Perang Tiis
Perang Tiis (Basa Inggris: Cold War, Basa Rusia: холо́дная война́, kholodnaya voyna, 1947–1991) nyaéta sesebutan kana ayana kategangan politik jeung militer antara Dunya Kulon, nu dipimpin ku Amérika Sarikat jeung sekutu NATO, ngalawan Dunya Komunis, nu dipimpin ku Uni Soviét jeung sekutu nagara-nagara satelitna. Kajadian ieu dimimitian ku kajayaan Sekutu dina ngéléhkeun Jerman Nazi dina Perang Dunya II, nu nyésakeun Amérika Sarikat jeung Uni Soviét nu jadi dua nagara adidaya di dunya ku bédana idéologi, ékonomi, jeung militer nu gedé. Uni Soviét, babarengan jeung nagara-nagara di Éropa Wétan nu dijajahna, Blok Wétan. Prosés pamulihan saanggeusna perang di Éropa Kulon difasilitasan ku program Rencana Marshall Amérika Sarikat, jeung pikeun nandingana, Uni Soviét ogé nyieun COMECON babarengan jeung sekutu Wétanna. Amérika Sarikat nyieun aliansi militer NATO dina taun 1949, sadengkeun Uni Soviét ogé nyieun Pakta Warsawa dina taun 1955. Sababarah nagara milihan pikeun milu kana salah sahiji ti dua nagara adidaya ieu,sadengkeun nu lainna milih pikeun tetep nétral ku dijieunna Gerakan Non-Blok
Kajadian ieu diaranan Perang Tiis ku sabab dua pihak can pernah miluan dina aksi militer sacara nyaan, ngan masing-masing pihak mibanda senjata nuklir nu bisa ngakibatkeun kahancuran nu gedé. Perang Tiis ogé ngabalukarkeun kategangan nu kacida nu dina ahirna ngabalukarkeun ayana konflik militer régional saperti Blokade Berlin (1948–1949), Perang Korea (1950–1953), Krisis Suéz (1956), Krisis Berlin 1961, Krisis Rudal Kuba (1962), Perang Viétnam (1959–1975), Perang Yom Kippur (1973), Perang Afganistan (1979–1989), jeung panembakan Korean Air Penerbangan 007 ku Soviét (1983). Alih-alih miluan dina konflik ku cara nyata, kadua pihak lolombaan ngaléwatan koalisi militer, payebaran idéologi jeung pangaruh, méré bantuan ka nagara klien, spionaseu, kampanyeu propaganda sacara gedé-gedéan, perlombaan nuklir, ngélég nagara-nagara netral, saingan di perlombaan olahraga internasional, jeung kompetisi téhnologi seperti Perlombaan Angkasa. AS jeung Uni Soviét ogé saingan dina rupa-rupa perang proksi; di Amérika Latin jeung Asia Tenggara, Uni Soviét ngabantuan révolusi komunis nu ditentang ku sababaraha nagara-nagara Kulon, Amérika Sarikat mikir pikeun supaya kumaha teu kajadian ngeunaan éta ku cara pangiriman tentara jeung peperangan. Dina rangka ngaleutikan résiko perang nuklir, kadua pihak paheut nyieun panglanyah détente dina taun 1970-an pikeun ngurangan kaharénghéngan politik.
Dina taun 1980-an, Amérika Sarikat ningkatkeun deui tekanan diplomatik, militer, jeung ékonomi ka Uni Soviét dina waktuna nagara komunis éta keur aya dina kamiskinan stagnasi perékonomian. Dina pertengahan 1980-an, présidén Soviét nu anyar , Mikhail Gorbachev, méré nyaho ngeunaan kabijakan réformasi liberalisasi perestroika ("rékonstruksi, réorganisasi", 1987) jeung glasnost ("keterbukaan", ca. 1985). Kabijakan ieu ngabalukarkeun Soviét jeung nagara-nagara satelitna dilanda ku gelombang Révolusi damai nu diengpikeun ku runtuhna Uni Soviét dina taun 1991, jeung dina ahirna nyésakeun Amérika Sarikat nu jadi hiji-hijina kakuatan militer nu pantohagana di dunya. Perang Tiis jeung rupa-rupa kajadian nu séjénna ngabalukarkeun akibat nu gedé ka dunya jeung sok disebutkeun dina budaya populér, khususna dina média nu némbongkeun téma spionaseu jeung ancaman perang nuklir.
Asal istilah
[édit | édit sumber]Dina ahir Perang Dunya II, panulis jeung jurnalis Inggris George Orwell maké istilah perang Tiis nu jadi istilah umum dina éséyna nu judulna "You and the Atomic Bomb" (Anjeun jeung Bom Atom), nu diterbitkan ku surat kabar Inggris, Tribune, dina tanggal 19 Oktober 1945. Ésai éta ngagambarkeun Dunya nu hirup disingsieunan ku perang nuklir. Orwell nulis:
- "Salila opat puluh atawa lima puluh taun ayeuna, Mr. H. G. Wells jeung nu lianna ngingetan urang yén manusa bakal aya dina bahaya, ngancurkeun sorangan ku senjatana sorangan, nyésakeun sireum atawa sababaraha kelompok spésiés lianna pikeun nyokot alih. Saha baé nu geus mempo kaancuran di dayeuh-dayeuh di Jerman bakal mikir yén gagasan ieu sahenteuna asup kana akal. Namung, lamun nempo Dunya sacara kabéh, kajadian sababaraha dekade ieu teu asup ka arah anarki, namun ka arah diayakeuna deui perbudakan. Urang sigana teu ka arah ngaruksak umum, tapi ka jaman perbudakan kuno nu sieun. Téori James Burnham geus loba dibahas, namun saeutik ti jalma teu acan nanggepan nu jadi implikasi idéologi. Jenis pandangan ka Dunya, jenis kayakinan, jeung struktur sosial mungkin bakal nguasaan nagara nu teu kaéléhkeun jeung ngaluruskeun dina "perang Tiis" permanén jeungbtatanggana."[1]
Dina The Observer édisi 10 Maret 1946, Orwell nulis yén "saenggeus konferensi Moskow Désémber kamari, Rusia majukeun 'perang Tiis' ka Britania jeung Imperium Britania."[2]
Istilah nu dipaké pikeun ngagambarkeun kategangan géopulitik antara Uni Soviét jeung nagara satelitna jeung Amérika Sarikat jeung sekutu Éropa Kulon-na saenggeus Perang Dunya II dimimitian ku Bernard Baruch, saurang ahli piduiteun Amérika jeung panaaséhat présidén.[3] Dina salah sahiji pidato di South Carolina dina tanggal 16 April 1947,[4] Ceuk Baruch : "Urang ulah katipu: poé ieu urang aya di tengah-tengah perang Tiis."[5] Salah sahiji réporter jeung kolumnis surat kabar nu arana Walter Lippmann ngajabarkeun penjelasan nu sakitu panjang lebarna ngeunaan Perang Tiis dina bukuna nu judulna The Cold War, waktu ditanya dina taun 1947 ngeunaan sumber istilah "perang Tiis", manéhna nyebutkeun istilah éta ngarujuk dina istilah Perancis ti taun 1930-an, la guerre froide.[6]
Sabab kajadian
[édit | édit sumber]
- Informasi salajengna: Kasieunan Beureum and Permainan Besar
Aya perdebatan dina golongan para sejarawan ngeunaan titik awal ti Perang Tiis. Loba ti golongan sejarawan mibanda pendapat yén Perang Tiis dikeureuyeh saenggeus Perang Dunya II engpikeun, nu lainna ogé mibanda pendapat yén Perang Tiis dipaju dina ahir Perang Dunya I, sanajan kategangan antara Kekaisaran Rusia, nagara-nagara Éropa lainna, jeung Amérika Sarikat geus aya dina pertengahan abad ka-19.[7]
Révolusi Bolshevik di Rusia dina taun 1917 (diiluan ku panarikan mundur pasukana ti Perang Dunya I), mengakibatkan Soviét Rusia terisolasi ti diplomasi internasional.[8] Pamingpin Vladimir Lenin ngomong yén Uni Soviét "dikepung ku para kapitalis nu mumusuhan", jeung mandang diplomasi sebagai senjata pikeun ngajauhkeun Soviét ti musuh, dimimitian ku Komintern Soviét, nu ngagoakkeun pergolakan Révolusioner di luar Soviét.[9]
Pamingpin Soviét Joseph Stalin, nu nganggep Uni Soviét sebagai salah sahiji "kapuloan sosialis", nyatakeun yén Uni Soviét kudu mandang "dominasi kapitalis ayeuna kudu digantikan ku dominasi sosialis."[10] Dina awal 1925, Stalin nyieun pernyataan yén manéhna mandang pulitik internasional sebagai salah sahiji dunya bipolar di mana Uni Soviét bakal narik nagara-nagara liana ke arah sosialisme jeung nagara-nagara kapitalis ogé bakal narik nagara-nagara lian ka arah kapitalismeuu, sadengkeun dunya keur aya dina périodeu "stabilisasi sementara kapitalismeu" saméméh rubuhna.[11]
Rupa-rupa kajadian saméméh Perang Dunya Kadua némbongkeun ayana silih teu percaya jeung curiga dina kakuatan Kulon jeung Uni Soviét, teu leupas ti filosofi umum partéy Bolshevik nu dijieun pikeun ngalawan kapitalismeu.[12] Ada dukungan ti Kulon ka gerakan Bodas anti-Bolshevik dina Perang Saudara Rusia,[7] pemberian dana ku Uni Soviét ka pekerja pemberontak Britania dina taun 1926 ngabalukarkeun Britania Raya memutuskan hubungan dengan Uni Soviét,[13] deklarasi Stalin taun 1927 pikeun hirup berdampingan sacara damai dengan nagara-nagara kapitalis diurungkan,[14] tuduhan ayana konspirasi dina Peradilan Shakhty taun 1928 nu direncanakeun ku Britania jeung Perancis ngabalukarkeun kudéta,[15] penolakan Amérika pikeun mengakui Uni Soviét hingga taun 1933,[16] jeung Stalieusme Peradilan Moskow pikeun kasus Pembersihan Gedé-Gedéan, sarta tuduhan atas ayana spionaseu ti Britania, Perancis, jeung Jerman Nazi mangrupa kajadian-kajadian nu nukangan Perang Tiis.[17]
Keur waktuna Tentara Jerman menginvasi Uni Soviét dina bulan Juni 1941, Sekutu nyokot kauntungan ti front anyar ieu jeung milih pikeun ngabantuan Uni Soviét. Britania nandatanganan persekutuan formal jeung Amérika Sarikat nyieun kasepakatan informal jeung Soviét. Dina waktuna perang, Amérika Sarikat méré fasilitaa Britania jeung Soviét liwat program Lend-Lease na.[18]
Kumaha waé ogé, Stalin tetep neundeun rasa curiga kana kadua nagara éta jeung percaya yén Britania jeung Amérika Sarikat kong-kalingkong pikeun muguhkeunna yén Soviét bakal nanggung beban panggedéna dina perang ngalawan Jerman Nazi. Ceuk pandangana ieu, Sekutu Kulon ngahaja ngundur waktu pikeun muka front anti-Jerman kadua nu tujuanna pikeun beraksi di waktu-waktu ahir jeung diteruskeun nyieun panganggeusan damai. Jadi, persepsi Soviét ka dunya Kulon ngabalukarkeun ayana arus kategangan jeung permusuhan jeung pihak Sekutu.[19]
Ahir Perang Dunya II (1945–1947)
[édit | édit sumber]Konferensi pasca-perang di Éropa
[édit | édit sumber]
- Informasi salajengna: Konferensi Teheran and Konferensi Yalta
Saenggeus perang, Sekutu manggih mupakat ngeunaan pembagéan jeung pangukuhan tapel wates di Éropa.[20] Masing-masing pihak mibanda ide-ide nu berbéda ngeunaan pembentukan jeung pemeliharaan kaamanan dunya pasca-perang.[20] Sekutu Kulon hayang sistem kaamanan ku cara nyieun salega-legana Pamaréntahan démokrasi, nu ngamungkinkeun nagara-nagara pikeun ngaréngsékeun konflik sacara damai melalui organisasi internasional.[21]
Ngemutan sejarah invasi nu sok dikeureuyeuh ka Rusia,[22] jeung deui gedénya jumlah korban nu maot (dikira kira 27 juta) jeung kaancuran Uni Soviét nu ngeureuyeuh waé saréngséna Perang Dunya II,[23] Uni Soviét nyieun rupa-rupa usaha pikeun ningkatkeun kaamanan ku cara ngadominasi urusan dina negeri nagara-nagara nu babatesan jeung manéhna.[20][24]
Sekutu Kulon ogé mibanda pendapat sorangan ngeunaan visi maranéhna kana kaayaan Dunya saréngséna perang. Tujuan Roosevelt - kajayaan militer di Éropa jeung Asia, pencapéian supreémasi ékonomi global Amérika nu ngéléhkeun Imperium Britania, jeung menciptakan salah sahiji organisasi perdamaian dunya - leuwih bersifat global dibandingkan dengan Churcill, nu visinya berfokus pikeun mengamankan kontrol atas Laut Tengah, memastikan keberlangsungan Imperium Britania, jeung memerdekakan nagara-nagara Éropa Wétan pikeun jadikana sebagai pennuga antara Soviét jeung Britania Raya.[25]
Dina pandangan Amérika, Stalin dianggep sebagai salah sahiji sekutu potensial pikeun mencapai tujuan maranéhna, sadengkeun dina pandangan Britania, Stalin dianggep ancaman panggedéna dina pencapéian agénda maranéhna. Ku diicingana lolobana ti nagara-nagara Éropa Wétan ku Soviét, Stalin aya dina pihak nu untung jeung kadua pamingpin Kulon silih sasaingan pikeun memperku dukungana. Perbédaan visi antara Roosevelt jeung Churchill ngabalukarkeun kadua pihak ngalakukeun negosiasi sacara terpisah dengan Stalin. Dina bulan Oktober 1944, Churcill ngalakukeun perjalanan ke Moskow jeung paheut pikeun ngabagi Balkan berdasarkan pangaruh masing-masing, jeung teu lila kemudian, di Yalta, Roosevelt ogé nandatanganan kamupakatan terpisah dengan Stalin ngeunaan masalah Asia jeung nolak pikeun ngadukung Churcill dina isu jeung Reparasi Polandia.[25]
Negosiasi leuwih lanjut antara Soviét jeung Sekutu sahubungan jeung kasaimbangan dunya saenggeus perang dina Konferensi Yalta dina bulan Februari 1945, sanajan konferensi ieu ogé gagal nepi ka konsesus ngeunaan kerangka kerja saenggeusperang di Éropa.[26] Dina bulan April 1945, Churcill jeung présidén Amérika Sarikat nu anyar , Harry S. Truman, paheut pikeun ngalawan kaputusan Soviét nu méré bantuan ka Pamaréntahan Lublin, saingan Pamaréntahan Polandia di pengasingan nu dikontrol ku Soviét.[27]
Saenggeus kemenangan Sekutu dina bulan Mei 1945, Soviét sacara épéktip maju ngadumukan Éropa Wétan,[26] sadengkeun pasukan Amérika Sarikat jeung Sekutu Kulon kukuh di Éropa Kulon. Di wilayah Jerman nu diicingan Sekutu, Uni Soviét, Amérika Sarikat, Britania Raya jeung Perancis nyieun zona Jajahan jeung nyieun kerangka kerja pikeun ngabagi wilayah-wilayah éta jadi opat zona Jajahan.[28]
Konferensi Sekutu dina taun 1945 di San Francisco ngahasilkeun kaputusan ngeunaan pendirian organisasi PBB multi-nasional pikeun memelihara perdamaian dunya, namun kapasitas panegakanna ku Dewan Kaamanan sacara épéktip dilumpuhkeun ku kabisa anggotana pikeun maké hak veto.[29] Ku sebab itu, PBB dina dasarnya diubah jadi salah sahiji forum aktif pikeun tukeur retorika polemik, jeung Soviét dianggep sacara eksklusif sebagai tribun propaganda.[30]
Konferensi Potsdam jeung kaéléhan Jepang
[édit | édit sumber]- Informasi salajengna: Konferensi Potsdam and Menyerahnya Jepang
Dina Konferensi Potsdam, nu dikeureuyeuh dina ahir Juli saenggeus ngarasa éléhna Jerman, perbédaan serius terkait dengan perkembangan masa depan Jerman jeung Éropa Wétan.[31] Selain itu, jumlah partisipan perang jeung perbédaan kebiasaan dijadikeun alasan ku satu sama lianna pikeun mengkonfirmasi kecurigaan maranéhna ngeunaan niat bermusuhan jeung mempertahankan kubu maranéhna masing-masing.[32] Dina konferensi ieu, Truman mérétahu Stalin yén Amérika Sarikat mibanda senjata anyar nu kuat.[33]
Stalin nyangka Amérika Sarikat keur ngembangkeun bom atum, jeung ngingetan sasaran Amérika Sarikat kamungkinan saingan Soviét, nyaéta Jepang, Stalin nanggepan hal éta ku sikep tenang. Stalin ngomong mun manéhna ngarasa bagja ku warta éta jeung nyatakeun kahayangna yén senjata éta bakal dipaké pikeun ngalawan Jepang.[33] Satu minggu saenggeus berahirnya Konferensi Potsdam, Amérika Sarikat membom Hiroshima jeung Nagasaki. Teu lila saenggeus serangan, Stalin protés ka para petinggi Amérika Sarikat ku sabab leutikna bagéan Jepang nu diicingan Sekutu nu ditawarkeun ku présidén Truman ka Soviét.[34]
Awal Blok Wétan
[édit | édit sumber]- Informasi salajengna: Blok Wétan
Dina awal Perang Dunya II, Uni Soviét meletakkan dasar bagi terbentuknya Blok Wétan ku cara nyaplok langsung sababaraha nagara saperti Republik Sosialis Soviét, nu awalna dibérékeun ka Soviét ku Jerman Nazi dina Pakta Molotov-Ribbentrop. Wilayah ieu kaasup Polandia bagéan Wétan (terus dipisahkeun jadi dua nagara Soviét nu béda),[35][36] Estonia (nu kemudian jadi RSS Estonia),[37] Latvia (jadi RSS Latvia),[35][36] Lithuania (jadi RSS Lithuania),[35][36] bagéan Wétan Finlandia (jadi RSS Karelo-Finlandia), jeung Rumania Wétan (nu jadi RSS Moldavia).[38][39]
Wilayah Éropa Wétan nu dibébaskeun ti Nazi jeung diicingan ku pasukan Soviét salajengna ogé ditambahkeun ka Blok Wétan ku cara ngarobahna jadi nagara satelit,[40] nagara-nagara ieu di antarana Jerman Wétan,[41] Republik Rakyat Polandia, Republik Rakyat Bulgaria, Republik Rakyat Hongaria,[42] Republik Sosialis Cekoslowakia,[43] Republik Rakyat Romania, jeung Republik Rakyat Albania.[44]
Rézim Soviét nu bijil di nagara-nagara Blok Wétan ngadopsi sistem ékonomi komando Soviét wungkul, manéhna ogé ngadopsimétodeubrutal nu dipaké ku Joseph Stalin jeung polisi rusiah Soviét pikeun neken oposisi nu nyata jeung poténsial.[45] Di Asia, Tentara Beureum geus ngabanjiran Manchuria dina bulan-bulan ahir perang, jeung ngeureuyeuh pikeun nyicingan bagéan besar wilayah Korea bagéan Kalér.[46]
Sebagai bagéan ti konsolidasi kontrol Stalin atas Blok Wétan, NKVD, nu dipimpin ku Lavrentiy Beria, ngawasan dijieunna sistem polisi rusiah nu bergaya Soviét di Blok Wétan pikeun ngabasmi perlawanan anti-komunis.[47] Lamun aya saeutik waé sumanget kemerdekaan di nagara-nagara Blok Wétan, maranéhna nu miluan bakal disingkirkeun ti kakuasaan, diadilan, dipenjarakeun, jeung dina sababaraha kasus, diéksékusi.[48]
Perdana Menteri Britania Raya Winston Churchill khawatir yén jumlah besar pasukan Soviét nu di Éropa dina ahir perang, jeung persepsi yén pamingpin Soviét Joseph Stalin teu bisa diandelkeun, bakal ngabalukarkeun anceman ka Éropa Kulon.[49] Dina bulan April-Mei 1945, Kabinét Perang Britania Raya mengembangkan salah sahiji rencana operasi pikeun "memaksakan kehendak Amérika Sarikat jeung Imperium Britania ka Rusia".[50] Namung rencana ieu ditolak ku Pupuhu Staf Komiteu sabab teu layakna sumber daya militer.[49]
Persiapan pikeun "perang anyar "
[édit | édit sumber]- Informasi salajengna: Artikel X and Tirai Beusi
Dina bulan Februari 1946, laporan "Telegram Panjang" George F. Kennan ti Moskow ngabantuan pikeun ngartikulasikeun kawijakan Pamaréntah AS nu teterusan inténsif dina ngalawan Soviét, nu jadi dasar keur strategi Amérika Sarikat ks Uni Soviét salila Perang Tiis.[51] Dina bulan Séptémber, pihak Soviét nyieun telegram Novikov, nu dikirim ku duta besar Soviét ka Amérika Sarikat, namun pangiriman telegram ieu ditugaskeun jeung ogé ditulis ku Vyacheslav Molotov, telegram ieu ngajelaskeun yén AS "ayana dina cengkeraman monopoli kapitalis nu ngembangkeun kamampuan militer dina rangka nyiapkeun kondisi pikeun meunangkeun supremasi dunya dina salah sahiji perang anyar ".[52]
Dina tanggal 6 Séptémber 1946, James F. Byrnes menyampaikan pidato di Jerman nu mennukal Rencana Morgenthau (salah sahiji proposal pikeun misahkeun jeung de-industrialisasi di Jerman pasca-perang). Byrnes ogé ngingetan Soviét yén AS niat pikeun nahan kaayaan militerna teu dibatesan di Éropa.[53] Sabulan saterusna, Byrnes ngaku yén pernyataana ieu mangrupa "intisari ti program kami pikeun meunangkeun haté warga Jerman [...] éta nyaéta pertempuran pikiran antara kami jeung Rusia [...]"[54]
Babaraha minggu saenggeus dirilisna "Telegram Panjang", mantan Perdana Menteri Britania Winston Churchill nyampaikeun istilah terkenalna, "Tirai Beusi", dina salah sahiji pidato di Fulton, Missouri.[55] Dina pidato éta, Churcill nyerukeun supaya Inggris-Amérika bersekutu pikeun ngalawan Soviét, nu dituduhna geus ngabentangkan "tirai Beusi" ti "Stettin di Baltik nepi ka Trieste di Adriatik".[40][56]
Dina taun 1952, Stalin berulang kali mengajukan rencana pikeun menyatukan Jerman Wétan jeung Jerman Kulon di handap hiji Pamaréntahan tunggal nu dipilih dina pamilihan umum nu diawasan ku Perserikatan Bangsa-Bangsa mun Jerman nu anyar ieu leupas ti aliansi militer Kulon, namun usulan ieu ditolak ku kakuatan Kulon. Babaraha sumber nyengkétakeun kasungguhan usulan ieu.[57]
Permulaan Perang Tiis (1947–1953)
[édit | édit sumber]Kominform jeung perpecahan Tito–Stalin
[édit | édit sumber]- Informasi salajengna: Kominform and Perpecahan Tito–Stalin
Dina bulan Séptémber 1947, Soviét nyieun Kominform, nu tujuana nyaéta pikeun menegakkan ortodoksi dina gerakan komunis internasional jeung ngetatkeun kontrol pulitik ka nagara-nagara satelit Soviét melalui koordinasi ti pihak komunis di Blok Wétan.[58] Kominform ngalaman kamunduran dina bulan Juni ka dituna saenggeus perpecahan Tito–Stalin, nu ngabalukarkeun Soviét ngagoréngkeun Yugoslavia. Yugoslavia tetep jadi nagara komunis, namun maju ngadopsi posisi Non-Blok.
