Tabél periodik

Ti Wikipédia Sunda, énsiklopédi bébas
(dialihkeun ti Tabel periodik)

Tabel periodik unsur kimiawi nyaéta pintonan tabular unsur kimiawi nu dipikanyaho. Unsur-unsur disusun dumasar struktur éléktron antukna rupa-rupa sipat kimiawina puguh susunanana sapanjang tabelna. Nu ditémbongkeun utamana nomer atom sarta lambang kimiawina.

Tabel baku nyadiakeun dasar-dasar nu perlu. Aya ogé Métode séjén pikeun mintonkeun unsur-unsur kimiawi pikeun leuwih rinci atawa sawangan séjénna.

Golongan[édit | édit sumber]

Golongan mangrupa kolom vértikal dina tabel periodik. Aya 18 golongan dina tabel periodik baku. Unsur-unsur nu sagolongan mibanda konfigurasi éléktron valénsi nu sarua/mirip, nepi ka sipat-sipatna ogé mirip.

Nomer golongan[édit | édit sumber]

Aya tilu sistim nomer golongan; hiji maké wilangan Arab, sedengkeun nu séjénna wilangan Romawi. Ngaran wilangan Romawi mangrupa ngaran tradisional asli golongan; ngaran wilangan Arab mangrupa skéma nu leuwih anyar nu dirékoméndasikeun ku IUPAC. Ieu skéma dijieun pikeun ngaganti dua sistim wilangan Romawi nu heubeul sabab ngalieurkeun ku ayana ngaran nu sarua pikeun maksud nu béda.

Tabél periodik baku[édit | édit sumber]

Golongan → 1 2
3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Periode ↓
1 1
H

2
He
2 3
Li
4
Be


5
B
6
C
7
N
8
O
9
F
10
Ne
3 11
Na
12
Mg


13
Al
14
Si
15
P
16
S
17
Cl
18
Ar
4 19
K
20
Ca

21
Sc
22
Ti
23
V
24
Cr
25
Mn
26
Fe
27
Co
28
Ni
29
Cu
30
Zn
31
Ga
32
Ge
33
As
34
Se
35
Br
36
Kr
5 37
Rb
38
Sr

39
Y
40
Zr
41
Nb
42
Mo
43
Tc
44
Ru
45
Rh
46
Pd
47
Ag
48
Cd
49
In
50
Sn
51
Sb
52
Te
53
I
54
Xe
6 55
Cs
56
Ba
*
71
Lu
72
Hf
73
Ta
74
W
75
Re
76
Os
77
Ir
78
Pt
79
Au
80
Hg
81
Tl
82
Pb
83
Bi
84
Po
85
At
86
Rn
7 87
 Fr 
88
Ra
**
103
Lr
104
Rf
105
Db
106
Sg
107
Bh
108
Hs
109
Mt
110
Ds
111
Rg
112
Uub
113
Uut
114
Uuq
115
Uup
116
Uuh
117
Uus
118
Uuo

* Lantanida 57
La
58
Ce
59
Pr
60
Nd
61
Pm
62
Sm
63
Eu
64
Gd
65
Tb
66
Dy
67
Ho
68
Er
69
Tm
70
Yb
** Aktinida 89
Ac
90
Th
91
Pa
92
U
93
Np
94
Pu
95
Am
96
Cm
97
Bk
98
Cf
99
Es
100
Fm
101
Md
102
No
Dérét Kimia Tabel Periodik
Logam alkali Logam alkali taneuh Lantanida Aktinida Logam transisi
Poor metal Métaloid Nonlogam Halogén Gas mulya

Sandi warna pikeun wilangan atom:

  • Unsur nu wilanganana biru mangrupa cair na suhu jeung tekenan baku (standard temperature and pressure, STP);
  • nu héjo mangrupa gas na STP;
  • nu hideung mangrupa padet na STP;
  • nu beureum mangrupa sintétik (sadayana padet na STP).
  • nu abu-abu can kapanggih.

