Wawacan Panji Wulung

Wawacan Panji Wulung nyaéta wawacan anu dianggit ku R. H. Moehamad Moesa taun 1871, nu dina mangsa Hindia Walanda populér pisan sabab dikaluarkeun ku Lands Drukkerij nu tuluyna jadi Commissie voor de Volkslectuur sarta ahirna jadi pamedal Balai Pustaka . Digunakeun jadi buku bacaan di sakola-sakola di tatar Sunda, jadi sering dicitak.

Béh dieu (1990) dicitak deui kalawan panganteur Ajip Rosidi nu nganggap yén dina éta wawacan Moehamad Moesa nyebarkeun rasionalisme nu jolna ti Kulon, nepi ka wawacan Panji Wulung béda jeung wawacan saméméhna anu pinuh ku kasaktian jeung kaajaiban.

Panji Wulung teu sakti tapi bédas, sabab ti leuleutik kénéh dilatih ngangkat beusi jeung timah anu saban isuk beuratna ditambahan. Tapi ari falsafah dasarna mah ngajak anu maca sangkan jadi warga anu taat ka pamaréntah (ratu), luyu jeung papagon "guru ratu, wong atua karo, wajib sinembah", malah ditungtungan ku muji langsung ka Sri Ratu Walanda.

Tina basa Sunda Wawacan Panji Wulung ditarjamahkeun kana basa Jawa ku Radén Soerjadidjaja, tapi tuluy dirobah gayana jadi gaya Solo sarta dilakukeun tarjamahan K.G. P.A.A. Mangkunagara IV.

Cicirén Modérnitas

Numutkeun panalungtikan Dr. Mikihiro Moriyama, peneliti Kabudayaan Sunda ti Jepang, Wawacan Panjiwulung téh bisa disebut jadi tonggak ngembangna modérnitas di golongan urang Sunda dina jaman kolonial. Dina bukuna Sumanget Anyar: Kolonialisme, Budaya Citak, sarta Sastra Sunda Abad ka-19 (2005), Mikihiro Moriyama nétélakeun:

Wawacan Panji Wulung nyaritakeun usaha panyatur dina ngembangkeun dunia modern saluyu jeung tuwuhna jaman ku cara ngawanohkeun konsép anyar ka nu maca, éta sababna wawacan ieu ditapsirkeun minangka gambaran tumuwuhna moderenisasi dina nulis basa Sunda".

Sempalan Eusi Carita

Pangkur Seja nyaba ngalalana ngitung lembur ngajajah milangan kori henteu puguh nu dijugjug balik paman sadaya nu ti mana tiluan semu rarusuh lurah bégal ngawalonan aing ngaran Jayapati. Cikénéh mentas ngabégal tujuh jalma modar taya nu kari bangkéna tujuh patumpuk balik manéh ayeuna lamun manéh masih kénéh hayang hirup ka dieukeun banda sia ku aing modal dipeuncit. Rahadén Panji ngandika bari mésem paman takabur teuing pati batur dihahangu mangké caralik heula ieu catang nu malang sumangga panggul lamun kapanggul ku paman kaula sumeja ngiring. Jeung nyanggakeun babawaan tapi lamun ku paman teu kaindit ku kula meureun dipanggul éta minangka tanda jadi éléh saha nu teu kuat manggul melengek ki lurah bégal pikirna geus rada risi. ...

Sumber

Artikel ieu mangrupa taratas, perlu disampurnakeun. Upami sadérék uninga langkung paos perkawis ieu, dihaturan kanggo ngalengkepan.