Kontainmen jeung Doktrin Truman
[édit | édit sumber]
Dina taun 1947, panaséhat présidén AS Harry S. Truman maksa Truman pikeun nyokot langkah-langkah téréh dina ngalawan pangaruh Uni Soviét, Ngemutan upaya Stalin (ditengah kabingungan jeung karubuhanana saenggeus perang) pikeun ngalemahkeun Amérika Sarikat ku jalan sasaingan nu bisa ngadorong kalangan kapitalis supaya ngabalukareun perang nu lian.[59] Bulan Februari 1947, Pamaréntah Britania mengumumkan yén maranéhna teu sanggup deui ngabiayaan rezim militer monarki Yunani dina Perang Saudara Yunani pikeun ngalawan pemberontak komunis.
Tanggepan Pamaréntah Amérika ka pengumuman Britania ieu nyaéta yén maranéhna bakal ngadopsi kawijakan kontainmen,[60] nyaéta kawijakan nu tujuanna pikeun ngeureunkeun panyebaran komunisme. Truman nyampaikeum pidato nu eusina maksa alokasi dana $ 400 pikeun masilitasan miluna Amérika Sarikat dina perang Yunani jeung ngaluncurkeun Doktrin Truman, nu nyatakeun yén konflik éta mangrupa kontes antara masyarakat bébas jeung rezim totaliter.[60] Sanajan dina kanyataana para pemberontak komunis meunang bantuan ti pamingpin Yogoslavia Josip Broz Tito,[16] AS nuduh yén Uni Soviét sekongkolan jeung komunis Yunani pikeun ngalawan royalis dina upayana pikeun ngalegaan pangaruh Soviét.[61]
Doktrin Truman nandaan awak ti kawijakan pertahanan bipartisan AS jeung konsesus kbijakan aluar negeri antara Partei Republik jeung Demokrat nu bener-bener pokus dina kontainmen (panahanan) jeung nyegat panyebaran komunisme salila jeung saenggeus Perang Vietnam.[62][63] partéy moderat jeung konservatif lianna di Éropa, sarta demokratik sosial, maju méré dukungan taya syarat ka Sekutu Kulon,[64] sadengkeun Komunis Amérika jeung Éropa, dibiayaan ku KGB, pipilueun dina operasi intelijen,[65] operasi ieu tetep sesuai jeung aturan Moskow, sanajan perbédaan pendapat di kalangan komunis ieu karak aya saenggeus taun 1956. Kritik lain ngeunaan Doktrin Truman ieu asalba ti aktivis anti-Perang Vietnam, CND jeung gerakan pembekuan nuklir.[66]
Rencana Marshall jeung kudéta Cekoslowakia
[édit | édit sumber]
Dina awal 1947, Britania, Perancis, jeung Amérika Sarikat teu ngahasil nepi kéasepakatan jeung Uni Soviét ngeunaan rencana dijieuna deui perékonomian Jerman, kaasup jumlah rinci ngeunaan pamelakan modal industri, barang, jeung infrastruktur nu geus ancur ku Sekutu salila perang.[67] Bulan Juni 1947, sarua jeung Doktrin Truman, Amérika Sarikat ngesahkeun program Rencana Marshall, nyaéta salah sahiji program bantuan ékonomi ka sakabéh nagara Éropa nu daék pikeun miluan, kaasup Uni Soviét.[67]
Tujuan ti rencana ieu pikeun ngawangun deui sistem démokrasi jeung perékonomian Éropa jeung pikeun ngabatesan pangaruh komunis di Éropa.[68] Rencana ieu ogé nyatakeun yén kamakmuran Éropa kagantung dina pamulihan ékonomi Jerman.[69] Sabulan kemudian, Truman mengesahkan Undang-Undang Kaamanan Nasional 1947, nyieun Departemen Pertahanan terpadu, CIA, jeung Badan Kaamanan Nasional (NSC). Hal ieu selanjutnyabakal jadi birokrasi utama kawijakan AS dina Perang Tiis.[70]
Stalin percaya yén integrasi ékonomi jeung Kulonbakal ngamungkinkeun nagara-nagara Blok Wétan pikeun misahkeun diri ti kontrol Soviét, Stalin ogé percaya yén AS usaha pikeun “meuli” Éropa supaya mihak ka AS.[58] Ku sebab kitu, Stalin ngalarang nagara-nagara Blok Wétan nampanan bantuan Marshall.[58] Alternatif Uni Soviét dina nandingan Rencana Marshall, nu ngabéakkeun subsidi Soviét jeung perdagangana jeung Éropa Wétan, nyaéta ku cara nyieun Rencana Molotov (terus dilembagakeun dina bulan Januari 1949 nu diaranan Comecon).[16] Stalin ogé ngahariwangkeun upaya AS pikeun ngarékonstitusi Jerman; visi pasca-perangna ka Jerman teu kaasup hal ieu, sabab Soviét teu hayang méré senjata deui Jerman atawa ku lian kata, sieun yén hal éta bakal ngabalukarkeun anceman deui ka Uni Soviét.[71]
Dina awal 1948, nyusul laporan nu nguatan "elemen reaksioner" di Cekoslowakia, Soviét ngalaksanakeun kudéta di Cekoslowakia, nu mangrupa hiji-satunya nagara Blok Wétan nu diijinkan Soviét pikeun mempertahankan struktur démokrasinya.[72][73] Kebrutalan publik dina kudéta ieu mengejutkan nagara-nagara Kulon, perdebatan muncul di Kongres Amérika Sarikat, nu sieuneun yén perangbakal terjadi kembali dina upaya Soviét pikeun menyapu habis sakabéh pendukung Rencana Marshall.[74]
Kawijakan kembar Doktrin Truman jeung Rencana Marshall ngabalukarkeuin miliaran bantuan ékonomi jeung militer mengalir pikeun Éropa Kulon, Yunani, jeung Turki. Dengan bantuan AS, militer Yunani berhasil meunangkeun perang saudara.[70] partéy Démokrasi Kristen Italia ogé sukses ngéléhkeun aliansi Komunis-Sosialis dina pemilihan umum taun 1948.[75] Dina saat nu bersamaan, terjadi paningkatan aktivitas intelijen jeung spionaseu, pembelotan Blok Wétan, jeung pengusiran diplomatik.[76]
Blokade Berlin
[édit | édit sumber]
Amérika Sarikat jeung Britania ngahijikeun zona Jajahan maranéhna di Jerman jadi “Bizonia” (1 Januari 1947, terus jadi “Trizonia” saenggeus zona Jajahan Perancis ogé digabungkeun dina bulan April 1949).[77] Bagéan ti upaya dibangunna deui perékonomian Jerman, dina awal 1948 perwakilan ti sababaraha nagara Éropa Kulon jeung Amérika Sarikat ngumumkeun kamupakatan pikeun ngahijikeun wilayah Jajahan Jerman Kulon jadi salah sahiji Pamaréntahan federal.[78] Selain itu, sesuai dengan Rencana Marshall, maranéhna nyieun deui industrialisasi jeung ngatur deui perékonomian Jerman bareng-bareng, kaasup dibéwarakeunna mata uang anyar Deutsche Mark pikeun ngagantikeun mata uang Reichsmark lila nu nilaina anjlok Soviét.[79]
Teu lila sanggeusna, Stalin ngalembagakeun Blokade Berlin (24 Juni 1948 - 12 Mei 1949), salah sahiji krisis gedé kahiji nu kajadian salila Perang Tiis, nu tujuanna pikeun megatkeun akses jeung nyegat kadaharan, bahan, jeung kalengkepan lianna asup ka Berlin Kulon.[80] Amérika Sarikat, Britania, Perancis, Kanada, Selandia Baru, Australia, jeung Babaraha nagara lianna majukeun “bantuan udara” gedé-gedéan pikeun méré ka Berlin Kulon ku kadaharan jeung kalengkepan lianna.[81]
Soviét ngalcarkeun kampanyeu hubungan publik kana parobahan kawijakan di Jerman Kulon. Para Komunis di Berlin Wétan ngupayakeun pikeun ngaganggu acara pemilihan umum munisipal di Berlin (saperti nu maranéhna lakukan dina pemilu 1946),[77] nu diayakeun dina tanggal 5 Désémber 1948 jeung ngahasilkeun 86,3% pemilih sakalian kajayaan nu gedé keur partéy non-Komunis.[82] Hasil ieu sacara épéktip ngabagi Berlin jadi dua bagéan, nyaéta Berlin Wétan jeung Berlin Kulon. 300.000 warga Berlin démo jeung maksa supaya bantuan udara internasional pikeun Berlin tetep dilanjutkeun,[83] jeung pilot US Air Force Gail Halvorsen terus nanggepanna ku cara nyieun “Operasi Permen” pikeun méré permen ka budak-budaj Jerman.[84] Dina bulan Mei 1949, Stalin mundur jeung nyabut blokadeu ka Berlin.[47][85]
Awal NATO jeung Radio Free Europe
[édit | édit sumber]
Britania, Perancis, Amérika Sarikat, Kanada jeung dalapan nagara-nagara Éropa Kulon nandatanganan Pakta Pertahanan Atlantik Kalér dina bulan April 1949 pikeun nyieun North Atlantic Treaty Organization (NATO).[47] Dina bulan Agustus, perangkat atom Soviét kahiji dibitukeun di Semipalatinsk, RSS Kazakhtan.[16] Saenggeus Soviét nolak pikeun miluan dina upaya dibanguna deui Jerman nu geus ditetapkeun ku nagara-nagara Éropa Kulon dina taun 1948,[78][86] AS, Britania, jeung Perancis meloporan dijieuna Jerman Kulon di tilu zona Jajahan maranéhna nu digabungkeun dina bulan April 1949.[31][87] Soviét teus nyikepanna ku dibéwarakeuna dijieuna Republik Demokratik Jerman di zona Jajahana di Jerman Wétan dina bulan Oktober.[31]
Média massa di Blok Wétan mangrupa organ nagara, operasionalna bener-bener kagantung jeung tunduk dina peraturan partéy komunis, media televisi jeung radio ditetapkeun sebagai Badan usaha milik nagara, sadengkeun media cetak biasana dibogaan ku organisasi pulitik, bagéan gedéna dibogaan ku partéy komunis lokal.[88] Propaganda Soviét maké filosofi Marxis pikeun nyerang kapitalismeu, mengklaim éksploitasi tenaga kerja, jeung perang ka imperialisme.[89]
Ku waktu dilegaana siaran British Broadcasting Corporation jeung Voice of America ka Éropa Wétan,[90] upaya propaganda gedé-gedéan dipaju dina taun 1949 ku dijieuna Radio Free Europe/Radio Liberty, nu didedikasikeum pikeun ngawartakeun ngeunaan éra kakacauan ti sistem komunisme di Blok Wétan.[91] Radio Free Europe ngaupayakeun pikeun nepi ka tujuana ku cara ngalayanan pamiarsa sebagai stasiun radio gaganti, jeung jadi alternatif keur media dina negeri nu dikontrol jeung didominasi ku partéy.[91] Radio Free Europe Éropa nyaéta produk ti sababaraha arsitek nu pang nonjolna ti strategi Perang Tiis awal Amérika, utamana maranéhna nu percaya yén Perang Tiis dina ahirna bakal diperjuangkeun liwat jalur pulitik daripada militer, siga Géorge F. Kennan.[92]
Nu nyieun kawijakan Amérika, kaasup Kennan jeung John Foster Dulles, ngaku yén Perang Tiis dina kanyataana mangrupa salah sahiji perang gagasan.[92] Amérika Sarikat, dibantuan ku CIA, ngabiayaan daptar panjang proyék-proyék pikeun ngalawan daya tarik komunis keur kalangan intelektual Éropa jeung nagara-nagara berkembang, atawa ku kata lian, nyegat upaya Soviét pikeun nyebarkeun pangaruh komunisna.[93] CIA icing-icing ogé nyeponsoran kampanyeu propaganda dina negeri nu disebut Pembasmian pikeun Kebébasan.[94]
Dina awal 1950-an, AS ngupayakeun méré senjata deui Jerman Kulon. Dina taun 1955, AS ngajamin kaanggotaan pinuh Jerman Kulon di NATO.[31] Saméméhnya, bulan Mei 1953, Soviét gagal nyegat upaya dihijikeuna Jerman Kulon ka NATO.[95]
Perang Saudara Cina jeung SEATO
[édit | édit sumber]- Informasi salajengna: Perang Saudara Cina and Pakta Pertahanan Asia Tenggara
Dina taun 1949, Tentara Pembébasan Rahayat Mao Zedong ngahasil ngagulingkeun Pamaréntahan Nasionalis Kuomintang (KMT) Chiang Kai-shek nu didukung ku Amérika Sarikat di Tiongkok, jeung Uni Soviét tuluy ngajalin aliansi jeung Republik Rakyat Tiongkok nu anyar kabentuk.[96] Chiang jeung Pamaréntahan KMT na mundur ka kapuloan Taiwan. Sabab dihadapkeun dina Révolusi komunis di Tiongkok jeung ahir ti monopoli atom Amérika Sarikat dina taun 1949, Pamaréntahan Truman langsung ngalegaan jeung ningkatkeun kawijakan kontainmen maranéhna di Tiongkok.[16] Dina NSC-68, salah sahiji dokumen rusiah dina taun 1950,[97] disebutkeun yén Dewan Kaamanan Nasional ngusulkeun pikeun nguatan sistem aliansi pro-Kulon jeung ngagedéan pangeluaran pertahanan.[16]
Amérika Sarikat salajengna ogé maju ngalegaan kawijakan kontainmen maranéhna ke Asia, Afrika, jeung Amérika Latin pikeun ngalawan gerakan nasionalis Révolusioner, lolobana dipimpin ku partéy-partéy komunis nu dibiayaan ku Soviét jeung berjuang dina ngalawan dominasi kolonial Éropa di Asia Tenggara jeung wilayah lianna.[98] Dina awal 1950-an (périodeu ieu kadang dikenal ku “Pactomania”), AS nyieun rangkéan aliansi jeung Jepang, Australia, Selandia Anyar , Thailand, jeung Filipina (utamana ANZUS dina taun 1951 jeung SEATO dina taun 1954). Aliansi ieu nyieun AS mibanda sababaraha pangkalan militer jangka panjang di nagara-nagara éta.[31]
Perang Korea
[édit | édit sumber]
Salah sahiji dampak nu signifikan ti kawijakan kontainmen Amérika Sarikat nyaéta peupeusna Perang Korea. Dina bulan Juni 1950, Tentara Rakyat Korea Kalér di handap arahan ti Kim Il-Sung nginvasi Korea Kidul.[99] Joseph Stalin “ngarencanakeun, nyiapkeun, jeung majukeun” invasi éta,[100] nyusun “rencana [perang] nu parélé” nu terus dikirimkeun ka Koréa Kalér.[101][102][103][104] Pikeun ngareuwaskeun Stalin,[16] Dewan Kaamanan PBB ngadukung jeung masilitasan pertahanan di Koréa Kidul, sanajan Soviét terus memboikot sidang sebagei protés sabab Taiwan nu dibéréan korsi tetep di dewan, bukana Komunis Cina.[105] Personel militer gabungan PBB nu ngahiji ti Koréa Kidul, AS, Britania Raya, Turki, Kanada, Australia, Perancis, Afrika Kidul, Filipina, Belanda, Belgia, Selandia Baru, jeung nagara-nagara lianna ngahiji pikeun ngeureunkeun invasi ieu.[106]
Épék laina ti Perang Koréa nyaéta ngadorong NATO pikeun ngembangkeun struktur militer.[107] Opini publik di nagara-nagara nu miluan, seperti Britania, lolobana ngalawan perang ieu. Loba nu sieuneun yén perang ieu bakal ningkat jadi perang gedé ku Komunis Cina, atawa jadi perang nuklir. Pandangan nu béda ngeunaan perang ieu sok ngayakeun kategangan dina hubungan Britania–Amérika. Sabab alesan ieu, Britania nyokot langkah téréh pikeun ngeureunkeun konflik ku cara ngayakeun ide ngeunaan ngahijikeun Koréa di handap naungan PBB jeung panarikan sakabéh pasukan asing.[108]
Sanajan Cina jeung Koréa Kalér geus capé ku perang nu ngeureuyeuh terus jeung siap pikeun ngeureunana dina taun 1952, Stalin kukuh yén maranéhna kudu terus berjuang, jeung gencatan senjata anyar disetujuan dina taun 1953 saenggeus pupusna Stalin.[31] Pamingpin Koréa Kalér Kim Il Sung terus ngayakeun kediktatoran nu terpusat pidan jeung brutal di Koréa Kalér, méréna kakuasaan teu kabatas jeung ngahasilkeun salah sahiji kultus kapribadian nu teu katembus berdekade-dekade lilana.[109][110] Di Koréa Kidul, pamingpin korup Syngman Rhee nu meunang dukungan ti AS nerapkeun sistem Pamaréntahan totaliter.[111] Saenggeus Rhee digulingkan dina taun 1960, Koréa Kidul ragrag di handap masa Pamaréntahan militer nu lumangsung nepi ka dijieuna deui sistem multi-partéy dina taun 1987.