Cara séjén ngabéréndélkeun unsur-unsur kimia[édit | édit sumber]

Dadaran ngeunaan struktur tabel periodik[édit | édit sumber]

Jumlah cangkang éléktron hiji atom nangtukeun kaasup périodeu sabaraha. Unggal cangkang kabagi kana subcangkang nu béda-béda, di mana nambahna wilangan atom ngeusian nuturkeun urutan nu sacara kasar kawas kieu:

1s
2s           2p
3s           3p
4s        3d 4p
5s        4d 5p
6s     4f 5d 6p
7s     5f 6d 7p
8s  5g 6f 7d 8p
...

ku sabab éléktron pangluarna nangtukeun pasipatan kimiana, unsur-unsur nu sagolongan téh mibanda pasipatan nu mirip. Unsur-unsur sagolongan nu natangga mibanda pasipatan fisika nu sarupa, najan massana mah béda jauh. Unsur-unsur nu natangga dina hiji périodeu mibanda massa nu ampir sarua, tapi pasitapanana béda.

Pikeun conto, unsur tatangga nitrogén (N) dina périodeu kadua dina tabel nyaéta karbon (C) jeung oksigén (O). Najan massana ampir sarua (ukur sababaraha unit massa atom), pasipatanana mah béda pisan, sakumaha nu katempo dina alotropna: oksigén diatomik gas nu ngarojong durukan, sedengkeun nitrogén diatomik teu ngarojong durukan, sarta karbon mah mangrupa padetan nu teu bisa diduruk.

Nu di luhur kontras pisan jeung kasus klorin (Cl) nu natangga jeung halogén séjén (golongan halogén), nyaéta florin (F) jeung bromin (Br). Najan massana béda pajauh, sipat alotropna mah sarupa pisan: kabéhanana korosif (nu ngandung harti gampang ngagabung jeung logam jadi uyah halida logam); klorin jeung florin mangrupa gas, sedengkeun bromin cair.

Sajarah[édit | édit sumber]

Artikel utama: Sajarah tabel periodik

Tabel asli dijieunna tanpa pangaweruh ngeunaan struktur jero atom: mun urang nyusun unsur-unsur dumasar massa atom, lajeng ngaplot salah sahiji sipat séjénna kana massa atomna, one sees an undulation or periodicity to these properties as a function of atomic mass. Nu munggaran nengetan pola ieu nyaéta kimiawan Jérman Johann Wolfgang Döbereiner, nu taun 1829, ngiberkeun sababaraha triad unsur-unsur nu sarupa:

Sababaraha triad
Unsur Massa atomik Dénsitas
klorin 35.5 0.00156 g/cm3
bromin 79.9 0.00312 g/cm3
iodin 126.9 0.00495 g/cm3
 
kalsium 40.1 1.55 g/cm3
strontium 87.6 2.6 g/cm3
barium 137 3.5 g/cm3

Ieu tuluy dituturkeun ku kimiawan Inggris John Alexander Reina Newlands, nu taun 1865 ngémbarkeun yén unsur-unsur nu tipena sarua kaulang unggal selang dalapan unsur, nu ceuk manéhna bet mirip oktaf musik, najan hukum oktafna diseungseurikeun ku batur-baturna. Tungtungna, taun 1869 kimiawan Jérman Lothar Meyer jeung Rusia Dmitry Ivanovich Mendeleev ampir bareng ngembangkeun tabel periodik munggaran, nyusun unsur-unsur dumasar massa. Ngan, Mendeleev nempatkeun sababaraha unsur di luareun runtuyan massa nu geus maneuh sangkan papasanganana leuwih cocog pasipatanana antartatangga satabel, menerkeun kasalahan sababaraha massa atom, sarta ngaduga unsur-unsur séjén nu can kapanggih nu posisina aya dina sél-sél nu kosong kénéh. Mendeleev lajeng dihargaan ku papanggihanana ngeunaan struktur éléktronik unsur dina ahir abad ka-19 jeung awal abad ka-20.

Sumberdaya séjén[édit | édit sumber]

  • Mazurs, E.G., "Graphical Representations of the Periodic System During One Hundred Years". University of Alabama Press, Alabama. 1974.
  • Bouma, J., "An Application-Oriented Periodic Table of the Elements". J. Chem. Ed., 66 741 (1989).

Baca ogé[édit | édit sumber]

Tumbu kaluar[édit | édit sumber]


Tabel periodik

Tabel baku | Tabel vértikal | Tabel antizat | Tabel jeung ngaran | Ngaran jeung massa atom (badag) | Ngaran jeung massa atom (leutik) | Blok-F satabel | Unsur-unsur nepi ka-218 | Konfigurasi éléktron | Logam jeung nonlogam | Tabel dumasar blok
Daptar Unsur
Ngaran | Lambang atom | Wilangan atom | Titik golak | Titik lééh | Dénsiti | Massa atom

Golongan | Periode | Dérét | Blok