Lompat ke isi

Ki cacangkir

Ti Wikipédia Sunda, énsiklopédi bébas
Ki cacangkir
Ki cacangkir, Abroma augusta
di kampus IPB Darmaga, Bogor
Klasifikasi ilmiah
Karajaan:
Plantae
(unranked):
Angiospermae
(unranked):
Eudikotil
(unranked):
Rosids
Ordo:
Malvales
Kulawarga:
Malvaceae
Génus:
Abroma
Spésiés:
A. augusta
Ngaran binomial
Abroma augusta
Sinonim
  • Theobroma augustum L.[1] (basionym)
  • Ambroma augustum (L.) L.f.[2]
  • Abroma fastuosa Jacq.[3] (nom.illeg.)
  • Abroma fastuosa R.Br.[4]
  • Abroma javanica Miq.[5]
  • Abroma alata Blanco
  • Abroma angulata Lam.
  • Abroma angulosa Poir.
  • Abroma mariae Mart.
  • Abroma mollis DC.

Sinonim selengkapnya pada: The Plant List[6]

Ki cacangkir; (Abroma augusta (L.) L.f.) nyaéta tutuwuhan anu asalna tina kulawargga Malvaceae.[7] Tangkal ki cacangkir hirup nyebar ti mimiti India, Asia Ngidul, Tiongkok kidul, ngaliwatan Nusantara nepi ka Pasifik.[7] Dina basa Inggris, Ki cacangkir disebutna Devil’s cotton, perennial Indian hemp, atawa cotton abroma.[7]

Ngaran daérah

[édit | édit sumber]

Ngaran daérah ki cacangkir aya sababaraha rupa, kayaning:

Ciri mandiri

[édit | édit sumber]
Kembangna kawas maké payung
Buah kawas cangkir, baris meleték beulah mun geus kolot
Pelat botani numutkeun Jacquin

Rungkun anu ajeg ngawujud tangkal leutik, jangkungna bisa nepi ka 10 m;[7] tapi anu remen katempo 2–3 m.[10] Tangkal sareng régang baruluan anu matak ateul mun keuna kana kulit.[7]

Daun-daun tunggal, selang-seling, gagang daun panjang, puhuna kawas jantung, tungtungna méncos; deukeut puhu régang buleud kentob 3-5, lk. 20–37 cm garis tengahna, sareng anu deukeut tungtung régang buleud endog panjang kalawan tungtungna rérégéan.[10]

Kembang ngumpul di jero wadah anu wujudna kawas cangkir (cyme) ditungtung régran atawa pasingareup-singareup jeung daun, eusina 1-4 kuntum, cupat cangkir lk. 1–3 cm, daun panyalindungna (braktea) 6–8 mm. Kembangna ngagantung, diaméter 3–5 cm, kelamin ganda, lobana-5, gagangna panjang 1–3,5 cm. Kelopak kembang bertaju-5 bagéan dalam, menyegitiga, 15–20 mm × 6 mm, semu héjo. Daun mahkota 5 lambar, wujudna sendok, 2–3,5 cm × 1 cm; bungur kolot, beureum atawa konéng kalayan puhuna celong jeung bodas; leuleus ngagantung .[7] Tempat benang sari wujudna kawas pariuk, putik sari 15, pajulang-jaling unggal 3 putik sari jeung 1 staminodium.[10]

Buah wujud locéng atawa aseupan tibalik, jangjangna 5, engkéna baris meleték muka sorangan milu kan sikatanna.[10] ukuran lk. 4–5 cm × 3–4 cm.[7] Biji buleud aya agé anu lonyod kawas endog, 3–4 mm × 2 mm.[7]

Agihan jeung ékologi

[édit | édit sumber]

Ki cacangkir nyebar ti mimiti India, Asia Tenggara, ka wétan Tiongkok kidul jeung Kepuloan Solomon, jeung ka kidul nepi ka Australia kalér.[7] Di Asia Tenggara, ki cacangkir aya hirup kapanggih di Thailand, Vietnam, Malaysia, Indonesia, jeung Pilipina.[11] Di India, Asia Tenggara, jeung Afrika (Kongo katut Uganda) ngahaja dipelak pikeun diarah haramayna.[7]

Rungkun ki cacangkir remen katempo hirup di sisi susukan, ogé di leuweung anu caang, di tegalan; anu perenahna 5-1.100 m dpl.[10] aya ogé hirup liar dina taneuh anu teu kaurus, sisi kampung , sarta sisi jalan karéta api. Wilayah nyebarna ka daérah anu kaayaan suhuna lk. 27–30 °C dina usum halodo tarik, rata-rata turun hujan sahenteuna 1500 mm dina satauna.[7]

Manfaat

[édit | édit sumber]