Krisis jeung paningkatan (1953-1962)
[édit | édit sumber]
Khrushchev, Eisenhower jeung de-Stalieusasi
[édit | édit sumber]Dina taun 1953, perobahan dina kepamingpinan pulitik di kadua pihak turut menggeser dinamika Perang Tiis.[112] Dwight D. Eisenhower dilantik sebagai présidén AS nu anyar dina bulan Januari. Salila 18 bulan terahir Pamaréntahan Truman, anggaran pertahanan Amérika Sarikat telah meningkat opat kali lipat, jeung Eisenhower bertekad pikeun ngurangan sepertiga ti pengeluaran militer sambil terus berjuang dina Perang Tiis sacara épéktip.[16]
Saenggeus kematian Joseph Stalin, Nikita Khrushchev jadi pamingpin Soviét saenggeus deposisi jeung pengeksekusian Lavrentiy Beria jeung ogé menyingkirkan saingana seperti Georgy Malenkov jeung Vyacheslav Molotov. Dina tanggal 25 Februari 1956, Khrushchev mengejutkan delegasi dina Kongres ke-20 Partei Komunis Soviét dengan mencela kejahatan Stalin.[113] Sebagai bagéan ti kampanye de-Stalieusasi, manéhna nyatakeun yén hiji-hijina cara pikeun méré formasi jeung menjauh ti kawijakan Stalin nyaéta dengan mengakui kesalahan nu dilakukana dina masa lalu.[70]
Dina tanggal 18 November 1956, saat berpidato ka duta besar Kulon dina salah sahiji resepsi di kedutaan Polandia di Moskow, Khrushchev mengungkapkan kalimat terkenalnya: "Entah kalian suka atawa henteu, sejarah aya di pihak kami. Kamibakal mengubur kalian", pernyataana ieu mengejutkan sakabéh tamu nu hadir.[114] Khrushchev kemudian mengklaim yén manéhna teu membicarakan ngeunaan perang nuklir, melainkan ngeunaan kemenangan komunisme atas kapitalismeu.[115] Taun 1961, Khrushchev nyatakeun: "bahkan jika Uni Soviét aya di belakang Kulon, dina satu dekade kekurangan perumahanbakal lenyap, barang-barang konsumsibakal melimpah, jeung dina dua dekade, pembangunan masyarakat komunis di Uni Soviétbakal selesai".[116]
Sekretaris nagara Eisenhower, John Foster Dulles, ngamimitian kawijakan "New Look" nu jadi strategi kontainmen (penahanan) anyar, nu nyerukeun supaya AS leuwih ngandelkeun senjata nuklir pikeun ngalawan musuh-musuhna keur waktuna perang.[70] Dulles ogé nyerukeun doktrin "pembalasan besar-besaran" jeung nitah ka AS pikeun teu nanggepan unggal agresi Soviét. Sebagai contoh, karena Soviét mibanda kaunggulan nuklir, Eisenhower, di handap ancaman ti Khrushchev, nolak pikeun campur tangan dina Krisis Suez di Wétan Tengah dina taun 1956.[16]
Pakta Warsawa jeung Révolusi Hungaria
[édit | édit sumber]
Saenggeus kematian Stalin dina taun 1953, kategangan berlangsung dengan sedikit leuwih santai, meskipun situasi di Éropa tetep belum kondusif.[117] Soviét, nu sudah nyieun jaringan perjanjian bantuan timbal balik dina Blok Wétan dina taun 1949,[118] ogé nyieun suatu aliansi formal pikeun ngalengkepana, nyaéta Pakta Warsawa dina taun 1955.[31]
Révolusi Hongaria 1956 terjadi teu lila saenggeus Khrushchev menghapuskan kakuasaan pamingpin Stalieus Hongaria Mátyás Rákosi.[119] Sebagai tanggepan ka pemberontakan,[120] rezim anyar ieu sacara resmi dibubarkan ku polisi rusiah, nyatakeun niatnya pikeun menarik diri ti Pakta Warsawa jeung jangji pikeun ngayakeun pemilihan umum nu . Tentara Soviét mulai menyerbu.[121] Rébuan warga Hongaria ditangkap, dipenjarakan, dideportasi ke Uni Soviét,[122] jeung leuwih ti 200.000 warga melarikan diri keluar Hongaria.[123] Pamingpin Hongaria Imre Nagy jeung nu lianna dieksekusi saenggeus diprosés dina salah sahiji persidangan rusiah.[124]
Ti 1957 sampai 1961, Khrushchev sacara terbuka jeung teterusan ngancem Kulon ku pamusnahan nuklir. Manéhna mengklaim yén kamampuan rudal Soviét jauh leuwih unggul ti Amérika Sarikat, jeung mampu mupuskeun dayeuh-dayeuh di Amérika atawa Éropa. Namun, Khrushchev nolak keyakinan Stalin dina keniscayaan perang jeung nyatakeun yén tujuan barunya nyaéta pikeun "hirup berdampingan sacara damai".[125] Kawijakan ieu berbéda dengan Soviét dina éra Stalin, di mana perjuangan kelas internasional hartina yén kadua kubu nu berlawanan aya dina konflik tak terelakkan dengan komunisme nu bakal menang melalui perang global. Ayeuna, perdamaianbakal ngamungkinkeun kapitalismeu pikeun menghadapi keruntuhana sendiri,[126] jeung ogé méré waktu bagi Soviét pikeun ningkatkeun kamampuan militer maranéhna,[127] nu bakal tetep bertahan puluhan taun sampai munculnya éra "pemikiran baru" Gorbachev.[128]
Paristiwa di Hongaria melumpuhkan idéologi partéy-partéy Komunis dunya, terutama di Éropa Kulon, jeung terjadi penurunan nu besar dina jumlah kéanggotaan partéy. Nagara-nagara Kulon jeung komunis merasa kecewa dengan respon brutal Soviét.[129] partéy komunis di Kulon can pernah pulih ti pangaruh Révolusi Hongaria dina hal kéanggotaan partéy, fakta nu segera diakui ku Babaraha pihak, seperti politisi Yugoslavia Milovan Djilas, nu nyatakeun yén: "luka nu ditorehkan ku Révolusi Hongaria ka komunisme can pernah bener-bener sembuh".[129]
Ultimatum Berlin jeung integrasi Éropa
[édit | édit sumber]Salila bulan November 1958, Khrushchev gagal pikeun ngarobah sakabéh Berlin jadi "dayeuh nu independen, terdemiliterisasi jeung bébas", hal ieu membuat Amérika Sarikat, Britania, jeung Perancis diberi ultimatum enam bulan pikeun menarik pasukan maranéhna ti sektor nu masih diicingan di Berlin Kulon, atawa Khrushchevbakal mengalihkan kendali hak akses Kulon ke Jerman Wétan. Khrushchev saméméhnya menjelaskan ka Mao Zedong yén "Berlin nyaéta testikelnya Kulon. Unggal kali saya hayang membuat Kulon menjerit, maka sayabakal meremas Berlin."[130] NATO sacara resmi nolak ultimatum ieu dina pertengahan Désémber jeung Khrushchev menarik kembali ultimatumnya dina konferensi Jenewa.[131]
Leuwih luas deui, salah sahiji ciri ti taun 1950-an nyaéta awal ti integrasi-Éropa, nu mangrupa produk ti Perang Tiis nu memperomosikan pulitik, ékonomi, jeung militer Truman jeung Eisenhower, namun kemudian hal ieu dipandang sebagai kawijakan nu ambigu, takut yén Éropa nu independen bakal ngalakukeun détente misah ti Uni Soviét, nu bisa dipaké pikeun ngagogoréng perpecahan Kulon.[132]
Sasaingan di Dunya Katilu
[édit | édit sumber]
,_premier_of_Congo).jpg)
Gerakan nasionalis di sabaraha nagara saperti Guatemala, Indonésia jeung Indocina sok bersekutu jeung kelompok komunis, atawa nu dianggep ku Kulon dibantuan ku komunis.[70] Dina konteks ieu, Amérika Sarikat jeung Uni Soviét terus ningkatkeun sasaingan maranéhna pikeun nyebarkeun pangaruh dengan cara néangan proksi di Dunya Katilu, jeung ieu bertepatan dengan momentum dekolonisasi dina taun 1950-an jeung awal 1960-an.[133] Selain itu, Soviét terus dirugikan ku kakuatan-kakuatan imperialis.[134] Kadua pihak mulai ngalakukeun pengiriman jeung penjualan senjata ka nagara-nagara Dunya Katilu pikeun meunang pangaruh.[135]
Amérika Sarikat memanfaatkan Central Intelligence Agency (CIA) pikeun menyusup ke dina pergolakan pulitik di Dunya Katilu jeung ogé pikeun ngadukung sekutu maranéhna.[70] Dina taun 1953, CIA melaksanakan Operasi Ajax, salah sahiji operasi rusiah nu bertujuan pikeun ngagulingkeun perdana menteri Iran, Mohammed Mossadegh. Mosadegh nu menganut prinsip Non-Blok telah jadi nemesis Wétan Tengah bagi Britania sejak manéhna menasionalisasi perusahaan minyak Anglo-Iranian Oil Company milik Britania dina taun 1951. Winston Churchill mengatakan ka AS yén Mossadegh "beuki beralih ke komunisme".[136][137][138][139] Shah nu pro-Kulon, Mohammad Reza Pahlavi, kemudian naik jabatan sebagai monarki otokratik.[140] Kawijakan Shah nu anyar ieu di antarana ngalarang aktivitas partéy komunis Tudeh jeung penekanan perbédaan pendapat pulitik ku SAVAK, Badan kaamanan jeung intelijen dina negeri Shah.
Di Guatemala, salah sahiji kudéta militer nu didukung CIA berhasil ngagulingkeun présidén sayap kiri Jacobo Arbenz Guzmán dina taun 1954.[141] Pamaréntah pasca-Arbenz nu dipimpin ku Carlos Castillo Armas mengembalikan sakabéh properti milik AS nu dinasionalisasi, nyieun Komite Nasional Pertahanan Ngalawan Komunisme, jeung mendekritkan Hukum Pidana Pencegahan Ka Komunisme atas permintaan Amérika Sarikat.[142]
présidén Indonésia, Soekarno, nu ngagem prinsip-prinsip Non-Blok, dihadapkan dina ancaman besar dina awal taun 1956, ketika Babaraha komanjeung daerah mulai nungtut otonomi ti Jakarta. Saenggeus prosés mediasi gagal, Soekarno mengambil tindakan tegas pikeun menyingkirkan maranéhna nu membangkang. Dina bulan Februari 1958, komanjeung militer di Sumatera Tengah (Kolonel Ahmad Husein) jeung Sulawesi Kalér (Kolonel Ventje Sumual) mendeklarasikan pembentukan Pamaréntah Révolusioner Republik Indonésia-Permesta, nu bertujuan pikeun ngagulingkeun rezim Soekarno. Maranéhna bergabung dengan politisi sipil lianna ti partéy Masyumi seperti Sjafruddin Prawiranagara, nu ngalawan pertumbuhan pangaruh ti Partei Komunis Indonésia. Karena retorika anti-komunis maranéhna, pemberontakan maranéhna mendapat bantuan senjata, dana, jeung bantuan lianna ti CIA. Hal ieu terbukti saat pesawat Amérika nu dipiloti ku Allen Lawrence Pope tertembak jatuh di Ambon dina bulan April 1958. Pamaréntah pusat nanggepannya dengan meluncurkan invasi militer lewat laut jeung udara melalui Dinang jeung Manado. Dina ahir 1958, para pemberontak berhasil dikalahkan, jeung pemberontak nu tersisa menyerahkan diri dina bulan Agustus 1961.[143]
Di Irak, Abd al-Karim Qasim ngagulingkeun monarki Hashemite dina taun 1958 jeung ngawangun aliansi dengan Partei Komunis Irak jeung Uni Soviét.[144] Meskipun Partei Ba'ath nu anti-komunis nyaéta faksi dominan dina kabinét Qasim,[145] AS mulai khawatir yén pemberontakan mungkinbakal menginspirasi "reaksi berantai" di sakabéh Wétan Tengah.[146] Mesir jeung Suriah ogé berusaha pikeun membunuh Qasim pikeun alasan maranéhna sendiri,[147] CIA ogé dianggep berperan dina ngirimkan saputangan beracun ka Qasim (meskipun masih diperdebatkan).[148] Saenggeus serangkaian kudéta, Ba'athist berhasil méré but kakuasaan dina taun 1968, kemungkinan dengan dukungan ti KGB,[149] meskipun militer Irak ogé ngalakukeun kudéta.[150]
Di Républik Kongo, nu anyar merdeka ti Belgia dina bulan Juni 1960, CIA menghasut présidén Joseph Kasa-Vubu pikeun memecat Perdana Menteri kapilih Patrice Lumumba jeung membubarkan kabinét Lumumba dina bulan Séptémber.[151] Dina Krisis Kongo nu terjadi saenggeusnya, CIA ngadukung Kolonel Mobutu dengan cara memobilisasi pasukana pikeun méré but kakuasaan melalui kudéta militer.[151]
Di Guiana Britania, kandidat Partei Progresif Rakyat (PPP) nu berhaluan kiri, Cheddi Jagan, meunangkeun posisi ketua menteri dina pemilihan umum kolonial nu diselenggarakan dina taun 1953, namun sacara cepat dipaksa pikeun mengundurkan diri ti jabatana saenggeus ayana suspensi ti Britania Raya nu masih mibanda kewenangan ka konstitusi nagara éta.[152] Dipermalukan ku kemenangan telak Jagan nu diduga Marxis, Britania memenjarakan ketua PPP dina taun 1955 jeung maranéhnayasa perpecahan antara Jagan dengan rekan PPP nya.[153] Jagan deudeuieun meunangkeun pemilu kolonial dina taun 1957 jeung 1961. Amérika Sarikat menekan Britania pikeun menunda méré kemerdekaan ka Guiana sampai haluan pulitik Jagan telah teridentifikasi.[154]
Karena dilelahkan ku perang gerilya komunis nu nungtut kemerdekaan Vietnam, Perancis setuju pikeun ngalakukeun negosiasi dengan komunis Vietnam. Dina Konferensi Jenewa, perjanjian damai ditandatangani, jeung Vietnam dibagi jadi Vietnam Kalér nu pro-Soviét jeung Vietnam Kidul nu pro-Kulon. Antara taun 1954 jeung 1961, Amérika Sarikat ngirimkan bantuan ékonomi jeung penasihat militer pikeun memperkuat rezim pro-Kulon Vietnam Kidul dina menghalangi upaya komunis nu berniat pikeun mengacaukana.[16]
Loba nagara-nagara berkembang di Asia, Afrika, jeung Amérika Latin nu nolak tekanan pikeun memihak salah sahiji blok. Dina taun 1955, dina Konferensi Bandung di Indonésia, puluhan nagara Dunya Katilu memutuskan pikeun keluar ti Perang Tiis.[155] Konsesus nu ditetepkan di Bandung mencapai puncaknya dengan didirikana Gerakan Non-Blok nu bermarkas di Belgrade dina taun 1961.[70] Sementara itu, Khrushchev memperluas kawijakan Moskow dengan menjalin hubungan dengan India jeung nagara-nagara netral lianna. Gerakan kemerdekaan di Dunya Katilu ngarobah tatanan dunya pasca-perang jadi leuwih pluralistik dengan diterapkana dekolonisasi bagi nagara-nagara Afrika jeung Wétan Tengah jeung semangat nasionalisme ogé meningkat di Asia jeung Amérika Latin.[16]
Perpecahan Sino-Soviét jeung Perlombaan Angkasa
[édit | édit sumber]
périodeu saenggeus 1956 ditandai dengan kemunduran serius bagi Uni Soviét, terutama pecahnya aliansi Cina-Soviét, nu dimulai dengan perpecahan Sino-Soviét. Mao membela Stalin ketika Khrushchev mengkritiknya saenggeus kematiana dina taun 1956, jeung menganggep pamingpin Soviét nu anyar sebagai "pemula nu dangkal", Mao ogé menuduhnya telah keleungitan sisi Révolusioner.[156] Sementara itu, Khrushchev, nu merasa terganggu atas sikap Mao nu anti-perang nuklir, menyebut pamingpin Cina sebagai "orang nu gila takhta".[157]
Saenggeus hal itu terjadi, Khrushchev ngalakukeun rupa-rupa upaya pikeun ngawangun kembali aliansi dengan Cina, namun Mao nolak unggal usulana.[156] Permusuhan Cina-Soviét ieu ahirnya tumpah dina perang propaganda intra-komunis.[158] Selanjutnya, Soviét mulai berfokus dina sasaingan sengit dengan Cina pikeun memperebutkan posisi sebagai pamingpin gerakan komunis dunya.[159]
Dilatardepani ku senjata nuklir, Amérika Sarikat jeung Uni Soviét mulai bersaing pikeun ngawangun persenjataan nuklir jeung mengembangkan senjata jangka-panjang nu bisa maranéhna pergunakan pikeun menyerang satu sama lain.[31] Bulan Agustus 1957, Soviét berhasil meluncurkan peluru kendali balistik antar benua pertama (ICBM),[160] jeung dina bulan Oktobernya, Soviét meluncurkan satelit Bumi pertama, Sputnik.[161] Peluncuran Sputnik ieu menandai dimulainya Perlombaan Angkasa antara Soviét jeung Amérika Sarikat. Sasaingan ieu memuncak dengan pendaratan Apollo di Bulan, nu dideskripsikan ku astronot Frank Borman sebagai "pertempuran dina Perang Tiis".[162]
Révolusi Kuba jeung Invasi Teluk Babi
[édit | édit sumber]
Di Kuba, Gerakan 26 Juli berhasil méré but kakuasaan dina bulan Januari 1959, menjatuhkan présidén Fulgencio Batista, nu rezimnya teu populer jeung teu direstui ku Pamaréntahan Eisenhower.[163]
Hubungan diplomatik antara Kuba jeung Amérika Sarikat terus berlanjut salila Babaraha waktu saenggeus kejatuhan Batista, namun présidén Eisenhower sengaja meninggalkan ibu kota pikeun menghinti pertemuan dengan pamingpin pemuda Révolusioner Kuba Fidel Castro dina bulan April, jeung memerintahkan Wakil présidén Richard Nixon pikeun mengadakan pertemuan dengan Castro di kediamana.[164] Eisenhower teu yakin, apakah Castro séorang komunis atawa bukan. Eisenhower ogé ngalawan upaya Kuba pikeun ngurangan ketergantungan ékonomi maranéhna dina Amérika Sarikat.[165] Kuba mulai ngalakukeun negosiasi pembelian senjata dengan Éropa Wétan dina bulan Maret 1960.[166]
Bulan Januari 1961, sesaat saméméh turun ti jabatana, Eisenhower sacara resmi memutuskan hubungan dengan Pamaréntah Kuba. Dina bulan April 1961, présidén Amérika nu anyar kapilih, John F. Kennedy, dengan bantuan ti wCIA, gagal menginvasi pulau-pulau di Playa Girón jeung Playa Larga di Provinsi Las Villas—kegagalan nu ngéra-ngérakeun Amérika Sarikat di mata dunya.[165] Castro nanggepannya dengan mengadopsi paham Marxisme-Lenieusme, jeung Soviét jangji pikeun méré dukungan leuwih lanjut ka Kuba.[165]
Krisis Berlin 1961
[édit | édit sumber]
Krisis Berlin 1961 nyaéta insiden besar terahir nu terjadi dina masa Perang Tiis terkait dengan status Berlin jeung kondisi Jerman pasca-Perang Dunya II. Dina awal 1950-an, pendekatan Soviét ngeunaan kawijakan pembatasan emigrasi ditiru ku sebagéan besar nagara Blok Wétan lianna.[167] Namun, ratusan ribu warga Jerman Wétan bérémigrasi ke Jerman Kulon unggal tauna melalui "celah" nu terdapat dina sistem antara Berlin Wétan jeung Berlin Kulon jeung dengan bantuan ti pasukan Sekutu di Jerman Kulon.[168]
Emigrasi ngabalukarkeun berpindahnya sumber daya manusia nu berpotensi seperti kalangan profesional terdidik ti Jerman Wétan ke Jerman Kulon, hampir 20% penduduk Jerman Wétan telah bermigrasi ke Jerman Kulon dina taun 1961.[169] Dina bulan Juni, Uni Soviét mengeluarkan ultimatum anyar nu nungtut panarikan pasukan Sekutu ti Berlin Kulon.[170] Permintaan éta ditolak, jeung dina tanggal 13 Agustus, Jerman Wétan ngawangun hahalang kawat cucukan nu diteruskeun konstruksina dilegaan nepi ka engké nyieun Tembok Berlin, nu sacara épéktip nutupan "celah" antara kadua wilayah éta.[171]
Krisis Rudal Kuba jeung penggulingan Khrushchev
[édit | édit sumber]Saenggeus Invasi Teluk Babi, Kennedy terus néangan cara pikeun ngagulingkeun Castro, Kennedy jeung Pamaréntahana béréksperimen sacara diam-diam dengan memfasilitasi penggulingan Pamaréntahan Kuba. Harapan nu signifikan disematkan dina salah sahiji program rusiah bernama Proyék Kuba, nu dirancang di handap Pamaréntahan Kennedy dina taun 1961.
