Awi bitung

Ti Wikipédia Sunda, énsiklopédi bébas
Awi bitung
Awi bitung, Dendrocalamus asper
ti daérah, Sukowidi, Panekan, Magetan
Klasifikasi ilmiah
Karajaan:
(unranked):
(unranked):
(unranked):
Ordo:
Kulawarga:
Subfamili:
Tribus:
Génus:
Spésiés:
D. asper
Ngaran binomial
Dendrocalamus asper
(Schult.f.) Backer ex Heyne[1][2]
Sinonim
  • Arundarbor aspera Rumph.[3]
  • Arundo piscatoria Lour.
  • Bambusa aspera Schult.f. (basionym)[4]
  • Bambusa bitung Schult.f.
  • Bambusa flagellifera Griff. ex Munro (nom.inval.)
  • Schizostachyum loriforme Munro (nom.inval.)

sinonim langkung lengkep aya di The Plant List[5]

Awi bitung atawa bitung (Dendrocalamus asper) nyaéta awi anu tangkalna mibanda ukuran leuwih badag, kaasup kana kulawarga Poaceae.[6][7] [8]


Awi bitung mibanda sababaraha ngaran saperti bambu betung, buluh petung (Mly.); bulu botung (Bat.); oloh otong (Gayo); triĕng bĕtong (basa Acéh); léwuo guru (basa Nias); bambu batuĕng (basa Minangkabau); pĕring bĕtung (basa Lampung); pring pĕtung, dĕling pĕtung, jajang bĕtung (basa Jawa); pĕréng pĕtong (bahasa Madura); tiing pĕtung (bahasa Bali); bulo patung, b. patong (basa Makassar); awo pĕtung (basa Bugis); au pĕtung (Solor); bambu swanggi (Banda), betong (Manggarai, Florés, NTT).[3] Dina basa Inggris awi bitung disebut rough bamboo atawa giant bamboo.[7].


Pedaran[édit | édit sumber]

Awi bitung hirup sisi gawir

Tangkalna ngadapur; iwungna hideung semu gandaria, disimbutan ku bulu-bulu (miang) kelirna coklat aya ogé anu hideung.[3] Tangkalna kawilang badag, panjang bukuna 40-50 cm buleudan tangkalna 12-18(-20) cm, jangkung tangkal ti puhu nepi ka tungtung kurang leuwih 20 m ka tungtungnakeun melenod; kelir tangkalna héjo, héjo kolot, aya ogé anu héjo semu gandaria.[9] Buku-bukuna barijil akar tapi henteu manjangan anu katelah akar udara.[9] Kandel tangkalna 11 nepi ka 36 mm.[7]

Salumpitna kawilang badag, lk. 50 × 25 cm,[7] disimutan ku bulu-bulu miang kelirna coklat kolot nepi ka hideung; tungtung salumpit ngaringkél panjangna 7 mm palapah daunna segitilu palebah handapna ngaleutikan.[9] Daun dina régan mibanda palapah anu lokos kelirna konéng ngora tur buluan, 2 mm, daun salambar 15-30(-45) × 1-2,5(-8,5) cm.[9]Beulah handap keusrak; cupat daunna pondok .[7]

Kembangna bijil ngaranggeuy tina tungtung dahan anu henteu mibanda daun spikelet.[9] Spikelet ngawangun elipsoid, 6-9 × 4-5 mm, rada gepéng ka gigir, dieusi ku 1-2 gluma jeung 4-5 ''floret''.[7]


Tempat hirup[édit | édit sumber]

Awi bitung ditaksir asalna ti wewengkon Asia Tenggara.[7]Kiwari tangkal awi bitung méh bisa kapanggih di unggal daérah di Asia tropis.[7] Ogé kapanggih dinagara séjéna saperti Ghana, Benin, Kongo, Kenya, jeung Madagaskar.[7]Tangkal awi bitung nyebar nepika dataran anu mibanda 1.500 m dpl.[7] Di Taman Nasional Gunung Gede Pangrango awi bitung masih kénéh kapanggih hirup di dataran 1.910 m dpl.[10]

Awi bitung hirup kalawan subur utamana dina taneuh anu jemlék sok sanajan bisa Jadi ogé dina dataran anu garing boh di pagunungan anapon di tegalan.[9] Awi bitung bisa hirup kalawan subur di daérah anu luhurna 400–500 m tina beungeut cai laut (dpl) ogé di daérah anu mibanda hujan dina sataun rata-rata 2.400 mm.[7]Awi bitung bisa hirup dina sagala rupa taneuh, tapi bakal leuwih hadé umpama hirup dina taneuh jemlek.[7] Kasorot ku panon poé, suhu pang tiisna dina 25 °F.[11]

