, Michael (2001). The Volatility Machine: Emerging Economies and the Threat of Financial Collapse. Oxford University Press. ISBN 0-19-514330-2.
- Blustein, Paul (2001). The Chastening: Inside the Crisis that Rocked the Global Financial System and Humbled the IMF. Publicaffairs. ISBN 1-891620-81-9.
- Noland, Markus, Li-gang Liu, Sherman Robinson, and Zhi Wang. (1998) Global Economic Effects of the Asian Currency Devaluations. Policy Analyses in International Economics, no. 56. Washington, DC: Institute for International Economics.
- Pempel, T. J. (1999) The Politics of the Asian Economic Crisis. Ithaca, NY: Cornell University Press.
- Ries, Philippe. (2000) The Asian Storm: Asia's Economic Crisis Examined.
Serat kabar
[édit | édit sumber]- Ngian Kee Jin (March 2000). Coping with the Asian Financial Crisis: The Singapore Experience Archived 2005-02-23 di Wayback Machine. Institute of Southéast Asian Studies. ISSN 0219-3582
- Tiwari, Rajnish (2003). Post-crisis Exchange Rate Regimes in Southeast Asia Archived 2006-03-26 di Wayback Machine, Seminar Paper, University of Hamburg.
- Kilgour, Andréa (1999). The changing economic situation in Vietnam: A product of the Asian crisis?
- S. Radelet, J.D. Sachs, R.N. Cooper, B.P. Bosworth (1998). The East Asian Financial Crisis: Diagnosis, Remedies, Prospects. Brookings Papers on Economic Activity.
- Stiglitz, Joseph (1996). Some Lessons From The East Asian Miracle. The World Bank Reséarch Observer.
- Weisbrot, Mark (August 2007). Ten Years After: The Lasting Impact of the Asian Financial Crisis. Center for Economic and Policy Research.
Séjénna
[édit | édit sumber]- The Crash (transcript only), from the PBS series Frontline