Dina bulan Februari 1962, Khrushchev mengetahui rencana Amérika ka Kuba: "proyék Kuba"—disetujui ku CIA jeung menetapkan penggulingan Pamaréntah Kuba dina bulan Oktober, kemungkinan melibatkan militer Amérika—jeung Kennedy mungkin memerintahkan operasi pembunuhan ka Castro.[172] Sebagai respon, Soviét mempersiapkan pemasangan rudal nuklirnya di Kuba.[172]
Khawatir, Kennedy mutuskeun rupa-rupa réaksi pikeun nanggepannya, jeung ahirnya nanggepan instalasi rudal nuklir Soviét di Kuba dengan ngalakukeun blokade laut jeung méré ultimatum ka Soviét. Khrushchev mundur ti konfrontasi, jeung Uni Soviét membongkar rudalnya dengan imbalan janji Amérika agar teu deui menyerang Kuba.[173]
Krisis Rudal Kuba (Oktober-November 1962) membawa dunya leuwih dekat ke arah perang nuklir tidina saméméhnya.[174] Leuwih lanjut, kajadian éta ogé nunjukkeun konsép silih yakinkeun bakal bahaya kaancuran, yén nagara adidaya teu siap pikeun menggunakan senjata nuklir maranéhna, takutbakal ayana kaancuran global total karena silih balas dendam.[175] Dampak ti krisis ieu ngabalukarkeun dilakukana upaya pertama dina membatasi perlombaan senjata nuklir dengan pelucutan senjata jeung perbaikan hubungan,[117] meskipun upaya-upaya pikeun mencegah meletusnya perang nuklir telah ditetepkan sejak taun 1961 melalui Perjanjian Antartika.[176]
Taun 1964, rekan Kremlin Khrushchev berhasil ngagulingkeuna, namun tetep mengizinkana pikeun pensiun dengan damai.[177] Khrushchev dituduh memerintah dengan kasar jeung inkompetensi, dia ogé dianggep telah menghancurkan sektor pertanian Soviét jeung membawa dunya ke ambang perang nuklir.[177] Khrushchev ogé disebutkeun telah ngéra-ngérakeun dunya komunis ketika manéhna méré smikan pemwangunan Tembok Berlin, nu dianggep sebagai salah sahiji penghinaan publik pikeun Marxisme-Lenieusme.[177] Posisi jabatan Nikita Khrushchev digantikan ku Léonid Brezhnev sebagai pamingpin partéy Komunis jeung sementara Alexei Kosygin menduduki kursi Perdana Menteri.
Konfrontasi melalui détente (1962–1979)
[édit | édit sumber]
Dina périodeu 1960-an jeung 1970-an, peserta Perang Tiis berjuang pikeun menyesuaikan diri dengan pola anyar hubungan internasional nu leuwih rumit, dunya teu deui dibagi jadi dua blok besar nu bertentangan.[70] Ti awal périodeu pasca-perang, Éropa Kulon jeung Jepang dengan cepat pulih ti kaancuran Perang Dunya II jeung mulai mengalami pertumbuhan ékonomi nu kuat sepanjang taun 1950-an jeung 1960-an, dengan PDB per kapita nu hampir mendekati Amérika Sarikat, sadengkeun perékonomian Blok Wétan mengalami stagnasi.[70][178]
Sebagai akibat ti krisis minyak 1973, dikombinasikan dengan beuki kuatnya pangaruh Dunya Katilu dengan ngawangun organisasi-organisasi seperti Organisasi Nagara-Nagara Pengekspor Minyak (OPEC) jeung Gerakan Non-Blok, nagara-nagara Dunya Katilu mibanda leuwih loba ruang pikeun memproklamirkan kemerdekaan maranéhna jeung beuki nunjukkeun yén maranéhna tahan banting ka tekanan ti nagara adidaya.[98] Sementara itu, Soviét dipaksa pikeun mengalihkan perhatiana dina isu-isu internal seperti permasalahan ékonomi di dina negeri.[70] Salila périodeu ieu, pamingpin Soviét seperti Leonid Brezhnev jeung Alexei Kosygin mulai menerapkan pamarekandétente.[70]
Pengunduran diri Perancis ti NATO
[édit | édit sumber]Keberlangsungan NATO sudah menghadapi tantangan dina awal sejarahnya, krisis terjadi salila kepamingpinan Charles de Gaulle ti Perancis dina taun 1958 jeung seterusnya. De Gaulle protes ngeunaan kuatnya peran Amérika Sarikat dina organisasi jeung cemburu atas "hubungan istimewa" antara Amérika Sarikat jeung Britania Raya. Dina salah sahiji memo nu dikirimkan dina présidén Dwight D. Eisenhower jeung Perdana Menteri Harold Macmillan dina tanggal 17 Séptémber 1958, manéhna berpendapat pikeun nyieun tiga serangkai direktorat nu bakal memposisikan Perancis dina kedudukan nu sama dengan Amérika Sarikat jeung Britania Raya, jeung ogé perluasan cakupan NATO ke wilayah géografis nu mibanda kapentingan dengan Perancis, seperti Aljazair Perancis, nu pemberontakana di dukung ku Perancis.[179]
Karena respon nu diberikan teu memuaskan, de Gaulle mulai mengembangkan penangkal nuklir Perancis sacara independen jeung dina taun 1966, Perancis mengundurkan diri ti NATO, diikuti dengan pengusiran sakabéh pasukan NATO ti daratan Perancis.[180]
Invasi Cekoslowakia
[édit | édit sumber]Dina taun 1968, périodeu liberalisasi pulitik di Cekoslowakia, nu dijuluki dengan Musim Semi Praha, berlangsung dengan rupa-rupa aksi, di antaranya "Program Aksi" liberalisasi, nu nungtut perluasan kebébasan pers, kebébasan berbicara jeung kebébasan bergerak, ogé penekanan ékonomi dina barang-barang konsumsi, kemungkinan sistem multi partéy, membatasi kakuasaan polisi rusiah,[181][182] jeung kemungkinan Cekoslowakia pikeun menarik diri ti Pakta Warsawa.[183]
Sebagai jawaban atas aksi Musim Semi Praha, tentara Soviét bersama dengan sebagéan besar sekutu Pakta Warsawa maranéhna, menyerbu Cekoslowakia.[184] Invasi ieu diikuti ku gelombang emigrasi, sekitar 70.000 warga Ceko jeung Slowakia melarikan diri, jeung total ahirnya mencapai 300.000 jiwa.[185] Invasi ieu memicu protes keras ti Yugoslavia, Rumania, Cina, jeung ogé ti partéy-partéy komunis di Éropa Kulon.[186]
Doktrin Brezhnev
[édit | édit sumber]
Dina bulan Séptémber 1968, dina pidatonya di Kongres Kelima Partei Persatuan Pekerja Polandia, sebulan saenggeus menginvasi Cekoslowakia, Brezhnev menyampaikan Doktrin Brezhnev; nu mengklaim yén "hak kami pikeun melanggar kedaulatan nagara manapun jika ada nu berupaya pikeun menggantikan Marxisme-Lenieusme dengan kapitalismeu". Dina pidatonya, Brezhnev nyatakeun:[183]
| Ketika kakuatan nu memusuhi sosialisme mencoba pikeun ngarobah haluan Babaraha nagara sosialis menuju kapitalismeu, itu bukan hanya jadi masalah bagi nagara nu bersangkutan, namun masalah umum jeung kepedulian ti sakabéh nagara-nagara sosialis. |
Doktrin éta dilatarbelakangi ku kegagalan Marxisme-Lenieusme dina ningkatkeun kesejahteraan di nagara-nagara seperti Polandia, Hongaria jeung Jerman Wétan, nu mengalami penurunan standar hirup nu kontras dengan kemakmuran Jerman Kulon jeung nagara Éropa Kulon lianna.[187]
Krisis di Dunya Katilu
[édit | édit sumber]
Dina ahir April 1965, présidén Lyndon B. Johnson mendaratkan 22.000 tentaranya di Republik Domieuka jeung kemudian mendudukinya salila satu taun melalui invasi nu diberi kode Operasi Power Pack. Operasi ieu dilakukan pikeun membendung ancaman menyebarnya Révolusi bergaya Kuba di Amérika Latin.[16] Pemilihan présidén diselenggarakan dina taun 1966, nu ngahasilkeun kemenangan bagi konservatif Joaquín Balaguer. Meskipun Balaguer mendapat dukungan ti sektor-sektor elit jeung kelompok petani, lawan pulitiknya ti partéy PRD, mantan présidén Juan Bosch, teu aktif berkampanye.[188] Aktivis PRD dilumpuhkan dengan kekerasan ku polisi Domieuka jeung angkatan bersenjata.[188]
Di Indonésia, anti-komunis garis keras Jenderal Soeharto meraih kendali Pamaréntahan ti pendahulunya, Soekarno, jeung kemudian mulai ngawangun "Orde Baru". Ti taun 1965 sampai 1966, militer Indonésia ngalakukeun pembunuhan massal ka sekitar setengah juta anggota jeung simpatisan Partei Komunis Indonésia sarta organisasi-organisasi sayap kiri lianna.[189]
Ningkatna konflik nu keur berlangsung antara pamingpin Vietnam Kidul Ngô Đình Diệm dengan komunis Front Nasional pikeun Pembébasan Vietnam Kidul (NLF) membuat Johnson ngirimkan 575.000 tentara Amérika ke Asia Tenggara pikeun melumpuhkan NLF jeung sekutu Vietnam Kalér maranéhna dina Perang Vietnam, namun kawijakan ieu ngakan loba biaya jeung ngalemahkeun perékonomian AS, jeung dina taun 1975, krisis ieu memuncak dengan kegagalan Amérika Sarikat. Dunya mandang kajadian ieu sebagai kekalahan bagi salah sahiji nagara adidaya nu paling kuat di tangan salah sahiji nagara termiskin dunya.[16] Vietnam Kalér menerima persetujuan Soviét pikeun memulai perang dina taun 1959. Uni Soviét ngirimkan 15.000 penasihat militer jeung bantuan dana sebesar $ 450 juta ka Vietnam Kalér salila perang, sadengkeun Cina ngirimkan 320.000 tentara jeung bantuan dana senilai $180 juta.[190]
Di Chili, kandidat Partei Sosialis Salvador Allende meunangkeun pemilihan présidén taun 1970, jadi Marxis kapilih demokratis pertama nu jadi présidén di nagara-nagara Amérika.[191] Jenderal Augusto Pinochet ngalakukeun kudéta ka Pamaréntahan dina tanggal 11 Séptémber 1973 jeung dengan cepat mengambilalih sakabéh kakuasaan pulitik jadi kediktatoran militer, tindakana ieu direstui ku AS. Reformasi Allende ékonomi diurungkan jeung lawan sayap kiri tewas atawa ditahan di kamp-kamp interniran di handap arahan ti Dirección de Inteligencia Nacional (DINA).
Sementara itu, Operasi Burung Kondor di Amérika Kidul—nu dipaké ku para diktator di Argentina, Brasil, Bolivia, Chili, Uruguay, jeung Paraguay pikeun menekan perbédaan pendapat dengan sayap kiri—ogé mendapat dukungan ti Amérika Sarikat, jeung (kadang-kadang akurat) diperkirakan ogé terdapat Kuba atawa Soviét di belakang gerakan oposisi éta.[192]
Amérika Sarikat ogé teu senang saat Jamaika mulai menjalin hubungan nu leuwih érat dengan Pamaréntah Kuba saenggeus pemilihan Michael Manley dina taun 1972.[193] Amérika Sarikat méré spona dengan mendanai lawan-lawan pulitik Manley, mendorong pemberontakan dina tubuh tentara Jamaika, jeung menyewa tentara bayaran pikeun ngalawan Pamaréntahan Manley.[153] Kekerasan pun terjadi.
Situasi di Wétan Tengah terus jadi sumber persengketaan. Mesir, nu menerima loba bantuan senjata jeung bantuan ékonomi ti Uni Soviét, nyaéta klien Soviét nu méré potkan. Dengan terpaksa, Uni Soviét berkewajiban pikeun ngabantuan Mesir dina Perang Enam Hari (dengan ngirimkan penasihat militer jeung teknisi) jeung Perang Atrisi (dengan ngirimkan pilot jeung pesawat) pikeun ngalawan Israel nu pro-Kulon.[194] Di samping pembelotan Mesir, ti nu saméméhnya pro-Soviét jadi pro-Amérika dina taun 1972 (di handap kepamingpinan Anwar El Sadat),[195] rumor ngeunaan intervensi Soviét dina Perang Yom Kippur dina taun 1973 ngabalukarkeun terjadinya pengiriman tentara Amérika besar-besaran jeung mengancambakal menghancurkan détente.[196] Meskipun dina éra pra-Sadat Mesir mangrupa penerima bantuan terbesar Soviét di Wétan Tengah, Soviét ogé sukses menjalin hubungan érat dengan komunis di Yaman Kidul, sarta Pamaréntahan nasionalis Aljazair jeung Irak.[195] Soviét sacara langsung memihak jeung ngabantuan Palestina dina menghadapi konflik dengan Israel, kaasup dukungan pikeun Yasser Arafat jeung Organisasi Pembébasan Palestina.[197] Ti taun 1973-1975, CIA berkolusi dengan Pamaréntah Iran pikeun membiayai jeung mempersenjatai pemberontak Kurdi dina Perang Irak–Kurdi Kadua dengan tujuan pikeun melumpuhkan pamingpin Irak Ahmed Hassan al-Bakr. Saat Iran jeung Irak nandatanganan Perjanjian Aljazair dina taun 1975, dukungan pikeun Iran pun ogé turut berhenti.[198]
Di Afrika, militer Somalia nu dipimpin ku Mohamed Siad Barre ngalakukeun kudéta tak berdarah dina taun 1969 jeung ngawangun Republik Demokratik Somalia nu berpaham sosialis. Uni Soviét jangji pikeun ngadukung Somalia. Opat taun kemudian, Kaisar Ethiopia Haile Selassie nu pro-Amérika digulingkan dina kudéta taun 1974 ku kelompok Derg, salah sahiji kelompok militer radikal pro-Soviét nu dipimpin ku Mengistu Haile Mariam. Mariem menjalin hubungan dengan Kuba jeung Soviét.[199] Saat peperangan antara Somalia jeung Ethiopia pecah dina taun 1977-1978, Barre keleungitan dukungan Soviét jeung kemudian bersekutu dengan Amérika Sarikat. Tentara Kuba ogé berperan dina perang ieu dengan memihak Ethiopia.[199]
Révolusi Anyelir di Portugis dina taun 1974 nu ngalawan kéotoriteran Estado Novo membuat Portugis kembali ke sistem multi-partéy jeung sekaligus memfasilitasi kemerdekaan koloni Portugis di Angola jeung Timor Wétan. Di Afrika, pemberontak Angola mengobarkan perang kemerdekaan multi-faksi ngalawan kakuasaan Portugis sejak taun 1961, saenggeus perang ieu usai, perang dua dasawarsa menggantikan perang anti-kolonial, nu ditandai dengan peperangan antara komunis Gerakan Rakyat Pembébasan Angola (MPLA), nu didukung ku Kuba jeung Soviét, dengan Front Pembébasan Nasional Angola (FNLA), nu didukung ku Amérika Sarikat, Républik Rakyat Tiongkok, jeung Pamaréntahan Mobutu di Zaire. AS, Pamaréntahan apartheid Afrika Kidul, jeung Babaraha nagara Afrika lianna ogé ngadukung faksi Katilu, Uni Nasional pikeun Kemerdekaan Penuh Angola (UNITA). Tanpa berkonsultasi dengan Soviét, Kuba ngirimkan tentaranya pikeun berjuang bersama MPLA.[199] Pamaréntah apartheid Afrika Kidul ogé ngirimkan tentara pikeun ngabantuan UNITA, namun MPLA aya di atas tangan karena didukung ku Kuba jeung Soviét.[199]
Di Asia Tenggara, koloni Timor Wétan sacara sepihak memproklilasikan kemerdekaana ti Portugis di handap sayap kiri Fretilin dina bulan November 1975. Dengan dukungan ti Australia jeung Amérika Sarikat, Soeharto menginvasi Timor Wétan dina bulan Désémber—nu memulai Jajahan Indonésia di Timor Wétan salila sepÉropat abad.[200]
Salila Perang Vietnam, Vietnam Kalér menginvasi jeung menduduki sebagéan Kamboja pikeun dipaké sebagai pangkalan militer, nu ogé berperan dina memicu pecahnya Perang Saudara Kamboja antara Pamaréntah pro-Amérika Lon Nol jeung pemberontak Maoist Khmer Beureum. Dokumen nu ditemukan ti arsip Soviét mengungkapkan yén invasi Vietnam Kalér ke Kamboja dina taun 1970 dilaksanakan atas permintaan ti Khmer Beureum saenggeus bernegosiasi dengan Nuon Chea.[201] AS jeung Vietnam Kidul nanggepannya dengan melancarkan kampanye pengeboman jeung serangan darat, efek ti operasi ieu masih diperdebatkan ku para sejarawan.[202] Di handap kepamingpinan Pol Pot, Khmer Beureum membantai 1-3 juta, ti 8,4 juta total penduduk Kamboja, di ladang pembantaian.[203][204][205] Sosiolog Martin Shaw ngagambarkeun kekejaman ieu sebagai "genosida paling murni ti éra Perang Tiis".[206] Vietnam ngagulingkeun Pol Pot dina taun 1979 jeung nyieun Pamaréntah boneka di handap pimpinan Heng Samrin.