Mangpaat[édit | édit sumber]

Awi bitung geus dimangpaatkeun pikeun : kontruksi, tihang imah, parahu, rakit, sasak, jeung sajabana. [3][12] Dina kaayaan garing awi gombong leuwih kuat jeung awét, dina kadar cai 8% kapadetan kaina kurang leuwih 0,7-0,8 g/cm³.[7]Dina kaayaan kadar cai 15%, kakuatan kai awi bitung mangsa dipotongkeun 103 N/mm²; kakuatan nahan mangsa nahan beurat sajajar jeung urat tangkalna 31&nbsp.[9]

Awi bitung biasa ogé dimangpaatkeun pikeun rupa-rupa kabutuhan : Kuluwung, lodong cai, lahang, waditra, furnitur, parabot rumah tangga, bubur kertas, sumpit, tusuk gigi, jeung sajabana.[12][7][13] [9]

Iwung Awi bitung mah kawilang badag, rasana ogé henteu pait malahan rada amis anu matak loba anu mikaresep. [3] Pikeun diolah jadi acar, sayuran, bahan pikeun iwung kaléngan, iwung awi bitung mibanda kualitas anu hadé dibandingkeun jeung iwung awi séjén.[7]

Tempo ogé rupa-rupa awi[édit | édit sumber]

  1. Awi wulung
  2. Awi bunar
  3. Awi surat
  4. Awi haur
  5. Awi buluh
  6. Awi temen
  7. Awi tali
  8. Awi krisik
  9. Awi tamiang

Daptar pustaka[édit | édit sumber]

Dicutat tina[édit | édit sumber]

  1. Heyne, K.. 1927. De Nuttige Planten van Nederland-Indie ed. 2, 1: 301. Buitenzorg :Dept. van Landbouw.
  2. Ohrnberger, D. 1999. The Bamboos of the World: Annotated Nomenclature and Literature of the Species and the Higher and Lower Taxa. Amsterdam :Elsevier.
  3. a b c d e Rumpf, G.E. 1743. Herbarium Amboinense: plurimas conplectens arbores, frutices, ... Pars IV: 11, Tab. 6. Amstelaedami :apud Franciscum Changuion, Hermannum Uttwerf. MDCCXLIII.
  4. Roemer, Johann Jacob & Josef (Joseph) August Schultes. 1830. Caroli a Linné ... Systema vegetabilium: secundum classes, ordines, genera, species. Cum characteribus differentiis et synonymis. Editio nova, speciebus inde ab editione XV. Detectis aucta et locupletata. vol. VII(2): 1352. Stuttgardtiae :Sumtibus J.G. Cottae [1817-1830]
  5. The Plant List: Dendrocalamus asper (Schult.) Backer Archived 2022-01-24 di Wayback Machine
  6. KBBI daring: betung
  7. a b c d e f g h i j k l m n o Brink, M. 2008. "Dendrocalamus asper." in D. Louppe. A.A. Oteng-Amoako, & M. Brink (Eds.) Plant Resources of Tropical Africa 7(1) Timbers 1: 218-20. Wageningen :PROTA Foundation.
  8. Rigg, Jonathan (1862). A Dictionary of the Sunda Language of Java. Jakarta: Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen. ISBN '- Check |isbn= value (bantuan). 
  9. a b c d e f g h Widjaja, E.A. 2001. Identikit jenis-jenis bambu di Jawa: 39-40. L.f. 12. Bogor: Puslitbang Biologi LIPI.
  10. Pratiwi, ERT. "Hubungan antara penyebaran alami bambu betung". http://repository.ipb.ac.id/handle/123456789/49542 
  11. "Dendrocalamus asper". Beautiful Tropical Garden. Diakses tanggal 2014-05-29. 
  12. a b Heyne, K. 1987. Tumbuhan Berguna Indonesia I: 343-4. Badan Litbang Kehutanan, Departemen Kehutanan. Jakarta. (versi berbahasa Belanda -1922- I: 285-6. sebagai Dendrocalamus flagellifer)
  13. Sukaton, E. 2004. "Variasi proses pulping kraft dari jenis bambu betung (Dendrocalamus asper) sebagai bahan baku pulp dan kertas." Rimba Kalimantan 9(1): 21-4. Archived 2016-05-08 di Wayback Machine [Juni 2004]

Tutumbu kaluar[édit | édit sumber]