Tina pepagan;kulit jerona ngahasilkeun harambay;selulosa, anu kasebut leuleus pikeun digintir dijieun tali (benang) useup, jaring lauk, jaring tempat saré (kulambu), tambang, jeung bahan pakéan.[7] Ieu harambay ki cacangkir mibanda kualitét anu alus pikeun dijieun bahan kabutuhan sapopoé.[12] Di Lampung, harambayna dimangpaatkeun pikeun nyieun buuk palsu bakat ku alus leuleus liat.[9] Pikeun ngarah harambay ki cacangkir, numutkeun Rumphius urang Bali dimimitian neukteukan heula tangkan ki cacangkir, tuluy dikeueuman heula 2 nepi ka 3 poé sangkan rada buruk jadi leuwih gampil migawéna, kakara kulit luarna dikerok, bakal katembong harambay anu bersih bodas tulu baé disuay-suay sangkan bisa diarah harambayna. Rumphiusnyebut kana ki harambay "capas antu" (Lat.: Gossypium daemonis, atawa Bld.: Duivels cattoen).[8]

Timimiti akar, tangkal, daun jeung anu séjén dimangpaatekun pikeun ubar.[13] Ki cacangkir digunakeun ubar tradisional di India jeung Bangladesh pikeun ngubaran gangguan mangsa datang haid, pikeun ubar (afrodisiak) sarta anti-kesuburan, nyageurkeun kasakit kencing nanah (gonore) jeung kencing manis (diabetes), kitu deui bisa ngubaran penyakit kulit.[7][13][14] Di zaman Rumphius, akarnya dipergunakan sebagai obat kudis.[8]

Ki cacangkir sakapeung ngahaja dipelakeun pikeun pepelakan hias, mapaés buruan sangkan tambah éndah .[11]

Catatan kaki

[édit | édit sumber]
  1. ↑ Linné, Carl von. 1767. Caroli Linnaei...Systema naturae per regna tria naturae :secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Editio decima tertia, ad editionem duodecimam reformatam Holmiensem. t.3: 233. Vindobonae :Typis Ioannis Thomae, 1767-1770.
  2. ↑ Linné, Carl von. 1782. Supplementum plantarum Systematis vegetabilium editionis decimae tertiae, Generum plantarum editionis sextae, et Specierum plantarum editionis secunda. p.341. Brunsvigae [Braunschweig] :Impensis Orphanotrophei, 1781.
  3. ↑ Jacquin, NJ. 1776. Hortus botanicus Vindobonensis [...] Vol. III: 3, Tab.1. Vindobonae : typis Josephi Michaelis Gerold, aulae imperialis typographi, 1776-1777.
  4. ↑ Aiton, WT. 1812. Hortus Kewensis [...] The second edition [...] Vol. IV: 409. London : Longman, Hurst, Rees, Orme, and Brown, Paternoster Row (printed by Richard Taylor and Co. Shoe-Lane, London) 1812
  5. ↑ Miquel, FAW. 1859. Flora van Nederlandsch Indië. Vol. 1(2): 183. Amsterdam :C.G. van der Post; [etc.] 1855-60.
  6. ↑ The Plant List: Abroma augusta (L.) L.f.
  7. ↑ a b c d e f g h i j k l m Wabuyele, E., 2011. "Abroma augusta (L.) L.f." [Internet] Record from PROTA4U. M. Brink & E.G. Achigan-Dako (Editors). PROTA (Plant Resources of Tropical Africa / Ressources végétales de l’Afrique tropicale), Wageningen, Netherlands. <http://www.prota4u.org/search.asp Archived 2013-11-08 di Wayback Machine>. Accessed 20 November 2015.
  8. ↑ a b c Rumpf, G.E. 1743. Herbarium Amboinense: plurimas conplectens arbores, frutices, ... Pars IV: 38; Tab 14. Amstelaedami:apud Franciscum Changuion, Hermannum Uttwerf. MDCCXLIII.
  9. ↑ a b Heyne, K. 1987. Tumbuhan Berguna Indonesia 3: 1347. Jakarta: Badan Litbang Kehutanan, Departemen Kehutanan. (versi berbahasa Belanda -1917- III: 232-3, sebagai Abroma augusta L., A. fastuosa R.Br. dan A. mollis DC.).
  10. ↑ a b c d e f Steenis, CGGJ van. 1981. Flora, untuk sekolah di Indonesia: 301. Jakarta: PT Pradnya Paramita.
  11. ↑ a b Useful Tropical Plants: Abroma augustum(L.) L.f.
  12. ↑ Hanelt, P. 2001. Mansfeld's Encyclopedia of Agricultural and Horticultural Crops: (Except ... p.1578. Berlin: Springer Science & Business Media.
  13. ↑ a b Medicinal Plants of Bangladesh: Abroma augusta L. Archived 2016-05-15 di Wayback Machine (kandungan kimiawi).
  14. ↑ Quattrocchi, U. 2012. CRC World Dictionary of Medicinal and Poisonous Plants: Common Names ... p.6. Boca Raton: CRC Press.

Pranala luar

[édit | édit sumber]
Wikimedia Commons logo
Wikimedia Commons logo
Wikimedia Commons mibanda média séjénna ngeunaan
Dicomot ti "https://su.wikipedia.org/w/index.php?title=Ki_cacangkir&oldid=651045"