Perbaikan hubungan Cina-Amérika
[édit | édit sumber]Sebagai akibat ti perpecahan Sino-Soviét, kategangan nu berlangsung di sepanjang tapel wates Cina-Soviét mencapai puncaknya dina taun 1969, jeung présidén Amérika Sarikat Richard Nixon memutuskan pikeun memanfaatkan konflik éta sebagai alat pikeun menggeser keseimbangan kakuasaan ke arah Kulon dina Perang Tiis.[207] Cina ogé berusaha ningkatkeun hubungan dengan Amérika Sarikat dina upayanya pikeun mengambil keuntungan ti Soviét.
Dina bulan Februari 1972, Nixon mengumumkan pemulihan hubungan dengan Cina.[208] manéhna ngalakukeun kunjungan ke Beijing jeung papanggih dengan Mao Zedong jeung Zhou Enlai. Dina saat itu, sumber daya nuklir Uni Soviét telah setara dengan Amérika Sarikat, Perang Vietnam ogé telah ngalemahkeun pangaruh Amérika di Dunya Katilu jeung menTiiskan hubungana dengan Éropa Kulon.[209] Meskipun konflik tak langsung antara dua adidaya dina Perang Tiis terus berlanjut sampai ahir 1960-an jeung awal 1970-an, kategangan perlahan-lahan mulai méré da.[117]
Nixon, Brezhnev, détente, jeung Panembakan Pesawat Korean Air Lines Penerbangan 902
[édit | édit sumber]
Saenggeus kunjungana ke Tiongkok, Nixon papanggih dengan para pamingpin Soviét, kaasup Brezhnev di Moskow.[210] Perundingan Pembatasan Senjata Strategis (SALT) antara kadua pihak ngahasilkeun dua kamupakatan ngeunaan pengawasan penggunaan senjata, nyaéta SALT I, pakta pembatasan senjata komprehensif pertama nu ditandatangani ku kadua nagara adidaya,[211] jeung Traktat Peluru Kendali Anti-Balistik, nu mengatur ngeunaan pembatasan sistem peluru kendali anti-balistik nu dipaké pikeun mempertahankan wilayah ka senjata nuklir nu dibawa misil. Ieu bertujuan pikeun membatasi pengembangan peluru kendali anti-balistik jeung rudal nuklir berbiaya mahal.[70]
Nixon jeung Brezhnev mengumumkan éra anyar "hirup berdampingan sacara damai" jeung ngawangun pamarekanhubungan anyar nu disebut détente (peredaan kategangan) antara dua nagara adidaya. Sementara itu, Brezhnev berusaha pikeun memperbaiki kembali perékonomian Soviét nu mengalami penurunan akibat besarnya pengeluaran militer.[16] Antara taun 1972 jeung 1974, kadua pihak ogé paheut pikeun memperkuat hubungan ékonomi maranéhna,[16] di antaranya dengan ngalakukeun perjanjian dina rangka paningkatan aktivitas perdagangan. Sebagai hasil ti perundingan maranéhna, détente menggantikan éra permusuhan ti Perang Tiis jeung kadua nagara bisa hirup sacara berdampingan.[210]
Sementara itu, perkembangan hubungan AS jeung Soviét ogé bertepatan dengan "Ostpulitik" Kanselir Jerman Kulon Willy Brandt.[186] Perjanjian lianna nu disahkan pikeun menstabilkan situasi di Éropa nyaéta Perjanjian Helsinki, nu ditandatangani dina Konferensi Kaamanan jeung Kerjasama di Éropa dina taun 1975.[212]
Memburuknya hubungan dina ahir 1970-an
[édit | édit sumber]Dina taun 1970-an, KGB, nu dikepalai ku Yuri Andropov, terus menekan kritikus-kritikus terkenal nu mengkritik kepamingpinan Soviét seperti Aleksandr Solzhenitsyn jeung Andrei Sakharov.[213] Salila périodeu détente ieu, konflik tak langsung antara kadua nagara adidaya masih terus terjadi di Dunya Katilu, khususnya dina krisis pulitik di Wétan Tengah, Chili, Ethiopia, jeung Angola.[214]
présidén Jimmy Carter berusaha pikeun menetapkan pembatasan perlombaan persenjataan leuwih lanjut dengan mengesahkan SALT II dina taun 1979,[215] namun upayanya ieu dirusak ku kajadian lianna dina taun itu, nyaéta Révolusi Iran nu didukung ku KGB,[216] Révolusi Nikaragua pikeun ngagulingkeun rezim pro-AS, jeung nu paling membuat AS berang; intervensi Soviét dina Perang Afganistan dina bulan Désémber.[16]
"Perang Tiis Kadua" (1979-1985)
[édit | édit sumber]Istilah "Perang Tiis Kadua" merujuk dina périodeu paningkatan kembali kategangan Perang Tiis jeung konflik antara kadua pihak dina ahir 1970-an jeung awal 1980-an. Kategangan sangat meningkat antara Amérika Sarikat jeung Uni Soviét jeung masing-masingnya jadi leuwih ter-militeristik.[12] Diggins mengungkapkan: "Reagan mengerahkan segalanya pikeun berjuang dina 'Perang Tiis Kadua' dengan ngadukung kontra-pemberontakan di Dunya Katilu."[217] Sementara Cox nyatakeun: "Intensitas 'Perang Tiis Kadua' sehebat durasinya nu singkat."[218]
Perang Soviét-Afganistan
[édit | édit sumber]
Dina bulan April 1978, Partei Démokrasi Rakyat Afganistan (PDPA) nu berhaluan komunis méré but kakuasaan atas Afganistan melalui Révolusi Saur. Dina hitungan bulan, penentang Pamaréntahan komunis melancarkan pemberontakan di Afganistan Wétan, nu dengan cepat berkembang jadi perang saudara antara gerilyawan mujahidin ngalawan tentara Pamaréntah. Pamaréntah Pakistan memfasilitasi para pemberontak dengan pusat-pusat pelatihan rusiah, sadengkeun Uni Soviét ngirim rébuan penasihat militer pikeun ngadukung Pamaréntahan PDPA.[219] Sementara itu, ningkatna gesekan antara faksi-faksi nu bersaing di PDPA–faksi Khalq nu dominan jeung Parcham nu leuwih moderat – ngabalukarkeun pemberhentian anggota kabinét jeung penangkapan perwira militer Parchami dengan dalih kudéta ka Parchami. Dina pertengahan 1979, Amérika Sarikat memulai salah sahiji program rusiah pikeun ngabantuan mujahidin.[220]
Bulan Séptémber 1979, présidén Khalqist Nur Muhammad Taraki dibunuh dina salah sahiji kudéta PDPA nu diatur ku rekana sesama anggota Khalq bernama Hafizullah Amin, nu kemudian jadi présidén. Amin dibunuh ku pasukan khusus Soviét dina bulan Désémber 1979. Saenggeus kematiana, salah sahiji Pamaréntahan nu diorganisir ku Soviét, di handap pimpinan Babrak Karmal, mengisi kekosongan kakuasaan. Pasukan Soviét dikerahkan pikeun menstabilkan Afganistan di handap Pamaréntahan Karmal, nu telah jadi boneka Soviét. Akibatnya, Soviét miluan langsung dina apa nu kemudian jadi perang domestik di Afganistan.[221]
Carter nanggepan intervensi Soviét di Afganistan dengan cara menarik kembali perjanjian SALT II ti Senat, ngalakukeun embargo dina pengiriman gandum jeung barang-barang téhnologi dina Uni Soviét, sarta ningkatkeun pengeluaran militer. Amérika Sarikat ogé ngalakukeun pemboikotan ka Olimpiade Moskow 1980. Carter nyatakeun yén tindakan Soviét mangrupa "ancaman nu paling serius ka perdamaian salila Perang Tiis Kadua".[222]
Reagan jeung Thatcher
[édit | édit sumber]
Dina bulan Januari 1977, opat taun saméméh jadi présidén, Ronald Reagan mengungkapkan dina percakapana dengan Richard V. Allen, ngeunaan harapan dasarnya terkait dengan Perang Tiis: "Ide saya ngeunaan kawijakan Amérika ka Uni Soviét sederhana, jeung Babaraha orangbakal menyebutnya sangat sederhana, nyaéta: Kita menang jeung maranéhna kalah. Bagaimana ceuk Anda?".[223] Taun 1980, Ronald réagan ngéléhkeun Jimmy Carter dina pemilu presiden 1980. Saenggeus kemenangana, manéhna bersumpahbakal ningkatkeun anggaran militer jeung menghadapi Soviét di manapun.[224] Baik réagan maupun Perdana Menteri Britania Raya nu baru, Margaret Thatcher, sama-sama mengecam Uni Soviét jeung idéologinya. réagan menyebut Uni Soviét sebagai salah sahiji "kekaisaran jahat" jeung meramalkan yén komunismebakal hancur jadi "tumpukan abu sejarah".[225]
Meskipun sentimen anti-Amérika di Iran saenggeus Révolusi Iran meningkat, Pamaréntahan réagan tetap mengulurkan tangan ka Pamaréntah anti-komunis Ayatollah Khomeieu dina upayanya pikeun méré krut téokrasi bagi Amérika dina taun 1980-an. Direktur CIA William Casey ngagambarkeun Pamaréntahan Khomeieu sebagai Pamaréntahan nu "goyah jeung [mungkin] dina pergerakan ke arah kebeneran... AS hampir teu ngabogaan kartu pikeun dimainkan; sementara Uni Soviét ngabogaan loba kartu."[226] Salah sahijimétodeunu dilakukan Amérika pikeun ngadukung Iran nyaéta dengan penjualan senjata sacara rusiah. Dina taun 1983, CIA merilis daftar panjang komunis Iran jeung aktivis sayap kiri lianna nu dicurigai bekerja dina Pamaréntahan Khomeieu.[227] Salah sahiji komisi khusus kemudian melaporkan yén daftar itu disusun pikeun mengambil "langkah-langkah, kaasup eksekusi massal, pikeun mengeliminasi sakabéh infrastruktur pro-Soviét di Iran."[227]
Dina awal 1985, prinsip anti-komunis réagan telah berkembang jadi sikap nu dikenal sebagai Doktrin Reagan—nu mana, selain penahanan, ogé dirumuskan hak tambahan pikeun menumbangkan Pamaréntahan komunis nu ada.[228] Selain melanjutkan kawijakan Carter nu ngadukung penentang Islam dina ngalawan Soviét jeung PDPA di Afganistan, CIA ogé berusaha ngalemahkeun Uni Soviét dengan cara mempromosikan pulitik Islam di mayoritas Islam Soviét Asia Tengah.[229] Di samping itu, CIA mendorong anti-komunis ISI di Pakistan agar bersedia melatih Muslim ti sakabéh dunya pikeun berpartisipasi dina jihad ngalawan Uni Soviét.[229] A
Gerakan solititas jeung darurat militer di Polandia
[édit | édit sumber]Kunjungan Paus Yohanes Paulus II ke nagara kelahirana, Polandia, dina taun 1979 telah mendorong kebangkitan spiritual jeung nasionalis nu memicu lahirnya gerakan solititas jeung semangat anti-komunisme. Hal ieu diperkirakan mangrupa penyebab dilakukana upaya pembunuhan ka Paus Yohanes Paulus II dua taun kemudian.[230]
Dina bulan Désémber 1981, Wojciech Jaruzelski beréaksi ka krisis di Polandia dengan memberlakukan masa darurat militer. Pikeun nanggepannya, réagan memberlakukan sanksi ékonomi ka Polandia.[231] Mikhail Suslov, idéolog top di Kremlin, menyarankan agar pamingpin Soviét teu campur tangan jika Polandia jatuh di handap kendali gerakan Solititas, karena takut hal itubakal menimbulkan sanksi ékonomi nu leuwih berat deui, nu hartinabakal jadi malapetaka bagi perékonomian Soviét.[231]
Isu ékonomi jeung militer Soviét jeung AS
[édit | édit sumber]- Informasi salajengna: Era stagnasi, Strategi Ieusiatif Pertahanan, RSD-10 Pioneer, MGM-31 Pershing, Kematian Leonid Brezhnev, Yuri Andropov, and Konstantin Chernenko
Moskow telah ngawangun sumber daya militer nu menghabiskan 25 persen ti produk nasional bruto Uni Soviét, dengan mengorbankan barang-barang konsumsi jeung investasi di sektor sipil.[232] Pengeluaran Soviét pikeun perlombaan senjata jeung kompétisi Perang Tiis lianna beuki diperparah ku masalah struktural dina sistem perékonomian Soviét,[233] nu mengalami stagnasi ékonomi salila satu dekade dina taun-taun terahir Pamaréntahan Brezhnev.
Investasi Soviét dina sektor pertahanan teu didorong ku kapentingan militer, namun sebagéan besar pikeun ngadukung kapentingan partéy-partéy besar jeung birokrasi nagara, nu bergantung dina sektor militer pikeun ngadukung kakuasaan jeung hak istimewa maranéhna.[234] Militer Uni Soviét mangrupa militer terbesar di dunya dina hal jumlah jeung jenis senjata, jumlah tentara, jeung jumlah pangkalan militer nu maranéhna miliki.[235] Namun, keuntungan kuantitatif nu dipegang ku militer Soviét seringkali dirusiahkan kéayaana, sehingga Blok Wétan sacara dramatis tertinggal ku Kulon.[236]
Dina awal 1980-an, Uni Soviét telah ngawangun persenjataan jeung pasukan militer nu meleuwihi Amérika Sarikat. Segera saenggeus Soviét menginvasi Afganistan, présidén Carter memulai pemwangunan besar-besaran militer Amérika Sarikat. Upaya ieu beuki diintensifkan ku Pamaréntahan réagan, nu ningkatkeun pengeluaran militer ti 5,3 persen/total GNP dina taun 1981 jadi 6,5 persen dina taun 1986,[237] jumlah anggaran militer terbesar sepanjang sejarah Amérika Sarikat.[238]
Kategangan terus meningkat dina awal 1980-an ketika réagan mengaktifkan kembali program B-1 Lancer nu saméméhnya dibatalkan ku Pamaréntahan Carter, memproduksi LGM-118 Peacekeeper,[239] menginstal rudal jelajah AS di Éropa, jeung mengumumkan program eksperimental Strategi Ieusiatif Pertahanan, nu dijuluki "Star Wars" ku media, nyaéta program pertahanan pikeun menembak jatuh rudal musuh di tengah-tengah penerbangana.[240]
Dilatarbelakangi ku ningkatna kategangan antara Soviét jeung Amérika Sarikat, sarta dipasangnya rudal balistik RSD-10 Pioneer milik Soviét nu mengarah ke Éropa Kulon, NATO memutuskan–di handap dorongan ti présidén Carter–pikeun menginstal rudal jelajah jeung MGM-31 Pershing milik Amérika Sarikat di Éropa, terutama di Jerman Kulon.[241] Rudal-rudal ieu ditopatkan dengan jarak mencolok, hanya berjarak 10 menit ti Moskow.[242]
Saenggeus pemwangunan militer réagan selesai, Soviét teu nanggepannya dengan mengembangkan sumber daya militernya leuwih besar deui karena pengeluaran militer Soviét sudah sangat besar.[243] Besarnya anggaran militer Soviét mengakibatkan teu efisiena pemwangunan dina sektor manufaktur jeung pertanian, nu ahirnya jadi beban berat bagi perékonomian Soviét.[244] Di saat nu bersamaan, produksi minyak di Arab Saudi meningkat,[245] bahkan produksi minyak di nagara-nagara non-OPEC ogé meningkat dina périodeu éta, kaasup Soviét.[246] Perkembangan ieu méré kontribusi ka fénoménabanjir minyak 1980-an nu mempangaruhi Uni Soviét. Minyak mulai jadi sumber utama pendapatan ekspor Soviét.[232][244] Namun, permasalahan perékonomian komando,[247] turuna harga minyak, jeung pengeluaran militer nu tetap besar sacara bertahap membawa perékonomian Soviét menuju stagnasi.[244]
Dina tanggal 1 Séptémber 1983, Uni Soviét menembak jatuh Korean Air Penerbangan 007, pesawat Boeing 747 nu mengangkut 269 penumpang, kaasup anggota Kongres Larry McDonald. Pesawat itu ditembak karena melanggar wilayah udara Soviét dengan melewati pantai Kulon pulo Sakhalin, di dekat Kepulauan Moneron —tindakan nu ku réagan dianggep sebagai "pembantaian". Tindakan Soviét ieu beuki ningkatkeun dukungan bagi AS supaya segera menerjukan militernya.[248] NATO mengadakan latihan militer Able Archer 83 dina bulan November 1983, nu mangrupa simulasi peluncuran nuklir sacara nyata. Paristiwa ieu disebut-sebut sebagai saat nu paling berbahaya bagi dunya sejak Krisis Rudal Kuba dina taun 1962. Saenggeus pamingpin Soviét memahami maksud ti latihan militer éta, maka diputuskan yén perang nuklir beuki dekat.[249]
Kehenteusetujuan publik AS ngeunaan campur tangan AS dina konflik nagara lain sudah berlangsung sejak ahir Perang Vietnam.[250] Pamaréntahan réagan menekankan taktik kontra-pemberontakan jeung penyelesaian cepat dina mencampuri konflik asing.[250] Dina taun 1983, Pamaréntahan réagan pipilueun tangan dina Perang Saudara Lebanon, menginvasi Grenada, membom Libya, jeung ngadukung gerakan Contras di Amérika Tengah–paramiliter anti-komunis nu berusaha ngagulingkeun Pamaréntahan pro-Soviét Sandieusta di Nikaragua.[98] Intervensi réagan ka Grenada jeung Libya mendapat dukungan ti publik AS, namun dukungana dina Contra mengundang kontroversi.[251]
Sementara itu, Soviét sendiri mengeluarkan biaya tinggi dina memfasilitasi intervensi maranéhna ka asing. Meskipun Brezhnev meyakieu dina taun 1979 yén Perang Soviét-Afganistanbakal berlangsung singkat, gerilyawan Muslim, nu dibantu ku AS jeung nagara-nagara lianna, mengobarkan perlawanan sengit ka invasi éta.[252] Kremlin ngirimkan hampir 100.000 tentara pikeun ngadukung rezim boneka di Afganistan, nu dijuluki ku para pengamat luar dengan "perang 'Vietnam'-nya Soviét".[252] Namun, dampak perang Afganistan ieu jauh leuwih parah bagi Soviét ketimbang dampak Perang Vietnam bagi Amérika Sarikat, karena konflik ieu ogé bertepatan dengan périodeu kekacauan jeung krisis internal dina birokrasi jeung perékonomian Soviét.[253]
Séorang pejabat senior di Departemen Luar Negeri AS memprediksikan dina awal 1980-an, manéhna nyatakeun yén "invasi nu mengakibatkan krisis dina negeri bagi Soviét... mungkin itu nyaéta hukum termodinamika entropi... nu terjebak dengan sistem Soviét, nu ayeuna tampaknya leuwih loba mengeluarkan energi pikeun menjaga keseimbangana ketimbang pikeun memperbaikinya. Kita bisa menempo periode kebangkitan asing dina saat mengalami keruntuhan internal".[254][255]
Taun-taun terahir (1985–1991)
[édit | édit sumber]
Reformasi Gorbachev
[édit | édit sumber]- Informasi salajengna: Mikhail Gorbachev, perestroika, and glasnost
Saenggeus tanggal 11 Maret 1985, Mikhail Gorbachev jadi Sekretaris Jenderal partéy Komunis Uni Soviét nu kelima pikeun menggantikan Konstantin Chernenko nu sudah wafat.
Dina saat Mikhail Gorbachev, nu relatif masih muda, jadi Sekretaris Jenderal dina taun 1985,[225] perékonomian Soviét keur stagnan jeung mengalami penurunan tajam dina penerimaan mata uang asing akibat turuna harga minyak dunya dina taun 1980-an.[256] Masalah ieu memaksa Gorbachev pikeun mengambil langkah-langkah guna membangkitkan kembali keterpurukan Soviét.[256]
Gorbachev nyatakeun yén pikeun membangkitkan kembali Soviét, diperlukan perobahan nu mendina dina struktural Soviét. Dina bulan Juni 1987, Gorbachev mengumumkan agenda reformasinya nu disebut perestroika atawa restrukturisasi.[257] Perestroika ngamungkinkeun leuwih épéktipnya sistem kuota produksi, kepemilikan swasta atas bisnis jeung ogé membuka jalan bagi investor asing. Langkah ieu dimaksudkan pikeun mengarahkan sumber daya nagara ti pembiayaan militer nu mahal pikeun menunjang Perang Tiis ke pengembangan sektor sipil nu leuwih produktif.[257]
Meskipun muncul skeptisisme ti nagara-nagara Kulon, pamingpin Soviét nu anyar ieu terbukti berkomitmen pikeun memperbaiki kondisi perékonomian Soviét nu buruk, bukana melanjutkan perlombaan senjata dengan Kulon.[117][258] Pikeun ngalawan penentang reformasinya nu berasal ti internal partéy, Gorbachev sacara bersamaan memperkenalkan glasnost, atawa keterbukaan. Kawijakan ieu ngamungkinkeun ningkatna kebébasan pers jeung transparansi lembaga-lembaga nagara.[259] Glasnost dimaksudkan pikeun ngurangan korupsi dina tubuh Partei Komunis jeung memoderasi penyalahgunaan kakuasaan di Komite Sentral.[260] Glasnost ogé ngamungkinkeun ningkatna kontak antara warga Soviét jeung Dunya Kulon, khususnya dengan Amérika Sarikat, nu méré kontribusi bagi paningkatan détente antara kadua nagara.[261]
Perbaikan hubungan
[édit | édit sumber]- Informasi salajengna: Konferensi Tingkat Tinggi Reykjavík, Traktat INF, and START I
Nanggepan konsesi pulitik jeung militer Kremlin nu baru, réagan setuju pikeun mengadakan kembali perundingan dengan Soviét terkait dengan isu-isu ékonomi jeung perlombaan senjata.[262] Perundingan pertama diadakan dina bulan November 1985 di Jenewa, Swiss.[262] Dina perundingan éta, kadua pamingpin nagara, disertai ku séorang penerjemah, paheut pikeun ngurangans persenjataan nuklir di masing-masing nagara sebesar 50 persen.[263] Perundingan kadua, Konferensi Tingkat Tinggi Reykjavík, diselenggarakan di Islandia. Perundingan éta berjalan lancar hingga pembicaraan bergeser ke arah Strategi Ieusiatif Pertahanan réagan nu hayang dieliminasi ku Gorbachev, namun réagan nolak.[264] Negosiasi ahirnya gagal, namun dina perundingan Katilu dina taun 1987, kadua pihak berhasil ngahasilkeun terobosan dengan ditandatanganinya Traktat Angkatan Nuklir Jangka Menengah (INF). Traktat ieu menghapuskan kéayaan sakabéh senjata nuklir, rudal balistik, jeung rudal jelajah di kadua pihak dengan jarak antara 500 jeung 5.500 kilométer beserta infrastrukturnya.[265]
Kategangan antara Wétan dengan Kulon méré da dengan cepat dina pertengahan 1980-an. Taun 1989, bertopat di Moskow, Gorbachev jeung gagantina réagan, George H. W. Bush, nandatanganan perjanjian START I, nu mengahiri perlombaan senjata antar kadua nagara.[266] Salila taun-taun saterusna, Soviét dihadapkan dina keruntuhan perékonomian nu dibalukarkeun ku turuna harga minyak dunya jeung besarnya pembiayaan militer.[267] Selain itu, penopatan militer di nagara sekutunya diakui teu relevan deui bagi Soviét, jeung dina taun 1987, Soviét sacara resmi mengumumkan kalau manéhna moal bakal pipilueun deui dina urusan dina negeri nagara-nagara sekutunya di Éropa Wétan.[268]
Taun 1989, pasukan Soviét mundur ti Afganistan,[269] jeung setaun kemudian Gorbachev menyetujui reunifikasi Jerman,[267] satu-satunya alternatif pikeun nanggepan skenario Tianmen.[270] Ketika Tembok Berlin runtuh, konsép "Common European Home" nu dicetuskan ku Gorbachev mulai terbentuk.[271]
Dina tanggal 3 Désémber 1989, dina Konferensi Tingkat Tinggi Malta, Gorbachev jeung George H. W. Bush sacara resmi nyatakeun yén Perang Tiis sudah berahir.[272] Setaun kemudian, dua nagara éta bermitra dina Perang Teluk ngalawan Irak.[273]
Goyahna sistem Soviét
[édit | édit sumber]- Informasi salajengna: Perékonomian Uni Soviét
Dina taun 1989, sistem aliansi Soviét aya di ambang keruntuhan. Akibat leungitnya dukungan militer ti Soviét, satu-persatu para pamingpin nagara-nagara komunis Pakta Warsawa ogé keleungitan kakuasaan.[269] Di Uni Soviét sendiri, kawijakan glasnost ngalemahkeun ikatan nu salila ieu menyatukan Soviét.[268] Bulan Februari 1990, dengan beuki memuncaknya isu pembubaran Uni Soviét, para pamingpin Partei Komunis terpaksa menyerahkan tampuk kakuasaana nu telah bertahan salila 73 taun.[274]
Dina saat nu sama, isu kemerdekaan nu dipicu ku glasnost beuki mendorong nagara-nagara Soviét pikeun misahkeun diri ti Moskow. Nagara-nagara Baltik mulai menarik diri ti Soviét sepenuhnya.[275] Gelombang Révolusi damai 1989 nu melanda Éropa Tengah jeung Éropa Wétan meruntuhkan kedigjayaan komunisme Soviét di nagara-nagara seperti Polandia, Hongaria, Cekoslowakia jeung Bulgaria.[276] Rumania jadi satu-satunya nagara Blok Wétan nu ngagulingkeun kakuasaan komunis sacara keras dengan mengeksekusi kepala nagaranya.[277]
Pembubaran Uni Soviét
[édit | édit sumber]- Informasi salajengna: January 1991 events in Latvia, Upaya kudéta di Soviét 1991, Sejarah Uni Soviét (1982–1991), and Pembubaran Uni Soviét
Sikap permisif Gorbachev ka Éropa Wétan awalna teu meluas ke wilayah Soviét, bahkan Bush, nu berjuang pikeun mempertahankan hubungan persahabatan dengan Soviét, mengutuk pembunuhan dina bulan Januari 1991 di Latvia jeung Lituania. Bush memperingatkan yén hubungan ékonomibakal dibekukan jika kekerasan terus terjadi.[278] Uni Soviét sacara fatal dilemahkeun ku kudéta nu gagal dina taun 1991 jeung ningkatna jumlah republikan Soviét, hususna di Rusia, nu mengancambakal misahkeun diri ti Uni Soviét. Persemakmuran Nagara-Nagara Merdeka, nu didirikan dina tanggal 21 Désémber 1991, dipandang sebagai entitas penerus Uni Soviét, namun, ceuk para pamingpin Rusia, tujuana nyaéta pikeun "ngamungkinkeun perpisahan sacara ayab" antara republik-republik Soviét jeung ogé sebanding dengan kelonggaran konfederasi.[279] Uni Soviét sacara resmi dibubarkan dina tanggal 25 Désémber 1991.[280]
Dampak
[édit | édit sumber]
.svg)
Saenggeus Perang Tiis, Rusia sebagai ahli waris utama Uni Soviét memotong pengeluaran militer sacara drastis. Restrukturisasi ékonomi ngabalukarkeun jutaan warga di sakabéh Uni Soviét menganggur.[281] Sadengkeun reformasi kapitalis mengakibatkan terjadinya resesi parah, leuwih parah tidina nu dialami ku AS jeung Jerman salila Depresi Besar.[282]
Saenggeus berahir, Perang Tiis masih terus mempangaruhi dunya.[12] Saenggeus pembubaran Uni Soviét, dunya pasca-Perang Tiis sacara luas dianggep sebagai dunya nu unipolar, nyésakeun Amérika Sarikat sebagai satu-satunya nagara adidaya di dunya.[283][284][285] Perang Tiis ogé ngabantuan mendefenisikan peran pulitik Amérika Sarikat di dunya pasca-Perang Dunya II: dina taun 1989 AS menjalin kerjasama militer dengan 50 nagara jeung mibanda 526.000[286] tentara di luar negeri nu tersebar di puluhan nagara, dengan 326.000 terdapat di Éropa (dua pertiganya di Jerman Kulon),[287] jeung sekitar 130.000 terdapat di Asia (terutama di Jepang jeung Koréa Kidul).[286] Perang Tiis ogé menandai puncak pengembangan industri-militer, terutama di Amérika Sarikat, jeung pendanaan militer sacara besar-besaran.[288] Pengembangan industri militer ieu mibanda dampak besar ka nagara nu bersangkutan; ngabantuan nyieun kehirupan kemasyarakatan, kawijakan, jeung hubungan luar negeri nagara éta.[289]
Pengeluaran militer Amérika Sarikat salila berlangsungnya Perang Tiis diperkirakan sekitar $ 8 triliun, sadengkeun hampir 100.000 orang Amérika keleungitan nyawa maranéhna dina Perang Korea jeung Perang Vietnam.[290] Sulit pikeun memperkirakan jumlah korban jeung kerugian ti pihak Soviét, namun jika dinempo ti komparasi produk nasional bruto maranéhna, maka biaya keuangan nu dikeluarkan ku Soviét salila Perang Tiis jauh leuwih besar tidina nu dikeluarkan ku Amérika Sarikat.[291]
Selain leungitnya nyawa warga sipil ku para tentara tak berseragam, jutaan jiwa ogé tewas dina perang proksi antar kadua nagara adidaya di rupa-rupa belahan dunya, terutama di Asia Tenggara.[292] Sebagéan besar perang proksi jeung bantuan pikeun konflik-konflik lokal turut berahir seiring dengan usainya Perang Tiis. Perang antar-nagara, perang etnis, perang Révolusi, sarta jumlah pengungsi menurun tajam dina taun-taun pasca-Perang Tiis.[293]
Di sisi lain, konflik-konflik antar-nagara di Dunya Katilu teu sepenuhnya terhapus pasca-Perang Tiis. Kategangan ékonomi jeung sosial nu dulu dimanfaatkan sebagai "bahan bakar" Perang Tiis terus berlangsung di Dunya Katilu.[12] Kegagalan kontrol nagara di sejumlah wilayah nu dulunya dikuasai ku Pamaréntah komunis telah ngahasilkeun konflik sipil jeung etnis baru, terutama di nagara-nagara bekas Yugoslavia.[12] Berahirnya Perang Tiis telah menghantarkan Éropa Wétan dina éra pertumbuhan ékonomi jeung paningkatan jumlah nagara démokrasi liberal, sadengkeun di bagéan lain dunya, seperti di Afganistan, kemerdekaan diikuti dengan kegagalan nagara.[12]
Historiografi
[édit | édit sumber]Saenggeus istilah "Perang Tiis" dipopulerkan pikeun merujuk dina kategangan antara AS-Soviét pasca-Perang Dunya II, penafsiran ka asal usul konflik telah jadi sumber perdebatan di kalangan sejarawan, ilmuwan pulitik, jeung jurnalis.[294] Sacara khusus, sejarawan teu paheut ngeunaan saha nu bertanggung jawab atas kerusakan hubungan Soviét-AS saenggeus Perang Dunya II, jeung apakah konflik antara dua adidaya éta tak terelakkan atawa bisa dihinti.[295] Para sejarawan ogé teu paheut ngeunaan apa defenisi persisnya Perang Tiis itu, apa-apa saja nu jadi sumber-sumber konfliknya, jeung bagaimana pikeun menguraikan pola aksi jeung réaksi antara kadua pihak.[12]
Meskipun penjelasan tentang asal usul ti konflik Perang Tiis dina diskusi akademik berlangsung dengan kompleks jeung beragam, Babaraha sekolah umum menetapkan pemikiran dina subjek nu dapat diidentifikasi. Sejarawan umumnya berpendapat yén terdapat tiga pamarekannu berbéda pikeun mempelajari Perang Tiis, nyaéta: pamarekan"ortodoks", "revisionisme", jeung "pasca-revisionisme".[288]
pamarekan"ortodoks" nyatakeun yén Uni Soviét jeung ekspansinya ke Éropa Wétan lah nu memicu berkobarnya Perang Tiis.[288] Kalangan "revisionis" menganggep yén Amérika Sarikat bertanggung jawab atas kerusakan perdamaian pasca-Perang Dunya II karena berupaya pikeun mengkonfrontasi jeung mengisolasi Uni Soviét saméméh ahir Perang Dunya II.[288] Sadengkeun "pasca-revisionis" mandang Perang Tiis sebagai kajadian nu leuwih bernuansa, jeung berusaha pikeun leuwih menyeimbangkan ngeunaan saha pihak nu bertanggung jawab dina Perang Tiis.[288] Kelobaan historiografi ngeunaan Perang Tiis menggunakan dua atawa kesakabéhan pamarekanieu.[31]
Nempo ogé
[édit | édit sumber]- Permainan Besar
- Imperialisme Amérika Sarikat
- Kanada dina Perang Tiis
- Perang Tiis (istilah umum)
- Perang Tiis (serial TV)
- Kebudayaan salila Perang Tiis
- Konferensi Danube River 1948
- Daftar konferensi Uni Soviét-Amérika Sarikat
- McCarthyisme
- Intervensi luar negeri Amérika Sarikat
- Ekspansi ékonomi pasca-Perang Dunya II
- Kekaisaran Soviét
- Garis waktu kejadian dina Perang Tiis
- Eksperimen manusia nu teu etis di Amérika Sarikat
- Perang Dunya III
- Kategori:Perang Tiis
Catatan kaki
[édit | édit sumber]- ↑ Orwell, "You and the Atomic Bomb Archived 2008-02-06 di Wayback Machine", Tribune October 19, 1945
- ↑ Orwell, George, The Observer, March 10, 1946
- ↑ Gaddis 2005, p. 54
- ↑ Safire, William (2006-10-01). "Islamofascism Anyone?". The New York Times (The New York Times Company). Diarsipkan dari yang asli on 2006-10-22. http://web.archive.org/web/20061022172712/http://www.iht.com/articles/2006/10/01/news/edsafire.php. Diakses pada December 25, 2008 Archived Oktober 22, 2006, di Wayback Machine
- ↑ 'Bernard Baruch coins the term "Cold War"', history.com, April 16, 1947. Retrieved on July 2, 2008.
- ↑ Strobe Talbott: The Great Experiment: The Story of Ancient Empires, Modern States, and the Quest for a Global Nation (2009) p.441 n.3; Lippmann's own book is Lippmann, Walter (1947). The Cold War. Harper. Diakses tanggal Séptémber 2, 2008.
- ↑ a b Gaddis 1990, p. 57
- ↑ Lee 1999, p. 57
- ↑ Palmieri 1989, p. 62
- ↑ Tucker 1992, p. 46
- ↑ Tucker 1992, pp. 47–8
- ↑ a b c d e f g Halliday 2001, p. 2e
- ↑ Tucker 1992, p. 74
- ↑ Tucker 1992, p. 75
- ↑ Tucker 1992, p. 98
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p LaFeber 1991, pp. 194–197
- ↑ Tim Tzouliadis. The Forsaken. The Penguin Press. ISBN 978-1-59420-168-4.
- ↑ George C. Herring Jr., Aid to Russia, 1941–1946: Strategy, Diplomacy, the Origins of the Cold War (Columbia University Press, 1973).
- ↑ Gaddis 1990, pp. 151–153
- ↑ a b c Gaddis 2005, pp. 13–23
- ↑ Gaddis 1990, p. 156
- ↑ Gaddis 2005, p. 7
- ↑ "Leaders mourn Soviét wartime dead", BBC News, May 9, 2005. Retrieved on July 2, 2008.
- ↑ Gaddis 1990, p. 176
- ↑ a b Plokhy 2010
- ↑ a b Gaddis 2005, p. 21
- ↑ Zubok 1996, p. 94
- ↑ Gaddis 2005, p. 22
- ↑ Bourantonis 1996, p. 130
- ↑ Garthoff 1994, p. 401
- ↑ a b c d e f g h i Byrd, Peter (2003). "Cold War (entire chapter)". The concise Oxford dictionary of politics. Ed. McLean, Iain; McMillan, Alistair. Oxford University Press. Retrieved on June 16, 2008.
- ↑ Alan Wood, p. 62
- ↑ a b Gaddis 2005, pp. 25–26
- ↑ LaFeber 2002, p. 28
- ↑ a b c Wettig 2008, p. 21
- ↑ a b c Senn, Alfred Erich, Lithuania 1940 : revolution from above, Amsterdam, New York, Rodopi, 2007 ISBN 978-90-420-2225-6
- ↑ Roberts 2006, p. 43
- ↑ Roberts 2006, p. 55
- ↑ Shirer 1990, p. 794
- ↑ a b Schmitz, David F. (1999). "Cold War (1945–91): Causes [entire chapter]". The Oxford Companion to American Military History. Ed. Whiteclay Chambers, John. Oxford University Press. Retrieved on June 16, 2008. [tumbu nonaktif]
- ↑ Wettig 2008, pp. 96–100
- ↑ van Dijk, Ruud, Encyclopedia of the Cold War, Volume 1, p. 200. Taylor & Francis, 2008. ISBN 0-415-97515-8
- ↑ Grenville 2005, pp. 370–71
- ↑ Cook 2001, p. 17
- ↑ Roht-Arriaza 1995, p. 83
- ↑ Gaddis 2005, p. 40
- ↑ a b c Gaddis 2005, p. 34
- ↑ Gaddis 2005, p. 100
- ↑ a b Fenton, Ben. "The secret strategy to launch attack on Red Army", telegraph.co.uk, October 1, 1998. Retrieved July 23, 2008.
- ↑ British War Cabinet, Joint Planning Staff, Public Record Office, CAB 120/691/109040 / 002 (August 11, 1945). "Operation Unthinkable: 'Russia: Threat to Western Civilization'". Department of History, Northeastern University. Diarsipkan dari versi asli (online photocopy) tanggal July 6, 2008. Diakses tanggal June 28, 2008.
- ↑ Schecter 2003, pp. 152–154
- ↑ Kydd 2005, p. 107
- ↑ Gaddis 2005, p. 30
- ↑ Morgan, Curtis F. "Southern Partnership: James F. Byrnes, Lucius D. Clay and Germany, 1945–1947". James F. Byrnes Institute. Diakses tanggal June 9, 2008. Archived Juli 5, 2008, di Wayback Machine
- ↑ Gaddis 2005, p. 94
- ↑ Harriman, Pamela C. (Winter 1987–1988). "Churchill and...Politics: The True Meaning of the Iron Curtain Speech". Winston Churchill Centre. Diarsipkan dari versi asli tanggal October 15, 2007. Diakses tanggal June 22, 2008. Archived Oktober 15, 2007, di Wayback Machine
- ↑ Van Dijk, Rudd. The 1952 Stalin Note Debate: Myth or Missed Opportunity for German Reunification? Archived 2019-05-02 di Wayback Machine Woodrow Wilson International Center for Scholars. Cold War International History Project, Working Paper 14, May 1996.
- ↑ a b c Gaddis 2005, p. 32
- ↑ Gaddis 2005, p. 27
- ↑ a b Gaddis 2005, pp. 28–29
- ↑ Gaddis 2005, p. 38
- ↑ Hahn 1993, p. 6
- ↑ Higgs 2006, p. 137
- ↑ Moschonas & Elliott 2002, p. 21
- ↑ Andrew, Christopher; Mitrokhin, Vasili (2000). The Sword and the Shield: The Mitrokhin Archive and the Secret History of the KGB. Basic Books. p. 276.
- ↑ Crocker, Hampson & Aall 2007, p. 55
- ↑ a b Miller 2000, p. 16
- ↑ Gaddis 1990, p. 186
- ↑ "Pas de Pagaille!". Time. 1947-07-28. http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,887417,00.html. Diakses pada May 28, 2008 Archived Agustus 28, 2013, di Wayback Machine
- ↑ a b c d e f g h i j k l Karabell 1999, p. 916
- ↑ Gaddis 2005, pp. 105–106
- ↑ Wettig 2008, p. 86
- ↑ Patterson 1997, p. 132
- ↑ Miller 2000, p. 19
- ↑ Gaddis 2005, p. 162
- ↑ Cowley 1996, p. 157
- ↑ a b Miller 2000, p. 13
- ↑ a b Miller 2000, p. 18
- ↑ Miller 2000, p. 31
- ↑ Gaddis 2005, p. 33
- ↑ Miller 2000, pp. 65–70
- ↑ Turner, Henry Ashby, The Two Germanies Since 1945: East and West, Yale University Press, 1987, ISBN 0-300-03865-8, page 29
- ↑ Fritsch-Bournazel, Renata, Confronting the German Question: Germans on the East-West Divide, Berg Publishers, 1990, ISBN 0-85496-684-6, page 143
- ↑ Miller 2000, p. 26
- ↑ Miller 2000, pp. 180–81
- ↑ Turner 1987, p. 23
- ↑ "Trizonia". Encyclopædia Britannica. 2011. Diakses tanggal May 7, 2011.
- ↑ O'Neil, Patrick (1997). Post-communism and the Media in Eastern Europe. Routledge. pp. 15–25. ISBN 0-7146-4765-9.
- ↑ James Wood, p. 111
- ↑ Puddington 2003, p. 131
- ↑ a b Puddington 2003, p. 9
- ↑ a b Puddington 2003, p. 7
- ↑ Puddington 2003, p. 10
- ↑ Cummings, Richard H. (2010). Radio free Europe's "Crusade for freedom" : rallying Americans behind Cold War broadcasting, 1950-1960. Jefferson, N.C.: McFarland & Co. ISBN 9780786444106.
- ↑ Gaddis 2005, p. 105
- ↑ Gaddis 2005, p. 39
- ↑ Gaddis 2005, p. 164
- ↑ a b c Gaddis 2005, p. 212
- ↑ Stokesbury, James L (1990). A Short History of the Korean War. New York: Harper Perennial. p. 14. ISBN 0-688-09513-5.
- ↑ David Dallin, Soviét Foreign Policy After Stalin (J. B. Lippincott, 1961), p60.
- ↑ Douglas J. Macdonald, “Communist Bloc Expansion in the Early Cold War,” International Security, Winter 1995-6, p180.
- ↑ John Lewis Gaddis, We Know Now: Rethinking Cold War History (Oxford University Press, 1997), p71.
- ↑ Sergei N. Goncharov, John W. Lewis and Xue Litai, Uncertain Partners: Stalin, Mao and the Korean War (Stanford University Press, 1993), p213
- ↑ William Stueck, The Korean War: An International History (Princeton University Press, 1995), p69.
- ↑ Malkasian 2001, p. 16
- ↑ Fehrenbach, T. R., This Kind of War: The Classic Korean War History, Brasseys, 2001, ISBN 1-57488-334-8, page 305
- ↑ Isby & Kamps 1985, pp. 13–14
- ↑ Cotton, James (1989). The Korean war in history. Manchester University Press ND. p. 100. ISBN 0-7190-2984-8.
- ↑ Oberdorfer, Don, The Two Koreas: A Contemporary History, Basic Books, 2001, ISBN 0-465-05162-6, page 10-11
- ↑ No, Kum-Sok and J. Roger Osterholm, A MiG-15 to Freedom: Memoir of the Wartime North Korean Defector who First Delivered the Secret Fighter Jet to the Americans in 1953, McFarland, 1996, ISBN 0-7864-0210-5
- ↑ Hastings, Max (1988). The Korean War. New York: Simon & Schuster. pp. 89–90. ISBN 0-671-66834-X.
- ↑ Karabell, p. 916
- ↑ Gaddis 2005, p. 107
- ↑ "We Will Bury You! Archived 2013-08-24 di Wayback Machine", Time magazine, November 26, 1956. Retrieved June 26, 2008.
- ↑ Gaddis 2005, p. 84
- ↑ Tompson 1997, pp. 237–239
- ↑ a b c d Palmowski
- ↑ Feldbrugge, p. 818
- ↑ "Soviét troops overrun Hungary". BBC News. 1956-11-04. http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/november/4/newsid_2739000/2739039.stm. Diakses pada June 11, 2008
- ↑ Video: Revolt in Hungary Archived 2007-11-17 di Wayback Machine Narrator: Walter Cronkite, producer: CBS (1956) – Fonds 306, Audiovisual Materials Relating to the 1956 Hungarian Revolution, OSA Archivum, Budapest, Hungary ID number: HU OSA 306-0-1:40
- ↑ UN General Assembly Special Committee on the Problem of Hungary (1957) Chapter IV. E (Logistical deployment of new Soviét troops), para 181 (p. 56)PDF (1.47 MB)
- ↑ "Report by Soviét Deputy Interior Mieuster M. N. Holodkov to Interior Mieuster N. P. Dudorov (15 November 1956)" (PDF). The 1956 Hungarian Revolution, A History in Documents. George Washington University: The National Security Archive. November 4, 2002. Diakses tanggal Séptémber 2, 2006.
- ↑ Cseresnyés, Ferenc (Summer 1999). "The '56 Exodus to Austria". The Hungarian Quarterly (Society of the Hungarian Quarterly) XL (154): 86–101. http://www.hungarianquarterly.com/no154/086.html. Diakses pada October 9, 2006. Archived Nopémber 27, 2004, di Wayback Machine
- ↑ "On This Day June 16, 1989: Hungary reburies fallen hero Imre Nagy" British Broadcasting Corporation (BBC) reports on Nagy reburial with full honors. Retrieved October 13, 2006.
- ↑ Gaddis 2005, p. 70
- ↑ Perlmutter 1997, p. 145
- ↑ Njolstad 2004, p. 136
- ↑ Breslauer, p. 72
- ↑ a b Lendvai, Paul (2008). One day that shook the Communist world: the 1956 Hungarian uprising and its legacy. Princeton University Press. p. 196. ISBN 0-691-13282-8.
- ↑ Gaddis 2005, p. 71
- ↑ Glees, pp. 126–27
- ↑ Cameron, p. 156
- ↑ Gaddis 2005, pp. 121–124
- ↑ Edelheit, p. 382
- ↑ Towle, Philip (2000). "Cold War". Di Charles Townshend. The Oxford History of Modern War. New York, USA: Oxford University Press. p. 160. ISBN 0-19-285373-2.
- ↑ Mark J. Gasiorowski and Malcolm Byrne Mohammad Mosaddegh and the 1953 Coup in Iran, Syracuse University Press, May 2004. ISBN 0-8156-3018-2, p. 125.
- ↑ James S. Lay, Jr. (November 20, 1952) (PDF). United States policy regarding the current situation in Iran. George Washington University. http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB126/iran521120.pdf. Diakses pada November 7, 2007. Statement of policy proposed by the National Security Council
- ↑ Walter B. Smith, Undersecretary (March 20, 1953) (PDF). First Progress Report on Paragraph 5-1 of NSC 136/1, "U.S. Policy Regarding the Current Situation in Iran". George Washington University. http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB126/iran530320.pdf. Diakses pada November 7, 2007.
- ↑ (PDF) Measures which the United States Government Might Take in Support of a Successor Government to Mosaddegh. George Washington University. March 1953. http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB126/iran530300.pdf. Diakses pada November 7, 2007.
- ↑ Watson, Cynthia A. (2002). U.S. National Security: A Reference Handbook. Santa Barbara, California: ABL-CLIO. p. 118. ISBN 978-1-57607-598-2.
- ↑ Stone, The Atlantic and Its Enemies (2010) pp 199, 256
- ↑ Bulmer-Thomas, V. (1987). The Political Economy of Central America since 1920. Cambridge: Cambridge University Press. p. 142. ISBN 978-0-521-34284-1.
- ↑ Roadnight, Andrew (2002). United States Policy towards Indonesia in the Truman and Eisenhower Years. New York: Palgrave Macmillan. ISBN 0-333-79315-3.
- ↑ Coughlin, Con (2005). Saddam: His Rise and Fall. Harper Perennial. pp. 25–26. ISBN 0-06-050543-5.
- ↑ Coughlin, Con (2005). Saddam: His Rise and Fall. Harper Perennial. pp. 24–25. ISBN 0-06-050543-5.
- ↑ Lesch, David W. The Middle East and the United States Third Edition: A Historical and Political Reassessment. Boulder: Westview Press, 2003. page 173.
- ↑ Coughlin, Con (2005). Saddam: His Rise and Fall. Harper Perennial. p. 27. ISBN 0-06-050543-5.
- ↑ Senate Select Committee on Intelligence (20 November 1975). "C. Institutionalizing Assassination: the "Executive Action" capability". Alleged Assassination Plots involving Foreign Leaders. p. 181.
- ↑ Mauro, Ryan, "Interview with Ali Ibrahim al-Tikriti," Global Politician, 14 February 2006. The former Ba'athist general claims: "The Soviét Union openly supported and backed the Ba'athist revolution in Iraq at the time and I am sure you can find news articles about it in European press agencies and others at the time. I was there helping with the revolution and worked on two occasions with Soviét KGB officials to help train us, much like the United States did with the Taliban during the Soviét campaign in Afghanistan."
- ↑ Coughlin, Con (2005). Saddam: His Rise and Fall. Harper Perennial. p. 52. ISBN 0-06-050543-5.
- ↑ a b Schraeder, Peter J. (1994). United States Foreign Policy Toward Africa: Incrementalism, Crisis, and Change. Cambridge: Cambridge University Press. p. 57. ISBN 978-0-521-46677-6.[tumbu nonaktif]
- ↑ Rose, Euclid A. (2002). Dependency and Socialism in the Modern Caribbean: Superpower Intervention in Guyana, Jamaica, and Grenada, 1970–1985. Lanham: Lexington Books. p. 57. ISBN 978-0-7391-0448-4.
- ↑ a b Mars, Perry & Alma H. Young (2004). Caribbean Labor and Politics: Legacies of Cheddi Jagan and Michael Manley. Detroit: Wayne State University Press. p. xviii. ISBN 978-0-8143-3211-5.
- ↑ Palmer, Colin A. (2010). Cheddi Jagan and the Politics of Power: British Guiana's Struggle for Independence. Chapel Hill: University of North Carolina Press. pp. 247–248. ISBN 978-0-8078-3416-9.
- ↑ Gaddis 2005, p. 126
- ↑ a b Gaddis 2005, p. 142
- ↑ Kempe, Frederick (2011). Berlin 1961. Penguin Group (USA). p. 42. ISBN 0-399-15729-8.
- ↑ Lüthi, pp. 273–276
- ↑ Gaddis 2005, pp. 140–142
- ↑ Lackey, p. 49
- ↑ "Sputnik satellite blasts into space". BBC News. 1957-10-04. http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/october/4/newsid_2685000/2685115.stm. Diakses pada June 11, 2008
- ↑ Klesius, Michael (December 19, 2008). "To Boldly Go". Air & Space. Diakses tanggal January 7, 2009.
- ↑ Blumberg, Arnold (1995). Great Leaders, Great Tyrants?: Contemporary Views of World Rulers Who Made History. Westport, Connecticut: Greenwood Press. pp. 23–24. ISBN 978-0-313-28751-0.
- ↑ Lechuga Hevia, Carlos (2001). Cuba and the Missile Crisis. Melbourne, Australia: Ocean Press. p. 142. ISBN 978-1-876175-34-4.
- ↑ a b c Smith, Joseph (1998). The Cold War 1945–1991. Oxford: Blackwell. p. 95. ISBN 978-0-631-19138-4.
- ↑ Dominguez 1989, p. 22
- ↑ Dowty 1989, p. 114
- ↑ Harrison 2003, p. 99
- ↑ Dowty 1989, p. 122
- ↑ Gaddis 2005, p. 114
- ↑ Pearson 1998, p. 75
- ↑ a b Zubok, Vladislav M. (1994). "Unwrapping the Enigma: What Was Behind the Soviét Challenge in the 1960s?". In Diane B. Kunz (Ed.), The Diplomacy of the Crucial Decade: American Foreign Relations During the 1960s. New York: Columbia University Press. p. 158-159. ISBN 978-0-231-08177-1.
- ↑ Jones, Howard (2009). Crucible of Power: A History of American Foreign Relations from 1945. Lanham: Rowman & Littlefield. p. 122. ISBN 978-0-7425-6454-1.
- ↑ Gaddis 2005, p. 82
- ↑ Gaddis 2005, p. 80
- ↑ National Research Council Committee on Antarctic Policy and Science, p. 33
- ↑ a b c Gaddis 2005, pp. 119–120
- ↑ Hardt & Kaufman 1995, p. 16
- ↑ Menon, Anand (2000). France, NATO, and the limits of independence, 1981–97: the politics of ambivalence. Palgrave Macmillan. p. 11. ISBN 0-312-22931-3.
- ↑ Crawley p.431
- ↑ Ello (ed.), Paul (April 1968). Control Committee of the Communist Party of Czechoslovakia, "Action Plan of the Communist Party of Czechoslovakia (Prague, April 1968)" in Dubcek’s Blueprint for Freedom: His original documents leading to the invasion of Czechoslovakia. William Kimber & Co. 1968, pp 32, 54
- ↑ Von Geldern, James; Siegelbaum, Lewis. "The Soviét-led Intervention in Czechoslovakia". Soviéthistory.org. Diakses tanggal March 7, 2008.[tumbu nonaktif]
- ↑ a b Gaddis 2005, p. 150
- ↑ "Russia brings winter to Prague Spring". BBC News. 1968-08-21. http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/21/newsid_2781000/2781867.stm. Diakses pada June 10, 2008
- ↑ Čulík, Jan. "Den, kdy tanky zlikvidovaly české sny Pražského jara". Britské Listy. Diakses tanggal January 23, 2008.
- ↑ a b Gaddis 2005, p. 154
- ↑ Gaddis 2005, p. 153
- ↑ a b Itzigsohn, José (2000). Developing Poverty: The State, Labor Market Deregulation, and the Informal Economy in Costa Rica and the Domieucan Republic. University Park, Pennsylvania: Penn State University Press. pp. 41–42. ISBN 978-0-271-02028-0.
- ↑ Farid, Hilmar (2007). "Mass Killings and Capitalist Expansion, 1965–1966". In Kuan-Hsing Chen & Chua Beng Huat (Ed.), [The Inter-Asia Cultural Studies Reader]. London: Routledge. pp. 207–222. ISBN 0-415-43134-4.
- ↑ Qiang Zhai, China and the Vietnam Wars, 1950-1975 (University of North Carolina Press, 2000), p135; Gen. Oleg Sarin and Col. Lev Dvoretsky, Alien Wars: The Soviét Union’s Aggressions Against the World, 1919 to 1989 (Presidio Press, 1996), pp93-4.
- ↑ "Profile of Salvador Allende". BBC. BBC. Citakan:ISO date/checkdate. http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/3089846.stm. Diakses pada January 25, 2011
- ↑ McSherry, p. /ref> Sebagai respon, Soviét mempersiapkan pemasangan rudal nuklirnya di Kuba.13
- ↑ Mars, Perry & Alma H. Young (2004). Caribbean Labor and Politics: Legacies of Cheddi Jagan and Michael Manley. Detroit: Wayne State University Press. p. xvi. ISBN 978-0-8143-3211-5.
- ↑ Stone, p. 230
- ↑ a b Grenville, J.A.S. & Bernard Wasserstein (1987). Treaties of the Twentieth Century: A History and Guide with Texts, Volume 2. London and New York: Methuen. ISBN 978-0-416-38080-4.
- ↑ Kumaraswamy, p. 127
- ↑ Friedman, p. 330
- ↑ Hitchens, Christopher, "The Ugly Truth About Gerald Ford", Slate, December 29, 2006.
- ↑ a b c d Erlich, Reese (2008). Dateline Havana: The Real Story of U.S. Policy and the Future of Cuba. Sausalito, California: PoliPoint Press. pp. 84–86. ISBN 978-0-9815769-7-8.
- ↑ Doyle, Randall Jordan (2007). America and China: Asia-Pacific Rim Hegemony in the Twenty-First Century. Lanham: Lexington Books. p. 119. ISBN 978-0-7391-1702-6.
- ↑ Dmitry Mosyakov, "The Khmer Rouge and the Vietnamese Communists: A History of Their Relations as Told in the Soviét Archives," in Susan E. Cook, ed., Genocide in Cambodia and Rwanda (Yale Genocide Studies Program Monograph Series No. 1, 2004), p54ff. Can be accessed at: www.yale.edu/gsp/publications/Mosyakov.doc "In April–May 1970, many North Vietnamese forces entered Cambodia in response to the call for help addressed to Vietnam not by Pol Pot, but by his deputy Nuon Chea. Nguyen Co Thach recalls: “Nuon Chea has asked for help and we have liberated five provinces of Cambodia in ten days.”"
- ↑ Chandler, David 2000, Brother Number One: A Political Biography of Pol Pot, Revised Edition, Chiang Mai, Thailand: Silkworm Books, pp. 96-7.
- ↑ Heuveline, Patrick (2001). "The Demographic Analysis of Mortality in Cambodia." In Forced Migration and Mortality, eds. Holly E. Reed and Charles B. Keely. Washington, D.C.: National Academy Press. Heuveline suggests that a range of 1.17-3.42 million people were killed.
- ↑ Marek Sliwinski, Le Génocide Khmer Rouge: Une Analyse Démographique (L'Harmattan, 1995).
- ↑ Banister, Judith, and Paige Johnson (1993). "After the Nightmare: The Population of Cambodia." In Genocide and Democracy in Cambodia: The Khmer Rouge, the United Nations and the International Community, ed. Ben Kiernan. New Haven, Conn.: Yale University Southeast Asia Studies.
- ↑ Theory of the Global State: Globality as Unfieushed Revolution by Martin Shaw, Cambridge University Press, 2000, pp 141, ISBN 978-0-521-59730-2
- ↑ Dallek, Robert (2007), p. 144.
- ↑ Gaddis 2005, pp. 149–152
- ↑ Buchanan, pp. 168–169
- ↑ a b "President Nixon arrives in Moscow". BBC News. 1972-05-22. http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/may/22/newsid_4373000/4373149.stm. Diakses pada June 10, 2008
- ↑ "The President". Richard Nixon Presidential Library. Diakses tanggal March 27, 2009. Archived Oktober 12, 2017, di Wayback Machine
- ↑ Gaddis 2005, p. 188
- ↑ Gaddis 2005, p. 186
- ↑ Gaddis 2005, p. 178
- ↑ "Leaders agree arms reduction treaty". BBC News. 2008-06-18. http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/18/newsid_4508000/4508409.stm. Diakses pada June 10, 2008
- ↑ Christopher Andrew and Vasili Mitrokhin, The KGB and the World: The Mitrokhin Archive II (Penguin, 2006), pp41, 120-1.
- ↑ John P. Diggins (2007). Ronald Reagan: Fate, Freedom, And the Making of History. W. W. Norton. p. 267.
- ↑ Michael Cox (1990). Beyond the Cold War: Superpowers at the Crossroads. University Press of America. p. 18.
- ↑ Hussain 2005, pp. 108-109
- ↑ Meher 2004, pp. 68-69, 94
- ↑ Kalinovsky 2011, pp. 25-28
- ↑ Gaddis 2005, p. 211
- ↑ Allen, Richard V. "The Man Who Won the Cold War". Hoover.org. Diakses tanggal November 3, 2011. Archived Méi 1, 2011, di Wayback Machine
- ↑ Gaddis 2005, p. 189
- ↑ a b Gaddis 2005, p. 197
- ↑ Gerges, Fawaz A. (1999). America and Political Islam: Clash of Cultures or Clash of Interests?. Cambridge: Cambridge University Press. p. 72. ISBN 978-0-521-63957-6.
- ↑ a b Beieun, Joel & Joe Stork (1997). "On the Modernity, Historical Specificity, and International Context of Political Islam". In Joel Beieun & Joe Stork (Eds.), Political Islam: Essays from the Middle East Report. Berkeley: University of California Press. p. 11. ISBN 978-0-520-20448-5.
- ↑ Graebner Norman A., Richard Dean Burns & Joseph M. Siracusa (2008). Reagan, Bush, Gorbachev: Revisiting the End of the Cold War. Westport, Connecticut: Greenwood Press. p. 76. ISBN 978-0-313-35241-6.
- ↑ a b Singh, Bilveer (1995). "Jemaah Islamiyah". In Wilson John & Swati Parashar (Eds.) Terrorism in Southeast Asia: Implications for South Asia. Singapore and Delhi: ORF-Pearson-Longman. p. 130. ISBN 978-81-297-0998-1.
- ↑ Henze, p. 171
- ↑ a b Gaddis 2005, pp. 219–222
- ↑ a b LaFeber 2002, p. 332
- ↑ Towle, Philip. The Oxford History of Modern War. p. 159.
- ↑ LaFeber 2002, p. 335
- ↑ Odom 2000, p. 1
- ↑ LaFeber 2002, p. 340
- ↑ Carliner, Geoffrey; Alberto Alesina (1991). Politics and economics in the eighties: edited by Alberto Alesina and Geoffrey Carliner. University of Chicago Press. p. 6. ISBN 0-226-01281-6.
- ↑ Feeney, Mark (2006-03-29). "Caspar W. Weinberger, 88; Architect of Massive Pentagon Buildup". The Boston Globe (Encyclopedia.com). http://www.encyclopedia.com/doc/1P2-7946374.html. Diakses pada June 21, 2008 Archived Agustus 17, 2009, di Wayback Machine
- ↑ "LGM-118A Peacekeeper". Federation of American Scientists. August 15, 2000. Diakses tanggal April 10, 2007.
- ↑ Lakoff, p. 263
- ↑ Gaddis 2005, p. 202
- ↑ Garthoff, p. 88
- ↑ Lebow, Richard Ned and Janice Gross Stein (1994-02-01). "Reagan and the Russians". The Atlantic. http://www.theatlantic.com/past/politics/foreign/reagrus.htm. Diakses pada May 28, 2010
- ↑ a b c Gaidar 2007 pp. 190–205
- ↑ Gaidar, Yegor. "Public Expectations and Trust towards the Government: Post-Revolution Stabilization and its Discontents". The Institute for the Economy in Transition. Diakses tanggal March 15, 2008.
- ↑ "Official Energy Statistics of the US Government", EIA — International Energy Data and Analysis. Retrieved on July 4, 2008.
- ↑ Hardt & Kaufman 1995, p. 1
- ↑ Talbott, Strobe; Hannifin, Jerry; Magnuson, Ed; Doerner, William R.; Kane, Joseph J. (Citakan:ISO date/checkdate). "Atrocity in the skies". Time. http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,926169-5,00.html. Diakses pada June 8, 2008 Archived Méi 21, 2013, di Wayback Machine
- ↑ Gaddis 2005, p. 228
- ↑ a b LaFeber 2002, p. 323
- ↑ Reagan, Ronald (1991). Foner, Eric; Garraty, John Arthur, ed. The Reader's companion to American history. Houghton Mifflin Books. ISBN 0-395-51372-3. Diakses tanggal June 16, 2008.
- ↑ a b LaFeber 2002, p. 314
- ↑ Gaddis 2005, p. 292
- ↑ Dobrynin 2001, pp. 438–439
- ↑ Maynes 1980, pp. 1–2
- ↑ a b LaFeber 2002, pp. 331–333
- ↑ a b Gaddis 2005, pp. 231–233
- ↑ LaFeber 2002, pp. 300–340
- ↑ Gibbs 1999, p. 7
- ↑ Gibbs 1999, p. 33
- ↑ Gibbs 1999, p. 61
- ↑ a b Gaddis 2005, pp. 229–230
- ↑ 1985: "Superpowers aim for 'safer world'", BBC News, November 21, 1985. Retrieved on July 4, 2008.
- ↑ "Toward the Summit; Previous Reagan-Gorbachev Summits". The New York Times. 1988-05-29. http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=940DE0DA1F3BF93AA15756C0A96E948260. Diakses pada June 21, 2008
- ↑ "Intermediate-Range Nuclear Forces". Federation of American Scientists. Diakses tanggal June 21, 2008.
- ↑ Gaddis 2005, p. 255
- ↑ a b Shearman 1995, p. 76
- ↑ a b Gaddis 2005, p. 248
- ↑ a b Gaddis 2005, pp. 235–236
- ↑ Shearman 1995, p. 74
- ↑ "Address given by Mikhail Gorbachev to the Council of Europe". Centre Virtuel de la Connaissance sur l'Europe. July 6, 1989. Diakses tanggal February 11, 2007. Archived Séptémber 27, 2007, di Wayback Machine
- ↑ Malta summit ends Cold War, BBC News, December 3, 1989. Retrieved June 11, 2008.
- ↑ Goodby, p. 26
- ↑ Sakwa 1999, p. 460
- ↑ Gaddis 2005, p. 253
- ↑ Lefeber, Fitzmaurice & Vierdag 1991, p. 221
- ↑ Gaddis 2005, p. 247
- ↑ Goldgeier, p. 27
- ↑ Soviét Leaders Recall ‘Inevitable’ Breakup Of Soviét Union, Radio Free Europe/Radio Liberty, December 8, 2006. Retrieved May 20, 2008.
- ↑ Gaddis 2005, pp. 256–257
- ↑ Åslund, p. 49
- ↑ Nolan, pp. 17–18
- ↑ Country profile: United States of America. BBC News. Retrieved March 11, 2007
- ↑ Nye, p. 157
- ↑ Blum 2006, p. 87
- ↑ a b "U.S. Military Deployment 1969 to the present". http://www.pbs.org. October 26, 2004. Diakses tanggal November 30, 2010.
- ↑ Duke, Simón (1989). United States military forces and installations in Europe. Oxford University Press. p. 175. ISBN 0-19-829132-9.
- ↑ a b c d e Calhoun, Craig (2002). "Cold War (entire chapter)". Dictionary of the Social Sciences. Oxford University Press. Retrieved on June 16, 2008. [tumbu nonaktif]
- ↑ Pavelec, Sterling Michael (2009). The Military-Industrial Complex and American Society. ABC-CLIO. pp. xv–xvi. ISBN 1-59884-187-4.
- ↑ LaFeber 2002, p. 1
- ↑ Gaddis 2005, p. 213
- ↑ Gaddis 2005, p. 266
- ↑ Monty G. Marshall and Ted Gurr, Peace and Conflict 2005 Archived 2008-06-24 di Wayback Machine (PDF), Center for Systemic Peace (2006). Retrieved June 14, 2008.
- ↑ Nashel, Jonathan (1999). "Cold War (1945–91): Changing Interpretations (entire chapter)". The Oxford Companion to American Military History. Ed. Whiteclay Chambers, John. Oxford University Press. Retrieved on June 16, 2008. [tumbu nonaktif]
- ↑ Brinkley, pp. 798–799
Referensi jeung bacaan lanjutan
[édit | édit sumber]- Applebaum, Anne (2012). Iron Curtain: The Crushing of Eastern Europe, 1944-1956. Doubleday. ISBN 0-385-51569-3.
- Davis, Simon, and Joseph Smith. The A to Z of the Cold War (Scarecrow, 2005), encyclopedia focused on military aspects
- Dominguez, Jorge I. (1989). To Make a World Safe for Revolution: Cuba's Foreign Policy. Harvard University Press. ISBN 0-674-89325-0 Check
|isbn=value (bantuan). - Friedman, Norman (2007). The Fifty-Year War: Conflict and Strategy in the Cold War. Naval Institute Press. ISBN 1-59114-287-3.
- Gaddis, John Lewis (1990). Russia, the Soviét Union and the United States. An Interpretative History. McGraw-Hill. ISBN 0-07-557258-3.
- Gaddis, John Lewis (1997). We Now Know: Rethinking Cold War History. Oxford University Press. ISBN 0-19-878070-2.
- Gaddis, John Lewis (2005). The Cold War: A New History. Penguin Press. ISBN 1-59420-062-9.
- Garthoff, Raymond (1994). Détente and Confrontation: American-Soviét Relations from Nixon to Reagan. Brookings Institution Press. ISBN 0-8157-3041-1.
- Haslam, Jonathan. Russia's Cold War: From the October Revolution to the Fall of the Wall (Yale University Press; 2011) 512 pages
- Hoffman, David E. The Dead Hand: The Untold Story of the Cold War Arms Race and Its Dangerous Legacy (2010)
- Hussain, Rizwan (2005). Pakistan And The Emergence Of Islamic Militancy In Afghanistan. Ashgate Publishing. ISBN 0-7546-4434-0.
- Judge, Edward H. The Cold War: A Global History With Documents (2012)
- Kalinovsky, Artemy M. (2011). A Long Goodbye: The Soviét Withdrawal from Afghanistan. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-05866-8.
- LaFeber, Walter (2002). America, Russia, and the Cold War, 1945–2002. McGraw-Hill. ISBN 0-07-284903-7.
- Leffler, Melvyn (1992). A Preponderance of Power: National Security, the Truman Admieustration, and the Cold War. Stanford University Press. ISBN 0-8047-2218-8.
- Leffler, Melvyn P. and Odd Arne Westad, eds. The Cambridge History of the Cold War (3 vol, 2010) 2000pp; new essays by léading scholars
- Lewkowicz, Nicolas (2010). The German Question and the International Order, 1943–48. Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-230-24812-0.
- Lundestad, Geir (2005). East, West, North, South: Major Developments in International Politics since 1945. Oxford University Press. ISBN 1-4129-0748-9.
- Lüthi, Lorenz M (2008). The Sino-Soviét split: Cold War in the communist world. Princeton University Press. ISBN 0-691-13590-8.
- McMahon, Robert (2003). The Cold War: A Very Short Introduction. Oxford University Press. ISBN 0-19-280178-3.
- Meher, Jagmohan (2004). America's Afghanistan War: The Success that Failed. Gyan Books. ISBN 81-7835-262-1.
- Lüthi, Lorenz M (2008). The Sino-Soviét split: Cold War in the communist world. Princeton University Press. ISBN 0-691-13590-8.
- Malkasian, Carter (2001). The Korean War: Essential Histories. Osprey Publishing. ISBN 1-84176-282-2.
- Mastny, Vojtech. The Cold War and Soviét insecurity: the Stalin years (1996) online edition
- Fedorov, Alexander (2011). Russian Image on the Western Screen: Trends, Stereotypes, Myths, Illusions. Lambert Academic Publishing,. ISBN 978-3-8433-9330-0.
- Miller, Roger Gene (2000). To Save a City: The Berlin Airlift, 1948–1949. Texas A&M University Press. ISBN 0-89096-967-1.
- Njolstad, Olav (2004). The Last Decade of the Cold War. Routledge. ISBN 0-7146-8371-X.
- Nolan, Peter (1995). China's Rise, Russia's Fall. St. Martin's Press. ISBN 0-312-12714-6.
- Pearson, Raymond (1998). The Rise and Fall of the Soviét Empire. Macmillan. ISBN 0-312-17407-1.
- Porter, Bruce; Karsh, Efraim (1984). The USSR in Third World Conflicts: Soviét Arms and Diplomacy in Local Wars. Cambridge University Press. ISBN 0-521-31064-4.
- Puddington, Arch (2003). Broadcasting Freedom: The Cold War Triumph of Radio Free Europe and Radio Liberty. University Press of Kentucky. ISBN 0-8131-9045-2.
- Roberts, Geoffrey (2006). Stalin's Wars: From World War to Cold War, 1939–1953. Yale University Press. ISBN 0-300-11204-1.
- Stone, Norman (2010). The Atlantic and Its Enemies: A History of the Cold War. Basic Books Press. ISBN 0-465-02043-7.
- Taubman, William (2004). Khrushchev: The Man and His éra. W. W. Norton & Company. ISBN 0-393-32484-2.; Pulitzer Prize
- Tucker, Spencer, ed. Encyclopedia of the Cold War: A Political, Social, and Military History (5 vol. 2008), world coverage
- Walker, Martin. The Cold War: A History (1995), British perspective
- Wettig, Gerhard (2008). Stalin and the Cold War in Europe. Rowman & Littlefield. ISBN 0-7425-5542-9.
- Zubok, Vladislav; Pleshakov, Constantine (1996). Inside the Kremlin's Cold War: From Stalin to Khrushchev. Harvard University Press. ISBN 0-674-45531-2.
- Zubok, Vladislav M. A Failed Empire: The Soviét Union in the Cold War from Stalin to Gorbachev (2008)
Historiografi jeung memori
[édit | édit sumber]- Hopkins, Michael F. "Continuing Debate and New Approaches in Cold War History," Historical Journal, Dec 2007, Vol. 50 Issue 4, pp 913–934,
- Isaac, Joel, and Duncan Bell, eds. Uncertain Empire: American History and the Idea of the Cold War (2012) excerpt and text search
- Johnston, Gordon. "Revisiting the cultural Cold War," Social History, Aug 2010, Vol. 35 Issue 3, pp 290–307
- Nuti, Léopoldo, et al., eds. Europe and the End of the Cold War: A Reappraisal (2012) excerpt and text search
- Wiener, Jon. How We Forgot the Cold War: A Historical Journey across America (2012) excerpt and text search
Sumber primer
[édit | édit sumber]- Andrew, Christopher; Mitrokhin, Vasili (2000). The Sword and the Shield: The Mitrokhin Archive and the Secret History of the KGB. Basic Books. ISBN 0-585-41828-4.
- Dobrynin, Anatoly (2001). In Confidence: Moscow's Ambassador to Six Cold War Presidents. University of Washington Press. ISBN 0-295-98081-8.
- Hanhimaki, Jussi and Odd Arne Westad, eds. The Cold War: A History in Documents and Eyewitness Accounts (Oxford University Press, 2003). ISBN 0-19-927280-8.
- Sakwa, Richard (1999). The rise and fall of the Soviét Union, 1917–1991. Routledge. ISBN 0-415-12290-2.
- Cardona, Luis (2007). Cold War KFA. Routledge.
- "Presidency in the Nuclear Age", conference and forum at the JFK Library, Boston, October 12, 2009. Four panels: "The Race to Build the Bomb and the Decision to Use It", "Cuban Missile Crisis and the First Nuclear Test Ban Treaty", "The Cold War and the Nuclear Arms Race", and "Nuclear Weapons, Terrorism, and the Presidency". ( transcript of "The Cold War and the Nuclear Arms Race" Archived 2013-01-17 di Wayback Machine)
Pranala luar
[édit | édit sumber]| Pék paluruh émbaran nu leuwih loba ngeunaan Perang Tiis ku jalan nyungsi proyék sabaraya Wikipédia | |
|---|---|
|
Définisi kamus ti Wiktionary |
|
Buku téks ti Wikibooks |
|
Cutatan ti Wikiquote |
|
Téks sumber ti Wikisource |
|
Gambar jeung média ti Commons |
|
Warta ti Wikinews |
|
Sumber pangajaran ti Wikiversity |
- Arsip
- Open Society Archives, Budapest (Hungary), one of the biggest history of communism and cold war archives in the world Archived 2011-05-11 di Wayback Machine
- An archive of UK civil defence material Archived 2008-12-22 di Wayback Machine
- Post-Cold War World Economy from the Dean Peter Krogh Foreign Affairs Digital Archives
- CONELRAD Cold War Pop Culture Site Archived 2020-07-29 di Wayback Machine
- CBC Digital Archives – Cold War Culture: The Nuclear Fear of the 1950s and 1960s
- The Cold War International History Project (CWIHP)
- The Cold War Files
- CNN Cold War Knowledge Bank Archived 2008-12-17 di Wayback Machine comparison of articles on Cold War topics in the Western and the Soviét press between 1945 and 1991
- The CAESAR, POLO, and ESAU Papers Archived 2009-07-10 di Wayback Machine–This collection of declassified analytic monographs and reference aids, designated within the Central Intelligence Agency (CIA) Directorate of Intelligence (DI) as the CAESAR, ESAU, and POLO series, highlights the CIA's efforts from the 1950s through the mid-1970s to pursue in-depth reséarch on Soviét and Chinese internal politics and Sino-Soviét relations. The documents reflect the views of séasoned analysts who had followed closely their special aréas of reséarch and whose views were shaped in often héated debate.
- Documents available online regarding aerial intelligence during the Cold War, Dwight D. Eisenhower Presidential Library
- Bibliografi
- Annotated bibliography for the arms race from the Alsos Digital Library Archived 2006-02-03 di Wayback Machine
- Berita
- Sumber edukasional
Citakan:Tokoh Perang Tiis Citakan:Topik Amérika Sarikat Citakan:Uni Soviét handap Citakan:Komunisme handap
- Webarchive template wayback links
- Pages containing cite templates with deprecated parameters
- Pages using citations with accessdate and no URL
- Kaca ngagunakeun tutumbu magis ISBN
- Articles containing explicitly cited English-language text
- Articles containing non-English-language text
- Pages with ISBN errors
- Artikel petingan
- Perang Tiis
- Konflik global
- Masa bersejarah
- Perang melibatkan Amérika Sarikat
- Perang melibatkan Uni Soviét
- Abad ke-20
- Hubungan internasional